Nowa ustawa
Od 1 stycznia 2015 r. będzie obowiązywała ustawa z dnia 24 września 2010 r. o ewidencji ludności (dalej zwana „nową ustawą”). Uchyli tym samym ustawę z 10 kwietnia 1974 r. o ewidencji ludności i dowodach osobistych. Projekt nowej ustawy w art. 75 przewiduje likwidację obowiązku meldunkowego z dniem 1 stycznia 2016 r.
Polecamy również: Od 2013 r. znika meldunek czasowy
Obowiązek meldunkowy
Obywatel polski przebywający na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jest obowiązany wykonywać obowiązek meldunkowy. Obowiązek meldunkowy obejmuje zgłoszeniu wyjazdu poza granice Rzeczypospolitej Polskiej oraz powrotu z wyjazdu, zameldowanie i wymeldowanie z pobytu stałego lub czasowego. W celu wypełnienia obowiązku należy zgłosić wymagane przez ustawę o ewidencji ludności i dowodach osobistych dane do właściwego organu gminy. Warto zaznaczyć, że pomimo ciążącego na obywatelu polskim obowiązku, jego niewykonywanie nie pociąga za sobą żadnych sankcji (inaczej sytuacja przedstawia się w przypadku cudzoziemców).
Zobacz również: Co to jest obowiązek meldunkowy
Zameldowanie
Według ustawy obowiązującej do 31 grudnia 2012 r. zgłoszenie urodzenia dziecka dokonane we właściwym urzędzie stanu cywilnego zastępuje zameldowanie. Datą zameldowania dziecka staje się datą sporządzenia aktu urodzenia. Zameldowania dokonuje organ gminy właściwy ze względu na miejsce pobytu stałego matki dziecka lub tego z rodziców, u którego dziecko faktycznie przebywa. W przypadku braku miejsca pobytu stałego – organ właściwy ze względu na miejsce pobytu czasowego trwającego ponad 3 miesiące.
Polecamy również serwis: Urząd Stanu Cywilnego
W nowej ustawie zameldowania na pobyt stały w stosunku do dzieci obywateli polskich zamieszkujących na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, urodzonych na tym terytorium dokonuje z urzędu kierownik urzędu stanu cywilnego sporządzający akt urodzenia. Zameldowanie na pobyt stały następuje z dniem sporządzenia aktu urodzenia, w miejscu stałego albo czasowego pobytu rodziców albo tego z rodziców, u którego dziecko faktycznie przebywa.
Zobacz także: Kiedy i jak należy się zameldować?
Przedstawiciel ustawowy, opiekun prawny lub inna osoba sprawująca faktyczną opiekę nad dzieckiem
Zgodnie z art. 24 ust. 3 nowej ustawy za osobę nieposiadającą zdolności do czynności prawnych lub posiadającą ograniczoną zdolność do czynności prawnych obowiązek meldunkowy wykonuje jej przedstawiciel ustawowy, opiekun prawny lub inna osoba sprawująca nad nią faktyczną opiekę w miejscu ich wspólnego pobytu. Można z tego wywnioskować, że dla wymeldowania dziecka wystarczy działanie tylko jednego z rodziców mającego pełną władzę rodzicielską, tego u którego ono faktycznie przebywa, nie jest więc konieczna obecność i zgoda drugiego z rodziców. Wymeldowania dziecka nie można traktować jako istotnej decyzji związanej z dzieckiem, a raczej jako stwierdzenie stanu faktycznego. Każdy z rodziców na podstawie art. 98 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego może działać samodzielnie jako przedstawiciel ustawowy dziecka (Wyrok WSA w Warszawie z dnia 18 grudnia 2006 r., sygn. IV SA/Wa 1979/06).
Zameldowanie (odpowiednio wymeldowanie) jest jedynie czynnością materialno-techniczną organów administracji publicznej, mającą na celu zebranie informacji o tym, kto i gdzie zamieszkuje (Wyrok WSA w Gorzowie Wlkp. z dnia 27 stycznia 2011 r., sygn. II SA/Go 871/10). We wspomnianej sprawie ojciec dzieci i zarazem właściciel posesji złożył wniosek do Burmistrza Miasta i Gminy o wymeldowanie dzieci, twierdząc, że nie mieszkają z nim, lecz z ich matką i jej mężem. Decyzja o wymeldowaniu została uznana przez sąd za zgodną z prawem.
Ustalenie miejsca pobytu
W braku porozumienia rodzic może wystąpić do sądu o ustalenie miejsca pobytu dziecka.
Jeżeli miejsce pobytu osoby podlegającej władzy rodzicielskiej lub pozostającej pod opieką nie jest znane, zgodnie z art. 5983 Kodeksu postępowania cywilnego, sąd przeprowadzi stosowne dochodzenie w celu ustalenia jej miejsca pobytu. Sąd może w szczególności zażądać ustalenia miejsca jej pobytu przez Policję.
Polecamy również serwis: Policja
Formularze i dokumenty elektroniczne
Oprócz wypełniania tradycyjnych formularzy stanowiących załączniki (załączniki: 3, 4, 5, 6) do rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji w sprawie określenia wzorów i sposobu wypełniania formularzy stosowanych przy wykonywaniu obowiązku meldunkowego w organie gminy właściwym dla dotychczasowego miejsca pobytu, (przedstawiając do wglądu dowód osobisty lub paszport), wymeldowania można dokonać również w formie dokumentu elektronicznego przy wykorzystaniu środków komunikacji elektronicznej, na zasadach określonych w ustawie z dnia 17 lutego 2005 r. o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne. Ponadto można wymeldować się z miejsca pobytu stałego lub czasowego, dokonując zameldowania w nowym miejscu pobytu.
Wymeldowanie
W świetle art. 33 nowej ustawy obywatel polski, który opuszcza miejsce pobytu stałego albo opuszcza miejsce pobytu czasowego przed upływem deklarowanego okresu pobytu obowiązany jest wymeldować się.
Formularz wymeldowania z miejsca pobytu stałego
W formularzu zgłoszenia wymeldowania z miejsca pobytu stałego zamieszcza się:
- nazwisko i imię (imiona);
- numer PESEL, o ile został nadany;
- datę i miejsce urodzenia;
- adres dotychczasowego miejsca pobytu stałego;
- nazwisko i imię pełnomocnika, o ile został ustanowiony;
- adres elektroniczny służący do doręczeń, jeżeli osoba dokonała wymeldowania z miejsca pobytu stałego przy wykorzystaniu dokumentu elektronicznego.
Formularz wymeldowania z miejsca pobytu czasowego
W formularzu zgłoszenia wymeldowania z miejsca pobytu czasowego zamieszcza się:
- nazwisko i imię (imiona);
- numer PESEL, o ile został nadany;
- datę i miejsce urodzenia;
- adres miejsca pobytu stałego;
- adres dotychczasowego miejsca pobytu czasowego;
- nazwisko i imię pełnomocnika, o ile został ustanowiony;
- adres elektroniczny służący do doręczeń, jeżeli osoba dokonała wymeldowania z miejsca pobytu czasowego przy wykorzystaniu dokumentu elektronicznego.
Decyzja w sprawie wymeldowania
Postępowanie o wymeldowanie dotyczy także interesu prawnego osoby mającej tytuł prawny do lokalu (przepisy o ochronie własności). Według nowej ustawy właściwy organ gminy wydaje z urzędu lub na wniosek właściciela lub innego podmiotu dysponującego tytułem prawnym do lokalu decyzję w sprawie wymeldowania obywatela polskiego, który opuścił miejsce pobytu stałego albo opuścił miejsce pobytu czasowego przed upływem deklarowanego okresu pobytu i nie dopełnił obowiązku wymeldowania się.
Zobacz także: Jak przebiega wymeldowanie w drodze decyzji administracyjnej
Podstawa prawna:
Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz.U. z 1964 r. nr 9, poz. 59 z późn. zm.)
Ustawa z dnia 10 kwietnia 1974 r. o ewidencji ludności i dowodach osobistych (ostatnia zmiana: Dz.U. z 2012 r., poz. 161)
Ustawa z dnia 24 września 2010 r. o ewidencji ludności (ostatnia zmiana: Dz.U. z 2012 r., poz. 921)
Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (ostatnia zmiana: Dz.U. z 2012 r., poz. 908)
Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 29 września 2011 r. w sprawie określenia wzorów i sposobu wypełniania formularzy stosowanych przy wykonywaniu obowiązku meldunkowego (ostatnia zmiana: Dz.U. z 2011 r., Nr 295, poz. 1748)