Czy radny jest funkcjonariuszem publicznym?
Zgodnie z treścią ustawy o samorządzie gminnym, radny – w związku z wykonywaniem mandatu korzysta z ochrony prawnej przewidzianej dla funkcjonariuszy publicznych. Co oznacza to w praktyce?
Status radnego – funkcjonariusza publicznego, w kwestii jego uprawnień i obowiązków, możemy rozpatrywać na tle przepisów kodeksu karnego, a te przewidują zarówno szczególną jego ochronę, jak i odpowiedzialność karną.
Ochrona prawna radnego
Ochrona radnego jako funkcjonariusza publicznego została przewidziana w rozdziale XXIX Kodeksu karnego.
W pierwszej kolejności, radny korzysta z ochrony przed naruszeniem nietykalności cielesnej w związku z wykonywaniem obowiązków służbowych.
Ponadto, radny chroniony jest przed:
1) czynną napaścią przy użyciu broni palnej, nożna lub innego niebezpiecznego przedmiotu lub środka obezwładniającego;
2) wywieraniem wpływu na czynności urzędowe, przemocą lub groźbą bezprawną;
3) zniewagą (podczas i w związku z pełnieniem obowiązków służbowych).
Zobacz również: Zadania samorządu terytorialnego
Kara jaką przewiduje Kodeks w wyżej wymienionych przypadkach, zależna jest od rodzaju popełnionego czynu. Najsurowsza kara spotka osobę, która dokonuje czynnej napaści na funkcjonariusza publicznego. Tu ustawodawca przewidział bowiem karę nawet do 10 lat pozbawienia wolności.
Odpowiedzialność karna radnego
Choć radny korzysta ze szczególnej ochrony prawnej, nie oznacza to, że nie zostanie ukarany za swoje zawodowe przewinienia. Kodeks karny, w tym samym rozdziale, przewiduje bowiem sankcje dla funkcjonariusza, który narusza przepisy.
I tak, radny, który w związku z pełnieniem funkcji publicznej, przyjmuje korzyść majątkową lub osobistą (albo choćby jej obietnicę), podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do 8 lat. Jeżeli radny przyjmie łapówkę za zachowanie stanowiące naruszenie przepisów prawa, może zostać skazany nawet na 10 lat więzienia.
Karana jest również tzw. płatna protekcja, czyli sytuacja, w której radny powołując się na wpływy w instytucji samorządowej (lub innej), podejmie się pośrednictwa w załatwieniu sprawy w zamian za korzyść majątkową. Radnemu grozi, w takiej sytuacji kara pozbawienia wolności od 6 miesięcy do 8 lat.
Zobacz również serwis: Sprawy urzędowe
Funkcjonariusz publiczny odpowiada również za przestępstwo nadużycia lub niedopełnienia obowiązków. Z tą pierwszą sytuacją mamy do czynienia wówczas, gdy radny nie wykona obowiązków, do których był zobowiązany albo wykonał je nienależycie. Natomiast niedopełnienie obowiązków obejmuje zarówno podjęcie czynności, do której radny nie ma uprawnień, jak i takiej, co do której ma kompetencje, ale nie miał podstawy by ją podjąć.
Aby radny poniósł odpowiedzialność za takie działanie (lub brak działania) należy wykazać, iż było ono podjęte (lub wywołało) na szkodę interesu publicznego lub prywatnego.