Stowarzyszenie
Stowarzyszenie – dobrowolne, samorządne, trwałe zrzeszenie o celach niezarobkowych, posiadające osobowość prawną. Stowarzyszenie samodzielnie określa swoje cele, programy działania i struktury organizacyjne oraz uchwala akty wewnętrzne dotyczące jego działalności.
Stowarzyszenie może, w zakresie swoich celów statutowych reprezentować interesy zbiorowe swoich członków wobec organów władzy publicznej, a także ma prawo wypowiadania się w sprawach publicznych.
Stowarzyszenie opiera działalność na pracy społecznej swoich członków. Do prowadzenia swoich spraw stowarzyszenie może jednak zatrudniać pracowników, którymi mogą być także jego członkowie.
Uproszczoną formą stowarzyszenia jest stowarzyszenie zwykłe, nieposiadające osobowości prawnej.
Kto może utworzyć stowarzyszenie?
Stowarzyszenie mogą utworzyć obywatele polscy mający pełną zdolność do czynności prawnych i niepozbawieni praw publicznych. Założyć stowarzyszenie może co najmniej siedem osób, które uchwalają statut oraz wybierają komitet założycielski albo władze stowarzyszenia.
Do stowarzyszeń mogą należeć także osoby niepełnoletnie. Małoletni w wieku od 16 do 18 lat, którzy mają ograniczoną zdolność do czynności prawnych mogą być pełnoprawnymi członkami stowarzyszenia, ale większość członków zarządu stowarzyszenia muszą stanowić osoby pełnoletnie. Małoletni poniżej 16 roku życia mogą, za zgodą przedstawicieli ustawowych (rodziców bądź opiekunów prawnych) wstąpić do stowarzyszenia, ale nie mogą posiadać praw wyborczych do jego władz.
Kiedy powstaje stowarzyszenie?
W celu powołania do życia stowarzyszenia jego zarząd musi złożyć wniosek o wpis do Krajowego Rejestru Sądowego. Sąd rejestrowy postanawia o wpisie stowarzyszenia do KRS po stwierdzeniu, że jego statut jest zgodny z prawem, a założyciele spełniają wymagania określone przepisami Prawa o stowarzyszeniach. Po wpisie do KRS stowarzyszenie uzyskuje osobowość prawną i może rozpocząć działalność.
Statut stowarzyszenia – co musi zawierać?
Statut stowarzyszenia musi określać w szczególności:
- nazwę stowarzyszenia, odróżniającą je od innych stowarzyszeń, organizacji i instytucji;
- teren działania i siedzibę stowarzyszenia;
- cele i sposoby ich realizacji;
- sposób nabywania i utraty członkostwa, przyczyny utraty członkostwa oraz prawa i obowiązki członków;
- władze stowarzyszenia, tryb dokonywania ich wyboru, uzupełniania składu oraz ich kompetencje;
- możliwość otrzymywania przez członków zarządu wynagrodzenia za czynności wykonywane w związku z pełnioną funkcją;
- sposób reprezentowania stowarzyszenia, w szczególności sposób zaciągania zobowiązań majątkowych, a także warunki ważności uchwał władz stowarzyszenia;
- sposób uzyskiwania środków finansowych oraz ustanawiania składek członkowskich;
- zasady dokonywania zmian statutu;
- sposób rozwiązania się stowarzyszenia.
Jakie władze musi mieć stowarzyszenie?
Najwyższą władzą każdego stowarzyszenia jest walne zebranie członków. Statut stowarzyszenia może jednak przewidywać zamiast walnego zebrania członków zebranie delegatów lub zastąpienie walnego zebrania członków zebraniem delegatów, jeżeli liczba członków przekroczy określoną w statucie wielkość.
Stowarzyszenie jest obowiązane posiadać zarząd i organ kontroli wewnętrznej (np. komisję rewizyjną).
Kto nadzoruje działalność stowarzyszeń?
Działalność stowarzyszeń mających siedzibę w danym powiecie nadzoruje właściwy starosta. Jeżeli natomiast stowarzyszenie zrzesza jednostki samorządu terytorialnego, jego działalność nadzoruje wojewoda właściwy dla siedziby stowarzyszenia.
Organy nadzorujące sprawują nadzór nad działalnością stowarzyszeń wyłącznie w zakresie zgodności ich działania z przepisami prawa i postanowieniami statutu.
Jeżeli organ nadzorujący stwierdzi, że działalność stowarzyszenia jest niezgodna z prawem lub narusza postanowienia statutu, może wystąpić o usunięcie nieprawidłowości w określonym terminie, udzielić ostrzeżenia władzom stowarzyszenia lub wystąpić do sądu o to, by sąd:
- udzielił upomnienia władzom stowarzyszenia;
- uchylił niezgodną z prawem lub statutem uchwałę stowarzyszenia;
- rozwiązał stowarzyszenie, jeżeli jego działalność wykazuje rażące lub uporczywe naruszanie prawa albo postanowień statutu i nie ma warunków do przywrócenia działalności zgodnej z prawem lub statutem.
Czy stowarzyszenie może posiadać majątek?
Stowarzyszenie może posiadać majątek. Powstaje on ze składek członkowskich, darowizn, spadków, zapisów, dochodów z własnej działalności, dochodów z majątku stowarzyszenia oraz z ofiarności publicznej.
Stowarzyszenie może także prowadzić działalność gospodarczą, dochód z której służy realizacji celów statutowych stowarzyszenia i nie może być przeznaczony do podziału między jego członków.
Stowarzyszenie może otrzymywać również dotację według zasad określonych w odrębnych przepisach.
Jakie stowarzyszenia są zakazane?
Zakazane jest tworzenie lub istnienie stowarzyszeń:
- odwołujących się w swoich programach do totalitarnych metod i praktyk działania nazizmu, faszyzmu i komunizmu,
- których program lub działalność
- przyjmujących zasadę bezwzględnego posłuszeństwa ich członków wobec władz stowarzyszenia.
Nikogo nie wolno zmuszać do udziału w stowarzyszeniu lub ograniczać jego prawa do wystąpienia ze stowarzyszenia. Nikt nie może ponosić ujemnych następstw z powodu przynależności do stowarzyszenia albo pozostawania poza nim.
Podstawa prawna:
Ustawa z dnia 7 kwietnia 1989 r. – Prawo o stowarzyszeniach (t.j. Dz. U. z 2020 r. poz. 2261)
Więcej ważnych informacji znajdziesz na stronie głównej Inforu