Reparacje
Zadośćuczynienie w postaci reparacji na rzecz państwa, które poniosło straty w wyniku naruszenia prawa międzynarodowego, ma zrekompensować straty materialne i niematerialne państwa zaatakowanego.
Reparacje wojenne od Niemiec dla Polski
Formalne zakończenie II Wojny Światowej miało miejsce 8 maja 1945 roku, kiedy to Niemcy podpisały bezwarunkową kapitulację. Jednak wiele ustaleń zostało poczynionych na mocy dekretów podjętych chwilę przed i po jej zakończeniu. O obciążeniu Niemiec reparacjami wojennymi zadecydowano na konferencji jałtańskiej w lutym 1945 roku. Nie określono jednak szczegółów, które miały zostać powzięte w późniejszym czasie. Ustalono jednak rekompensatę dla Polski za utracone terytorium – przyłączono ziemie lubuskie, Pomorze Zachodnie, Dolny Śląsk i Śląsk Opolski, część Prus Wschodnich oraz byłego Wolnego Miasta Gdańsk.
Deklaracja z 1953 o zrzeczenie się praw Polski do reparacji wojennych od Niemiec
23 sierpnia 1953 r. rząd Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej pod naciskiem Związku Radzieckiego zrzekł się prawa do reparacji wojennych od Niemiec mocą deklaracji z 23 sierpnia 1953 r.
Oświadczenie to zostało podpisane przez ministra spraw zagranicznych Związku Radzieckiego Mołotowa i ówczesnego premier NRD, w którym stwierdzono: Rząd radziecki po uzgodnieniu z rządem Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej odnośnie jej części reperacji całkowicie przerywa z dniem 1 stycznia 1954 r. pobieranie od NRD reparacji wojennych zarówno w postaci dostaw towarów, jak i w jakiejkolwiek innej postaci.
Dokument ten jednak do dziś budzi wiele kontrowersji i wątpliwości, czy ma moc prawną. Wielu ekspertów wskazuje na istotne wady prawne.
Republika Niemiec stoi obecnie na stanowisku, że kwestia reparacji dla Polski została prawnie i politycznie zamknięta podczas konferencji dwa plus cztery z 1990 r
Raport na temat reparacji od Niemiec dla Polski
1 września 2022 r. polski Rząd przedstawił „Raport o stratach poniesionych przez Polskę w wyniku agresji i okupacji niemieckiej w czasie II wojny światowej 1939-1945”, przygotowany przez Parlamentarny Zespół ds. Oszacowania Wysokości Odszkodowań Należnych Polsce od Niemiec za Szkody Wyrządzone w trakcie II wojny światowe przedstawił.
Z raportu wynika, że kwota strat Polski to 6 bilionów 220 miliardów 609 milionów zł, co w przeliczeniu daje 1 bilion 532 miliardy 170 milionów dolarów.
Jednocześnie 14 września 2022 r. została podjęta uchwała Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 14 września 2022 roku w sprawie dochodzenia przez Polskę zadośćuczynienia za szkody spowodowane przez Niemcy w czasie II wojny światowej, nawiązująca swoją treścią do uchwały z dnia 10 września 2004 roku w sprawie praw Polski do niemieckich reparacji wojennych oraz w sprawie bezprawnych roszczeń wobec Polski i obywateli polskich wysuwanych w Niemczech. Według treści obu dokumentów Polska nie otrzymała odszkodowania od Niemiec za straty poniesione w wyniku II wojny światowej, w związku z czym przysługuje jej do nich prawo.
Z kolei 4 października 2022 roku polski rząd przekazał notę dyplomatyczną w sprawie reparacji wojennych.