Niedozwolone klauzule umowne
Zobacz serwis: Konsument w sądzie
O niedozwolonych klauzulach umownych mowa jest w kontekście obrotu konsumenckiego. Co do stosunków, w których jedna ze stron nie jest konsumentem, przepisy prawa cywilnego nie dają możliwości powołania się na przepisy dotyczące klauzul niedozwolonych (tzw. klauzul abuzywnych).
Uregulowania dotyczące klauzul abuzywnych wynikają z natury obrotu konsumenckiego, w którym pozycja konsumenta jest zawsze słabsza, niż pozycja przedsiębiorcy. Ten drugi, korzystając często z doświadczenia zawodowego, jak również profesjonalnej pomocy prawnej, może w rozmaity sposób dążyć do uregulowania stosunków umownych w sposób niekorzystny dla konsumenta.
Zgodnie z regulacjami wynikającymi z art. 3851 i następnych Kodeksu cywilnego takie postanowienia umowy, które w sposób rażący naruszają interesy konsumenta, nie wiążą go. Oznacza to, że przedsiębiorca nie będzie mógł się skutecznie powołać na takie zapisy, niezależnie czy pod taką umową konsument złożył swój podpis.
Katalog klauzul
Nie ma wyczerpującej listy, która zawierałaby wszystkie postanowienia umowne, które zostały uznane za nielegalne. Kodeks cywilny w art. 3853 zawiera jedynie wyliczenie tych najczęściej stosowanych. W pozostałych przypadkach o tym, czy dane postanowienia są niedozwolone decydują sądy.
Przykłady klauzul
Wyliczenie najczęstszych klauzul, które są stosowane przez przedsiębiorców zawiera art. 385(3) Kodeksu cywilnego. Stosownie do tego niedozwolonymi klauzulami będą postanowienia umowne, które:
- wyłączają lub ograniczają odpowiedzialność względem konsumenta za szkody na osobie;
- uprawniają kontrahenta konsumenta do jednostronnej zmiany umowy bez ważnej przyczyny wskazanej w tej umowie;
- przyznają tylko kontrahentowi konsumenta uprawnienie do stwierdzania zgodności świadczenia z umową.
Zobacz serwis: Reklamacja
Podstawa prawna:
Kodeks Cywilny