List żelazny
To specjalny dokument, przyrzekający oskarżonemu pozostawanie na wolności do czasu prawomocnego zakończenia procedury karnej. W zamian za list żelazny oskarżony zobowiązuje się odpowiadać w procesie z tzw. „wolnej stopy”.
Zobacz serwis: Oskarżony przed sądem
List żelazny wydaje się przeważnie w sytuacjach, w których nie ma możliwości przymusowego doprowadzenia oskarżonego przed oblicze sądu. Przeważnie chodzi o przypadki, w których oskarżony pozostaje poza granicami kraju w nieznanym miejscu lub też brak jest możliwości ściągnięcia go na terytorium jurysdykcji polskich sądów (np. wobec niemożności ekstradycji).
Jest przejawem pragmatyzmu ustawodawcy, który w zamian za możliwość przeprowadzenia postępowania z udziałem oskarżonego, gwarantuje mu wolność do czasu wydania prawomocnego wyroku.
Warunki wydania listu żelaznego
List żelazny jest wydawany przez sąd okręgowy (art. 281 Kodeksu postępowania karnego). Zgodnie z art. 282 wydawany jest tylko wtedy, gdy oskarżony spełni trzy podstawowe warunki:
- będzie się stawiał w oznaczonym terminie na wezwanie sądu, a w postępowaniu przygotowawczym - także na wezwanie prokuratora,
- nie będzie się wydalał bez pozwolenia sądu z obranego miejsca pobytu w kraju,
- nie będzie nakłaniał do fałszywych zeznań lub wyjaśnień albo w inny bezprawny sposób starał się utrudniać postępowanie karne.
Oprócz tego wydanie listu żelaznego można uzależnić od poręczenia majątkowego
Odwołanie listu
Spełnienie warunków niezbędnych dla wydania listu żelaznego ma istotne znaczenie w toku całego postępowania. W przypadku naruszenia przez oskarżonego warunków, sąd może odwołać list żelazny.
Zobacz serwis: Sprawy karne
Podstawa prawna: Kodeks postępowania karnego