Państwa były pracownik będzie uprawniony do wystąpienia z wnioskiem o wypłatę zapomogi z zfśs, jeżeli przed uzyskaniem prawa do emerytury byli Państwo jego ostatnim pracodawcą. Uprawnionymi do świadczeń z funduszu socjalnego są (art. 2 pkt 5 ustawy o zfśs):
- pracownicy (bez względu na wymiar czasu pracy i rodzaj umowy o pracę) oraz ich rodziny,
- emeryci i renciści - byli pracownicy zakładu oraz członkowie ich rodzin,
- inne osoby, które pracodawca wskazał w regulaminie zfśs jako uprawnione do korzystania z funduszu.
Zobacz serwis: Praca
Ustawa o zfśs nie określa zasad ustalania statusu emeryta i rencisty na potrzeby socjalne. Należy zatem przyjąć, że zwrot „emeryt (rencista) - były pracownik zakładu" należy łączyć wyłącznie z tym pracodawcą, z którym stosunek pracy został rozwiązany bezpośrednio przed uzyskaniem statusu emeryta lub rencisty. Taki pogląd wyraził Sąd Najwyższy w uchwale z 15 listopada 1991 r. (I PZP 56/91, OSNC 1992/4/63).
Zdaniem Sądu Najwyższego, zakładem pracy sprawującym opiekę socjalną nad emerytem jest zawsze ten zakład, w którym emeryt był ostatni raz zatrudniony i to niezależnie od tego, czy przeszedł on z niego na emeryturę czy było to „ponowne" przejście.
Oznacza to, że prawo do świadczeń socjalnych przysługuje np. byłemu pracownikowi, który bezpośrednio po ustaniu zatrudnienia zachorował i po wykorzystaniu przysługujących świadczeń z tego tytułu uzyskał prawo do emerytury lub renty.
Pracodawca, do celów przyznawania świadczeń z zfśs, może żądać od osób ubiegających się o pomoc socjalną dokumentów lub oświadczeń potwierdzających ich sytuację życiową, rodzinną i materialną, np. oświadczenia o liczbie osób pozostających na utrzymaniu pracownika oraz o sumie dochodów wszystkich członków rodziny, z którymi prowadzi wspólne gospodarstwo domowe, deklaracji podatkowych za poprzednie lata, decyzji w sprawie przyznania emerytury lub renty, oświadczenia emeryta (rencisty) - byłego pracownika o niepodjęciu kolejnego zatrudnienia pracowniczego.
Gromadzenie takich dokumentów przez pracodawcę musi wynikać z zapisów regulaminu gospodarowania środkami zfśs i jest dopuszczalne w rozumieniu ustawy o ochronie danych osobowych. Takie praktyki nie naruszają dóbr osobistych pracownika (wyrok SN z 8 maja 2002 r., I PKN 267/01, OSNP 2004/6/99).
W odróżnieniu od pracowników, na byłych pracowników - emerytów i rencistów, nad którymi jest sprawowana opieka socjalna, pracodawca nie dokonuje odpisu na fundusz na te osoby. Administrator funduszu ma natomiast możliwość zwiększenia zfśs o 6,25% podstawy naliczenia odpisu na każdego emeryta lub rencistę, z którym pozostawał w stosunku pracy (w 2015 r. - 182,32 zł, tj. 2917,14 zł x 6,25%).
Zobacz serwis: Emerytury
Pracodawcy powinni jednak pamiętać, że jak stwierdziło Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej w piśmie z 17 lutego 2011 r. (znak: SPS-023-20599/11):
(...) ze względu na występujące w praktyce zróżnicowanie sytuacji materialnej poszczególnych osób uprawnionych, świadczenia socjalne nie powinny być przyznawane w oparciu o posiadany status pracownika lub emeryta, ale w największym rozmiarze powinny trafiać do osób znajdujących się w obiektywnie najtrudniejszej sytuacji materialnej (...).
Podstawa prawna:
• art. 2 pkt 5, art. 5 ust. 5, art. 5a, art. 8 ust. 2 ustawy z 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych - j.t. Dz.U. z 2012 r., poz. 592; ost.zm. Dz.U. z 2014 r., poz. 1877