Niektórzy seniorzy będą musieli zwrócić 13. emeryturę. Pożegnanie z "trzynastką" dotyczy emerytów, którzy przekroczyli kwotowy limit dorabiania do emerytury. Dowiedz się, ile wynosi taki limit w 2024 roku, czy ta sytuacja dotyczy Ciebie?
- Prawo seniora do otrzymania 13. emerytury z ZUS
- Przekroczenie limitu dorabiania na emeryturze pozbawia prawa do "trzynastki"
- Jaka jest wysokość 13. emerytury w 2024 roku?
- ZUS wypłacił 13. emerytury - w sumie ponad 15 mld zł
- Emerytury z ZUS według nowej tablicy GUS
Ostatni termin, w którym wypłacane są tegoroczne 13. emerytury wypada w czwartek, 25 kwietnia. Co do zasady, ZUS wypłaca "trzynastki" wraz ze świadczeniem podstawowym, w terminie jego wypłaty. Niektórzy seniorzy nie nacieszą się jednak tym dodatkowym świadczeniem, jeżeli ZUS uzna, że nie przysługiwało im prawo do 13. emerytury. W czym rzecz?
Prawo seniora do otrzymania 13. emerytury z ZUS
Wyjaśnijmy, którzy seniorzy mają prawo do pobrania 13. emerytury. Otóż ta dodatkowa emerytura przysługuje osobom, które 31 marca br. mają prawo do wypłaty emerytury – w tym emerytury pomostowej, okresowej emerytury kapitałowej i emerytury częściowej, renty z tytułu niezdolności do pracy – w tym renty dla inwalidów wojennych i wojskowych oraz rent wypadkowych, renty szkoleniowej, renty socjalnej, renty rodzinnej – w tym renty rodzinnej po inwalidzie wojennym lub wojskowym oraz rent rodzinnych wypadkowych, rodzicielskiego świadczenia uzupełniającego, świadczenia pieniężnego przysługującego cywilnym niewidomym ofiarom działań wojennych, nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego, świadczenia i zasiłku przedemerytalnego.
Kluczową kwestią jest to, że prawo do emerytury na dzień 31 marca nie jest równoznaczne z osiągnięciem wieku emerytalnego, który w przypadku kobiet wynosi obecnie 60 lat, natomiast dla mężczyzn jest to 65 lat. Są bowiem osoby, które przeszły na wcześniejszą emeryturę, czyli jeszcze przed osiągnięciem wymaganego progu wiekowego. To właśnie te osoby są potencjalnie narażone na konieczność zwrotu 13. emerytury.
Przekroczenie limitu dorabiania na emeryturze pozbawia prawa do "trzynastki"
Osoby, które nie osiągnęły powszechnego wieku emerytalnego, wciąż dorabiające, a jednocześnie mające prawo do 13. emerytury powinny uważać na limit kwotowy. Innymi słowy, jeżeli w wyniku rozliczenia świadczenia 13. emerytury przez ZUS okaże się, że na dzień 31 marca świadczenie podlegało zawieszeniu z uwagi na przekroczenie 130 proc. przeciętnego wynagrodzenia, to podlega ono zwrotowi.
Aktualna wysokość limitu dorabiania do emerytury ustalany jest na podstawie komunikatu GUS, dotyczącego przeciętne miesięczne wynagrodzenie w IV kwartale 2023 r., które wyniosło 7 540,36 zł.
Oznacza to, że osoby na wcześniejszej emeryturze mogą dorabiać bez żadnych konsekwencji dla pomniejszenia 13. emerytury, do kwoty 5278,30 zł brutto, oznaczającej 70 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia. Dochód uzyskany powyżej tej kwoty skutkuje już pomniejszeniem świadczenia emerytalnego. Natomiast całkowite zawieszenie 13. emerytury ma miejsce po przekroczeniu limitu kwotowego w wysokości 9802,50 zł brutto, oznaczającego 130 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia.
Powyższe limity dorabiania do emerytury obowiązują od 1 marca 2024 r. Limity zmieniają się co kwartał. Obowiązek ich przestrzegania nie dotyczy seniorów, którzy przekroczyli powszechny wiek emerytalny.
Zobacz także: Wcześniejsza emerytura dla urodzonych w konkretnych latach i spełniających warunki
Jaka jest wysokość 13. emerytury w 2024 roku?
13. emerytura przysługuje w wysokości najniższej emerytury. W 2024 roku taka emerytura jest na poziomie 1780,96 zł brutto, co oznacza, że kwota "trzynastki" netto wynosi 1620,67 zł. Tyle więc emeryci otrzymają "na rękę". W celu uzyskania 13. emerytury nie trzeba składać żadnego wniosku, ZUS przyzna ją automatycznie.
"13. emerytura jest opodatkowana i oskładkowana na zasadach ogólnych, przyjętych przy świadczeniu emerytalno-rentowym. Oznacza to, że nie wszyscy świadczeniobiorcy otrzymają taką samą kwotę netto" – wyjaśnił rzecznik ZUS Paweł Żebrowski. "Dla osoby, która otrzymuje emeryturę w wysokości ok. 1800 złotych, trzynastka na rękę wyniesie około 1490 zł. Emeryci ze świadczeniem 2,5 tys. mogą liczyć na dodatkowe świadczenie w wysokości ok. 1406 złotych netto" – dodał rzecznik.
"Trzynaste" emerytury wypłacane są od 2019 r. W ubiegłym roku koszt wypłaty tego świadczenia wyniósł 10,7 mld zł. W roku 2024 zakłada się, że kwota wydatków budżetowych z tego tytułu będzie wyższa, z uwagi m.in. na waloryzację kwotą świadczenia.
ZUS wypłacił 13. emerytury - w sumie ponad 15 mld zł
13. emerytury za 2024 rok zostały właśnie wypłacone. Jak podał Zakład Ubezpieczeń Społecznych, trafiły one do 8,5 mln osób, a łączna kwota wypłat w ramach trzynastek przekroczyła 15 mld zł.
Emerytury z ZUS według nowej tablicy GUS
Wskażmy przy okazji, że od 1 kwietnia 2024 roku ZUS zaczął korzystać z nowej tablicy GUS do obliczania wysokości nowo przyznawanych emerytur. Najnowsza tablica dalszego trwania życia powoduje obliczenie emerytury osoby w wieku 60 lat niższej o 3,7 proc., a osoby w wieku 65 lat – o 4,1 proc. niż na podstawie poprzedniej tablicy.
Dla przykładu:
- 60-latka z kapitałem 700 tys. zł otrzyma emeryturę w wysokości 2649,51 zł, czyli mniej o ok. 103 zł (kapitał zostanie podzielony przez 264,2 zamiast przez 254,3 miesiąca).
- 65-latek z kapitałem 700 tys. zł otrzyma emeryturę w wysokości 3197,81 zł, czyli mniej o ok. 136 zł (kapitał zostanie podzielony przez 218,9 miesiąca zamiast 210 miesięcy).
Zgodnie z nową tablicą 60-latka otrzyma emeryturę o 1 proc. niższą niż przed pandemią, a 65-latek – o 0,7 proc. W rezultacie 60-letnia kobieta z kapitałem 500 tys. zł może otrzymać mniej o ok. 27 zł niż na podstawie tablicy z 2020 r. (kapitał dzielony przez 264,2 zamiast 261,5 miesiąca), a 65-letni mężczyzna z tym samym kapitałem – mniej o ok. 19 zł (kapitał dzielony przez 218,9 zamiast 217,6 miesiąca).