Obowiązek waloryzacji
Obowiązek waloryzacji wynika ze standardów międzynarodowych określonych w konwencjach Międzynarodowej Organizacji Pracy i Rady Europy. W efekcie powstało wiele odmiennych systemów dostosowawczych działających na różnych zasadach. System może być nastawiony na niedopuszczenie do spadku realnej wartości dochodów i wówczas stosuje się indeks cen i kosztów utrzymania. Może też być nastawiony na zagwarantowanie uczestnictwa w ogólnym wzroście poziomu życia i wtedy bierze się pod uwagę przeciętny wzrost dochodów, zazwyczaj wzrost przeciętnej płacy nominalnej.
Waloryzacja
Waloryzacja polega na przystosowaniu wysokości rent i emerytur do rosnących zarobków lub do kosztów utrzymania. Jest to kwestia szczególnie ważna, inaczej bowiem świadczenia ubezpieczenia, tracąc swą wartość realną, przestałyby z czasem zaspokajać elementarne nawet potrzeby emeryta.
Zobacz również: Co jak czas obywa się waloryzacja emerytur
Jak się odbywa waloryzacja
Emerytury i renty podlegają corocznie waloryzacji od dnia 1 marca. Waloryzacja polega na pomnożeniu kwoty świadczenia i podstawy jego wymiaru przez wskaźnik waloryzacji. Waloryzacji podlega kwota świadczenia i podstawy jego wymiaru w wysokości przysługującej ostatniego dnia lutego roku kalendarzowego, w którym przeprowadza się waloryzację.
Wskaźnik waloryzacji
Wskaźnik waloryzacji to średnioroczny wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych w poprzednim roku kalendarzowym zwiększony o co najmniej 20 % realnego wzrostu przeciętnego wynagrodzenia w poprzednim roku kalendarzowym.
Wskaźnikiem cen towarów i usług konsumpcyjnych jest średnioroczny wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych dla gospodarstw domowych emerytów i rencistów albo średnioroczny wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem, jeżeli jest on wyższy od wskaźnika cen towarów i usług konsumpcyjnych dla gospodarstw domowych emerytów i rencistów.
Zobacz również serwis: Wysokość emerytury
Negocjacje w ramach Trójstronnej Komisji
Zwiększenie o co najmniej 20 % realnego wzrostu przeciętnego wynagrodzenia jest przedmiotem corocznych negocjacji, w ramach Trójstronnej Komisji do Spraw Społeczno-Gospodarczych, przeprowadzanych w czerwcu, w roku poprzedzającym waloryzację. Jeżeli Komisja w terminie 14 dni od dnia przedstawienia przez stronę rządową partnerom społecznym informacji o prognozowanych wielkościach makroekonomicznych, w tym o wielkości wskaźnika inflacji, stanowiących podstawę do opracowania projektu ustawy budżetowej na rok następny uzgodni, w drodze uchwały, wysokość zwiększenia, podlega ona ogłoszeniu w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”, w drodze komunikatu ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego.
Jeżeli Komisja nie uzgodni wspólnego stanowiska, wówczas Rada Ministrów określa w terminie 21 dni od dnia zakończenia negocjacji, w drodze rozporządzenia, wysokość zwiększenia, biorąc pod uwagę informacje o prognozowanych wielkościach makroekonomicznych, w tym wielkość wskaźnika inflacji, stanowiących podstawę do opracowania projektu ustawy budżetowej na rok następny.