Rodzaje prac, których wykonywanie zalicza się do prac szczególnie uciążliwych znajdują się w wykazie A i B rozporządzenia w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.
Emerytura wcześniejsza za pracę w szczególnych warunkach przysługuje pod warunkiem posiadania długiego okresu zatrudnienia w szczególnych warunkach. Dla większości prac wymienionych w wykazie A i B okres ten wynosi 15 lat. Przy ustalaniu długości okresu zatrudnienia ZUS bierze pod uwagę tylko te okresy, w których praca wykonywana była stale i w pełnym wymiarze. ZUS przy ustalaniu prawa do takiej emerytury nie uwzględni pracy na pół lub ćwierć etatu.
Praca w szczególnych warunkach musi być wykonywana w ramach stosunku pracy lub stosunku służby. Praca w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, nie będzie brana pod uwagę przez ZUS.
Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie zalicza do wymiaru zatrudnienia w szczególnych warunkach okresów niewykonywania pracy, za które pracownik otrzymał po dniu 14 listopada 1991r. wynagrodzenie za czas :
- niezdolności do pracy,
- zasiłku chorobowego,
- zasiłku macierzyńskiego,
- zasiłku opiekuńczego,
- świadczenia rehabilitacyjnego.
Do okresów pracy w szczególnych warunkach nie zalicza się okresów:
- urlopu wychowawczego,
- urlopu bezpłatnego,
- służby wojskowej.
Do okresów pracy w szczególnych warunkach, od których zależy przyznanie wcześniejszej emerytury wlicza się okresy urlopu wypoczynkowego.
Emeryturę za pracę w szczególnych warunkach można uzyskać, niezależnie od wykonywania pracy ostatnio, czyli przed zgłoszeniem wniosku o emeryturę.
Warunki wcześniejszej emerytury
Ubiegający się o wcześniejszą z tytułu pracy w szczególnych warunkach muszą:
- osiągnąć wymagany wiek emerytalny
- udowodnić ogólnie wymagany staż ubezpieczeniowy (20 lat okresów składkowych i nieskładkowych dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn)
Osiągnięcie wymaganego wieku emerytalnego jest zróżnicowane w zależności od rodzaju prac w szczególnych warunkach. Dla pracowników zatrudnionych w pracach z wykazu A wiek wynosi 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn. W przypadku wykazu B wiek jest zróżnicowany w zależności od rodzaju wykonywanej pracy w szczególnych warunkach i szczególnym charakterze.
Nie ma znaczenia czy praca w szczególnych warunkach była wykonywana u prywatnego czy u państwowego przedsiębiorcy.