Otwarty fundusz emerytalny (OFE) stanowi kapitałową część nowego systemu emerytalnego. Istotą działalności OFE jest gromadzenie i inwestowanie pieniędzy swoich członków z przeznaczeniem ich na wypłatę emerytury po osiągnięciu przez nich wieku emerytalnego.
Struktura organizacyjna
Pieniądze do OFE trafiają przez ZUS - przekazuje tam 7,3 proc. podstawy wymiaru składek emerytalno-rentowych (np. dla pracownika jest to pensja brutto).
Opłaty
Aktywa OFE przechowywane są u wybranego przez fundusz depozytariusza, którym może być bank (spełniający określone warunki) albo Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych.
OFE pobiera opłaty, które wpływają na wysokość kapitału emerytalnego (tym samym emerytury) członka:
1. opłatę od składki, tzw. prowizję - jest pobierana od składki, a jej potrącenie następuje przed przeliczeniem pieniędzy przesłanych przez ZUS na tzw. jednostki rozrachunkowe; opłata ta nie może przekroczyć:
- do końca 2010 roku 7 proc.,
- w 2011 roku - 6,125 proc.,
- w 2012 roku - 5,25 proc.,
- w 2013 roku - 4,375 proc., a
- w 2014 roku i później - 3,5 proc.
2. opłatę za zarządzanie - pobierana od aktywów (też limitowana przez przepisy);
3. opłatę z tytułu dokonania tzw. wypłaty transferowej (przeniesienia się do innego OFE) - pobierana od członka, który zdecyduje się zmienić OFE (tylko w przypadku, gdy jego staż członkowski jest krótszy niż 24 miesiące); wynosi 160 zł w pierwszym i 80 zł w drugim roku przynależności;
4. opłaty pokrywane przez OFE bezpośrednio z aktywów - np. koszty związane z realizacją transakcji kupna lub sprzedaży papierów wartościowych (m.in. opłaty dla biur maklerskich) i z przechowywaniem aktywów (wynagrodzenie depozytariusza).
Inwestycje kapitałowe
Kapitał gromadzony w funduszu jest inwestowany i pomnażany na rynku kapitałowym (najwięcej pieniędzy przyszłych emerytów PTE lokują w skarbowych papierach wartościowych oraz akcjach). Politykę lokacyjną funduszy ograniczają tzw. limity inwestycyjne - ściśle określają rodzaj i ilość instrumentów finansowych, w których OFE mogą lokować pieniądze przyszłych emerytów (np. do 40 proc. aktywów w akcjach).
Indywidualne rachunki
Każdy członek funduszu ma indywidualny rachunek, na którym odnotowana jest liczba tzw. jednostek rozrachunkowych. Wartość jednostki ustalana jest każdego dnia roboczego. Pozwala to członkowi na stały wgląd w wysokość zgromadzonych środków. Pieniądze zgromadzone w funduszu są własnością członków (z podstawowym ograniczeniem tego prawa w zakresie możliwości wypłaty, która oprócz wyjątków może nastąpić po osiągnięciu przez niego wieku emerytalnego). OFE ma obowiązek nie rzadziej niż raz w roku informować swojego członka o środkach, jakie zgromadził na przyszłą emeryturę.
Zebrany w OFE kapitał, w momencie przejścia na emeryturę, umożliwi wykupienie świadczenia emerytalnego.