Emerytury pomostowe dla nowej grupy zawodowej. Od kiedy ich praca zostanie uznana za pracę w warunkach o szczególnym charakterze? Sprawdź

• Nie każdy ma prawo do emerytury pomostowej
• Co dalej z uprawnieniami emerytalnymi strażników gminnych i miejskich

Nie każdy ma prawo do emerytury pomostowej

Emerytura pomostowa nazywana też wcześniejszą emeryturą, to przywilej, z którego mogą skorzystać tylko niektórzy pracownicy. W uproszczeniu, prawo do niej przysługuje tym grupom zawodowym, które pracowały w szczególnych warunkach. Jak bowiem wynika z art. 4 ustawy z 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych, prawo do niej przysługuje pracownikowi, który spełnia łącznie następujące warunki:

1. urodziła się po 31 grudnia 1948 r.;
2. ma okres pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze wynoszący co najmniej 15 lat;
3. osiągnął wiek wynoszący co najmniej 55 lat dla kobiet i co najmniej 60 lat dla mężczyzn;
4. ma okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i co najmniej 25 lat dla mężczyzn;
5. po dniu 31 grudnia 2008 r. wykonywał pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze.

Prace w szczególnych warunkach zostały w tej ustawie zdefiniowane jako prace związane z czynnikami ryzyka, które z wiekiem mogą z dużym prawdopodobieństwem spowodować trwałe uszkodzenie zdrowia, wykonywane w szczególnych warunkach środowiska pracy, determinowanych siłami natury lub procesami technologicznymi, które mimo zastosowania środków profilaktyki technicznej, organizacyjnej i medycznej stawiają przed pracownikami wymagania przekraczające poziom ich możliwości, ograniczony w wyniku procesu starzenia się jeszcze przed osiągnięciem wieku emerytalnego, w stopniu utrudniającym ich pracę na dotychczasowym stanowisku. Ich wykaz został określony w załączniku nr 1 do ustawy.

Czynniki ryzyka, o których mowa w tej regulacji są m.in. szczególne warunki determinowane siłami natury, w tym prace pod ziemią, na wodzie, pod wodą, w powietrzu. Z kolei prace o szczególnym charakterze to prace wymagające szczególnej odpowiedzialności oraz szczególnej sprawności psychofizycznej, których możliwość należytego wykonywania w sposób niezagrażający bezpieczeństwu publicznemu, w tym zdrowiu lub życiu innych osób, zmniejsza się przed osiągnięciem wieku emerytalnego na skutek pogorszenia sprawności psychofizycznej, związanego z procesem starzenia się. Ich wykaz znajduje się w załączniku nr 2 do ustawy.

Co dalej z uprawnieniami emerytalnymi strażników gminnych i miejskich

Regulacje, o których mowa leżą u podstaw interpelacji skierowanej do Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji, a dotyczącej uprawnień emerytalnych strażników miejskich i gminnych. Wskazano w niej na narastający problem odpływu pracowników tych straży do Policji, czego powodem są m.in. krzywdzące regulacje dotyczące możliwości przejścia na wcześniejszą emeryturę. Przypomnijmy, że w przypadku funkcjonariuszy Policji minimalny wiek emerytalny to 55 lat, a minimalny staż służby wynosi w tym wypadku 25 lat. Z uwagi na to, że praca strażnika gminnego nie jest na gruncie obowiązujących przepisów uznawana za pracę o szczególnym charakterze, ta grupa zawodowa nie ma możliwości skorzystania z tego rodzaju uprawnień.

Jak wskazano w odpowiedzi na interpelację, postulaty i opinie strony samorządowej będą stanowiły punkt wyjścia podczas dalszych rozważań nad kompleksową nowelizacją prawa regulującego funkcjonowanie straży gminnych i miejskich. Jednym z analizowanych postulatów będzie uznanie pracy strażnika za prace w warunkach o szczególnym charakterze. Jak podaje Unia Metropolii Polskich, obecnie w Polsce funkcjonują 444 straże: 381 straży miejskich i 63 straże gminne.

Podstawa prawna
ustawa z 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych (j.t. Dz.U. z 2024 r. poz. 1696)