Rzecznik Praw Obywatelskich (RPO) Irena Lipowicz zdecydowała się na skierowanie do Trybunału Konstytucyjnego (TK) ustawy z dnia 6 grudnia 2013 roku o zmianie niektórych ustaw w związku z określeniem zasad wypłaty emerytur ze środków zgromadzonych w otwartych funduszach emerytalnych (Dz.U. z 2013 r. po. 1717). Wskazana ustawa pozwala samym ubezpieczonym na dokonanie wyboru pomiędzy subkontem w ZUS a Otwartym Funduszem Emerytalnym (OFE).
Chcesz otrzymywać więcej aktualnych informacji? Zapisz się na Newsletter!
Zasada zaufania do państwa
Prof. Lipowicz powołała się na wynikającą z konstytucji zasadę zaufania do państwa i stanowionego przez nie prawa, konkretnie z zasady demokratycznego państwa prawnego, w którą uderzają regulacje dotyczące umorzenia części aktywów w OFE i przekazania ich na subkonto w ZUS. Zdaniem RPO umorzenie aktywów w funduszach ma charakter niekonstytucyjny. Zgodnie z art. 2 konstytucji „Rzeczpospolita Polska jest demokratycznym państwem prawnym, urzeczywistniającym zasady sprawiedliwości społecznej”. Istotę wskazanej zasady stanowi bowiem zakaz znoszenia i ograniczania praw podmiotowych, które przysługują jednostce/ innym podmiotom występujących w obrocie prawnym. Dotyczy to zarówno praw nabytych w drodze skonkretyzowanej decyzji jak i tych, nabytych na mocy wniosku o ich przyznanie. Odstąpienie od powyższej zasady jest możliwe, w drodze wyjątku, jedynie, gdy pozostaje ona w kolizji z inną zasadą konstytucyjną.
Umorzenie aktywów w OFE
Główny zarzut ze strony RPO dotyczy możliwości państwa wycofania się z koncepcji funkcjonowania systemu emerytalnego, do którego ubezpieczeni przystąpili dobrowolnie. Dotyczy to zwłaszcza osób urodzonych przed końcem 1968 roku, które miały możliwość dobrowolnego przystąpienia do kapitałowej części systemu emerytalnego.
Uwzględnienie skargi RPO przez Trybunał może w ostateczności doprowadzić do cofnięcia umorzenia aktywów. Warto wskazać, że koszt takiej operacji to 150 mld zł. Trybunał z pewnością weźmie więc pod uwagę wartość konstytucyjną, jaką jest równowaga finansów publicznych.
Polecamy serwis: Praca
Wybór OFE a wywłaszczenie
Zdaniem RPO nie zachodzą podstawy by zaskarżyć ustawę w oparciu o art. 21 i 64 ustawy zasadniczej, które dotyczą wywłaszczenia i ochrony własności. Umorzenia części aktywów OFE nie można traktować jako wywłaszczenia, gdyż odpowiednia wartość została zapisana na subkontach ubezpieczonych w OFE i te środki będą miały wpływ na wysokość emerytur. Dodatkowo OFE są częścią publicznego systemu emerytalnego, więc także z tego powodu nie można mówić o wywłaszczeniu.
Formalny wniosek ma zostać przygotowany w ciągu kilku tygodni.
Warto także pamiętać, że na dokonanie wyboru pomiędzy samym ZUS a ZUS i OFE mamy czas jedynie do końca lipca 2014 roku. Na mocy ustawy o funduszach emerytalnych z 6 grudnia 2013 roku w okresie od 1 kwietnia do 31 lipca 2014 roku ubezpieczeni mają, w ramach tzw. okienka transferowego, możliwość podjęcia decyzji dotyczącej dalszego korzystania z OFE. Oświadczenia o pozostawaniu w OFE nie cieszą się jednak dużym zainteresowaniem ze strony społeczeństwa.
Oświadczenie o przekazywaniu składki do OFE
Podstawa prawna:
Ustawa z dnia 6 grudnia 2013 roku o zmianie niektórych ustaw w związku z określeniem zasad wypłaty emerytur ze środków zgromadzonych w otwartych funduszach emerytalnych (Dz.U. z 2013 r. po. 1717).
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz.U. 1997 nr 78 poz. 483).