W związku z rosnącym długiem publicznym rząd zaplanował przeprowadzenie kolejnych zmian w systemie ubezpieczeń społecznych, konkretnie ubezpieczeń emerytalnych. Zmiany te mają dotyczyć w dużej mierze drugiego filaru, czyli OFE. Zgodnie z definicją ustawową zawartą w ustawie z dnia 28 sierpnia 1997 r. o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych fundusz emerytalny rozumiany jest jako osoba prawna, której przedmiotem działalności jest gromadzenie środków pieniężnych i ich lokowanie, z przeznaczeniem na wypłatę członkom funduszu po osiągnięciu przez nich wieku emerytalnego. Fundusz jest tworzony jako otwarty lub pracowniczy. Otwarty fundusz emerytalny może zostać utworzony wyłącznie przez powszechne towarzystwo emerytalne zaś pracowniczy fundusz emerytalny przez pracownicze towarzystwo emerytalne, po uzyskaniu zezwolenia Komisji Nadzoru Finansowego.
Sprawdź, co Ci się bardziej opłaca – ZUS czy OFE? Kup poradnik z opiniami ekspertów!
Składka
Pracodawca lub inny płatnik omawianej składki (np. jednostka organizacyjna, ubezpieczony, ośrodek pomocy społecznej) zobligowany jest do comiesięcznego odprowadzania składek emerytalnych. Wysokość takiej składki wynosi 19,52% podstawy wymiaru składki, czyli przychodu. Dla osoby zatrudnionej na umowę o pracę i otrzymującej najniższe wynagrodzenie, składka wynosi około 327 zł, co stanowi 19,52% z 1680 zł. Finansowana jest ona w połowie przez pracownika i w połowie przez pracodawcę. Trafia do ZUS, który następnie przekazuje jej część do wybranego lub wylosowanego OFE. W 2013 roku do OFE trafiało 2,8% podstawy wymiaru składki. Od stycznia 2014 jest to 3,1% wynagrodzenia a od lutego - 2,92% pensji.
Zobacz również: Emerytury 2014
OFE
Przynależność do OFE dotychczas była obowiązkowa dla osób objętych ubezpieczeniem emerytalnym, które urodziły się po 31 grudnia 1968 roku, tzn. podlegają nowemu systemowi emerytalnemu. Wybór pozostawiono jedynie urodzonym w przedziale czasowym od 31 grudnia 1948 do 1 stycznia 1969 roku. Mogli oni zdecydować, czy chcą podlegać ubezpieczeniu społecznemu na starych, czy na nowych zasadach. Każdy pracujący ma indywidualne konto w OFE, na którym księgowane są wpłacane przez niego składki. Środki zgromadzone na indywidualnym koncie podlegają dziedziczeniu.
Zmiany
1.) przekazanie części obligacyjnej do ZUS
Pierwsza z rządowych propozycji dotyczy przekazania części środków z OFE do ZUS. Obejmuje to około ok. 154 mld zł zgromadzonych w OFE, co stanowi 51,5% aktywów. Obligacyjna część Otwartych Funduszy Emerytalnych ma zostać przeniesiona do ZUS i umorzona. Umorzone jednostki rozrachunkowe OFE zostaną zaewidencjonowane na prowadzonych prze ZUS subkontach. Środki te będą także podlegały dziedziczeniu. Doprowadzi to do zamiany obligacji będących do dyspozycji OFE na gwarantowaną ustawowo przez państwo przyszłą wierzytelność.
2.) dobrowolność składek
Kolejna zmiana to wprowadzenie dobrowolności składek. Pod tym zwrotem rozumiane jest stworzenie obywatelom możliwości wyboru pomiędzy ZUS a OFE. Jak określono art. 11 ustawy wprowadzającej reformę systemu oświadczenie można złożyć w oddziale ZUS osobiście, za pośrednictwem tradycyjnej poczty bądź drogą internetową. Należy dołączyć oświadczenie o znajomości informacji o funkcjonowaniu powszechnego systemu emerytalnego oraz o OFE wraz z deklaracją zasad polityki inwestycyjnej. Wzór takiego oświadczenia zostanie sporządzony przez Radę Ministrów w drodze rozporządzenia i udostępniony w oddziałach ZUS i na stronach internetowych odpowiednich ministerstw.
Na podjęcie stosownej decyzji i przekazanie jej do ZUS mamy cztery miesiące, od 31 kwietnia do 31 lipca 2014 roku. Brak decyzji ze strony obywatela oznacza przekazywanie całej składki do ZUS. Decyzja lub jej brak nie będzie miała charakteru ostatecznego. Po dwóch latach będzie można zmienić zdanie, a w przyszłości taka możliwość będzie co 4 lata. Tzw. okna transferowe między OFE i ZUS będą pozwalały na rezygnację z przynależności do OFE. Środki zgromadzone zarówno w OFE jak i na subkoncie ZUS podlegają dziedziczeniu na dotychczasowych zasadach. Osoby wybierające ZUS nie muszą nic robić. Ich składki automatycznie trafiać będą na subkonto.
Brak decyzji ubezpieczonego oznacza przekazywanie całej składki na subkonto w ZUS.
3.) „Suwak bezpieczeństwa”
Trzeci aspekt odnosi się do samego wypłacania świadczeń. Wprowadzony zostanie obowiązek stopniowego przekazywania aktywów z OFE do ZUS, na 10 lat przed osiągnięciem przez członka OFE wieku emerytalnego. Środki te zostaną zaewidencjonowane na subkoncie utworzonym w ZUS i wypłacone na potrzeby realizacji bieżących świadczeń emerytalnych. To bowiem na ZUS-ie spoczywa odpowiedzialność za wypłatę emerytur.
4.) 50% obniżenie opłat
OFE pobiera od otrzymywanej składki opłatę. Dotychczas utrzymywała się ona na poziomie 3,5% odprowadzanej składki. W 2014 roku ulegnie obniżenie o połowę, tj. do wysokości 1,75%.
5.) polityka inwestycyjna
Rządowy projekt przewiduje także liberalizację polityki inwestycyjnej OFE. Jedynym ich ograniczeniem w tym zakresie będzie inwestowanie w obligacje Skarbu Państwa lub obligacje gwarantowane przez Skarb Państwa. Minimalny poziom inwestycji w akcje został określony na 2014 r. na poziomie 75%. OFE staną się tym samym funduszami określonego ryzyka.
Polecamy serwis: Emerytury
6.) zakaz reklam
Wszelkie reklamy informujące o OFE lub zawierające informacje sugerujące o OFE zostały od 31 lipca 2014 roku zakazane. Za nieprzestrzeganie zakazu grozi sankcja finansowa w wysokości 3.000.000 zł.
Ustawa budzi liczne kontrowersje. Została skierowana przez prezydenta do Trybunału Konstytucyjnego.
Podstawa prawna:
- ustawa z dnia 6 grudnia 2013 r. o zmianie niektórych ustaw w związku z określeniem zasad wypłaty emerytur ze środków zgromadzonych w otwartych funduszach emerytalnych,
- ustawa z dnia 28 sierpnia 1997 r. o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych.