Kto może otrzymać ekwiwalent pieniężny z tytułu prawa do bezpłatnego węgla?
Prawo przewiduje, że emeryt czy rencista, który w ramach części wynagrodzenia pobierał bezpłatny węgiel, może otrzymać ekwiwalent pieniężny z tytułu prawa do bezpłatnego węgla. Traktuje o tym Ustawa z dnia 7 września 2007 r. o funkcjonowaniu górnictwa węgla kamiennego.
Polecamy: Ochrona danych pracowników. Zmiany 2019
Katalog osób, którym przysługuje ekwiwalent pieniężny z tytułu prawa do bezpłatnego węgla:
- osoby, które uzyskały emeryturę i rentę przed 1 stycznia 2007 r. i były wtedy uprawnione do bezpłatnego węgla z kopalń całkowicie zlikwidowanych,
- wdowy, wdowcy i sieroty mającym ustalone prawo do renty rodzinnej po byłym pracowniku kopalń całkowicie zlikwidowanych,
- pracownicy kopalni likwidowanej wchodzącej w skład Spółki Restrukturyzacji Kopalń S.A. w Bytomiu, którzy przeszli na emeryturę lub rentę,
- wdowy, wdowcy i sieroty mającym ustalone prawo do renty rodzinnej po emerycie lub renciście, który pobierał ekwiwalent pieniężny wypłacany przez ZUS,
- osoby, którym ustało prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy oraz renty rodzinnej przyznanej na czas określony (wraz z ekwiwalentem pieniężnym wypłacanym przez ZUS), a następnie zostało ono przywrócone,
- osoby, które przeszły na emeryturę, a wcześniej otrzymywały rentę z tytułu niezdolności do pracy wraz z ekwiwalentem pieniężnym,
- osoby, którym ZUS przyznał i wypłacał ekwiwalent pieniężny na podstawie przepisów obowiązujących od 1 stycznia 1999 r. do 31 grudnia 2007 r.
Wniosek o ekwiwalent
Przy ustalaniu prawa do ekwiwalentu po raz pierwszy wniosek do ZUS składa przedsiębiorstwo górnicze. Czyni to po ustaleniu dla danego emeryta lub rencisty prawa do bezpłatnego węgla w naturze. Następnie określa we wniosku wysokość ekwiwalentu oraz czas jego przysługiwania.
Świadczenie wypłaca ZUS z dotacji budżetowej. Wypłata następuje wraz z pobieraną dotychczas emeryturą lub rentą. Jeżeli wniosek został złożony już po terminie wypłaty świadczeń emerytalno-rentowych, do wypłaty dochodzi w terminie płatności następującym po dniu złożeniu wniosku bądź w następnym terminie płatności, jeżeli okres pomiędzy dostarczeniem wniosku a terminem płatności jest krótszy niż 30 dni. Inna zasada wypłaty ekwiwalentu obowiązuje w przypadku zawieszenia prawa do emerytury lub renty. W takiej sytuacji dochodzi do niej kwartalnie, w trzecim miesiącu każdego kwartału.
Wysokość ekwiwalentu
Obliczając wysokość ekwiwalentu pieniężnego z tytułu prawa do bezpłatnego węgla, należy pomnożyć ilość przyznanego węgla (najwięcej to 3 tony) przez przeciętną cenę zbytu węgla. Cena ta ustalana jest i ogłaszana w każdym roku przez Ministra Energii do dnia 20 stycznia w „Monitorze Polskim”. Zgodnie z Obwieszczeniem Ministra Energii z dnia 6 lutego 2019 r. cena zbytu 1 Mg węgla kamiennego w sortymencie Orzech II ustalona według ceny średniej z IV kwartału 2018 r. wynosiła 638,43 zł, a po skorygowaniu o przewidywany na 2019 r. wskaźnik wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych wynosi – 653,11 zł.
Jeśli kilka osób uprawnionych jest do jeden renty rodzinnej, wówczas przysługuje im tylko jeden ekwiwalent pieniężny. Dzieli się go w częściach równych dla każdej z nich.
Podstawa prawna:
Ustawa z dnia 7 września 2007 r. o funkcjonowaniu górnictwa węgla kamiennego (Dziennik Ustaw rok 2018 poz. 1374)
Rozporządzenie Ministra Energii z dnia 27 czerwca 2016 r. w sprawie dotacji budżetowej przeznaczonej na finansowanie ekwiwalentu pieniężnego z tytułu prawa do bezpłatnego węgla oraz rent wyrównawczych (Dziennik Ustaw rok 2016 poz. 931)
Obwieszczenie Ministra Energii z dnia 6 lutego 2019 r. w sprawie ceny zbytu 1 Mg węgla kamiennego w sortymencie Orzech II ustalonej według ceny średniej z IV kwartału 2018 r., skorygowanej o przewidywany wskaźnik wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych na 2019 r. (Monitor Polski rok 2019 poz. 151)