Kodeks rodzinny i opiekuńczy stanowi, że jeżeli żadnemu z rodziców nie przysługuje władza rodzicielska albo jeżeli rodzice są nieznani, ustanawia się dla dziecka opiekę. Władza rodzicielska nie przysługuje rodzicom, jeżeli:
- nie żyją,
- nie mają pełnej zdolności do czynności prawnych wskutek nieosiągnięcia pełnoletniości lub też wskutek ubezwłasnowolnienia,
- zostali pozbawieni władzy rodzicielskiej,
- władza rodzicielska została zawieszona.
We wszystkich tych wypadkach, kiedy rodzice nie mogą sprawować władzy rodzicielskiej, opiekę sprawuje opiekun. Opiekun musi mieć pełną zdolność do czynności prawnych, a zatem być pełnoletni, i nie może być pozbawiony praw publicznych, opiekuńczych lub rodzicielskich. Ponadto, opiekunem nie może zostać osoba, co do której podejrzewa się, że nie wypełni należycie swoich obowiązków opiekuńczych nad małoletnim. Co więcej, opiekunem powinna być w pierwszej kolejności osoba wskazana przez rodziców lub krewny, o ile spełniają wskazane wcześniej warunki.
Opieka nad rodzeństwem powinna być w miarę możności powierzona jednej osobie.
Każdy, kogo sąd opiekuńczy ustanowi opiekunem, obowiązany jest opiekę objąć. Osobie, która uchyla się od obowiązku opieki, sąd opiekuńczy może wymierzyć karę grzywny.
Opiekę ustanawia sąd rodzinny. Zasadniczo, sąd opiekuńczy podejmuje sprawy tylko z urzędu, co oznacza że osoba fizyczna nie może złożyć wniosku o ustanowienie opieki dla nieletniego. Kodeks rodzinny i opiekuńczy nakłada na sąd rodzinny obowiązek ustanowienia opieki, jeżeli tylko sąd ten poweźmie wiadomość, że zachodzi powód prawny do ustanowienia opieki. Chociaż postępowanie to toczy się z urzędu, ustawodawca przewiduje obowiązek każdego obywatela, któremu znane byłoby zdarzenie uzasadniające potrzebę wszczęcia takiego postępowania, zawiadomienia o tym sądu opiekuńczego.
Zadaj pytanie: Forum
Zobacz serwis: Dziecko i prawo