Władza rodzicielska
Jako rodzic, mamy prawny obowiązek sprawowania władzy rodzicielskiej nad dzieckiem, aż do osiągnięcia przez nie pełnoletności. Władza rodzicielska obejmuje w szczególności obowiązek wykonywania pieczy nad osobą i majątkiem dziecka oraz obowiązek jego wychowania.
Pozostawienie dziecka bez opieki
Zdarza się nieraz, że dziecka nie mamy z kim w domu zostawić. Wiedząc, że dziecko jest odpowiedzialne i nauczone już pewnych zasad, rodzice niejednokrotnie decydują się zostawić je samo w domu bez niczyjej opieki. Problem pojawia się, gdy w trakcie nieobecności rodzica lub innego opiekuna, dochodzi do jakiegoś incydentu. Wówczas rodzic musi liczyć się z ryzykiem poniesienia konsekwencji prawnych.
Zostawienie dziecka samego w domu - jaka kara?
Wynika to z przepisów zawartych zarówno w Kodeksie karnym, jak i Kodeksie wykroczeń. W zależności bowiem od charakteru popełnionego czynu i jego okoliczności, może on zostać potraktowany jako przestępstwo lub wykroczenie.
Zgodnie z art. 160 Kodeksu karnego, kto naraża człowieka na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3. Rodzice dziecka będą odpowiadać z paragrafu drugiego tegoż przepisu, ponieważ to na nich ciąży szczególny obowiązek sprawowania opieki nad dzieckiem i dlatego będzie im grozić surowsza kara - kara pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.
Jeśli sprawca działa nieumyślnie, to będzie podlegać grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku. Z nieumyślnością mielibyśmy do czynienia np. w sytuacji, gdy zostawiamy dziecko samo w domu, choć nie zamierzaliśmy tego zrobić. Czyn jest nieumyślny bowiem wtedy, gdy sprawca popełnia go na skutek niezachowania ostrożności wymaganej w danych okolicznościach, mimo że możliwość popełnienia tego czynu przewidywał albo mógł przewidzieć. Chyba każdy kojarzy znany film komediowy, w którym chłopiec dzielnie radzi sobie sam, bo rodzice zostawili go omyłkowo samego w domu. W tej sytuacji, jego rodzice mogliby jak najbardziej odpowiadać na podstawie Kodeksu karnego, właśnie za czyn popełniony nieumyślnie.
Odpowiedzialność rodzica można by także rozpatrywać na gruncie art. 106 Kodeksu wykroczeń. Stanowi on o tym, że kto, mając obowiązek opieki lub nadzoru nad małoletnim do lat 7 albo nad inną osobą niezdolną rozpoznać lub obronić się przed niebezpieczeństwem, dopuszcza do jej przebywania w okolicznościach niebezpiecznych dla zdrowia człowieka, podlega karze grzywny albo karze nagany.
Ustawodawca wprowadzając ten przepis z góry przesądza, że dzieci do lat 7 są niezdolne do rozpoznania i obronienia się przed niebezpieczeństwem. Jakiekolwiek zatem dowodzenie, że dziecko do lat 7, byłoby zdolne się obronić w danych okolicznościach, jest zbędne.
„Dopuszczenie do przebywania w okolicznościach niebezpiecznych dla zdrowia człowieka to dopuszczenie do przebywania w sytuacji, czy też w warunkach, w których zachodzi prawdopodobieństwo nastąpienia ujemnego skutku (…) Niebezpieczeństwo, o jakim mowa w art. 106 k.w., powinno być oceniane w sposób obiektywny i musi być realne. Komentowany przepis nie wymaga natomiast, aby niebezpieczeństwo to było bezpośrednie, a więc charakteryzowało się wysokim stopniem prawdopodobieństwa przerodzenia się w naruszenie zdrowia człowieka (…)” (Kodeks wykroczeń. Komentarz, red. Daniluk, 2019, wyd. 2).
Czasami lepiej dmuchać na zimne i jednak nie zostawiać dziecka samego w domu. Nie tylko z uwagi na ryzyko odpowiedzialności prawnej, ale także ze zwykłej przezorności. Nigdy nie wiadomo, co może się przydarzyć, zwłaszcza że dziecko może z byle powodu ulec panice.
Adwokat Pamela Opoczka
Kancelaria Adwokacka Adwokat Pamela Opoczka