Czym jest władza rodzicielska?
Z momentem urodzenia się dziecka powstaje władza rodzicielska. Przysługuje ona obojgu rodzicom aż do uzyskania przez dziecko pełnoletności. Władza rodzicielska to prawo i obowiązek rodziców do wykonywania pieczy nad osobą i majątkiem dziecka oraz do wychowywania go z uwzględnieniem dobra dziecka i interesu społecznego. W zamian za to dziecko winne jest swoim rodzicom posłuszeństwo.
Polecamy: Darowizny, testamenty, spadki (PDF)
Wykonywanie władzy rodzicielskiej
Prawa i obowiązki wynikające z władzy rodzicielskiej przysługują każdemu z rodziców z osobna, ale w najważniejszych sprawach dotyczących osoby lub majątku dziecka, rodzice powinni podejmować decyzje razem. Przed podjęciem decyzji w takich sprawach powinni również brać pod uwagę zdanie dziecka, jeżeli jego rozwój umysłowy, stan zdrowia i stopień dojrzałości na to pozwala. W przypadku kiedy porozumienie między rodzicami nie jest możliwe lub kiedy jedno z rodziców uniemożliwia drugiemu udział w istotnych dla dziecka decyzjach, taki spór może zostać rozstrzygnięty przez sąd rodzinny.
Zobacz również: W braku zgody rodzica rozstrzygnięcie sądu
Ograniczenie władzy rodzicielskiej - z urzędu
Sąd może ograniczyć władzę rodzicielską w sytuacjach zagrożenia dobra dziecka, kiedy rodzice z powodu trudności życiowych nie radzą sobie z obowiązkami wychowawczymi.
Sąd może w szczególności, mając na celu pomoc rodzinie, zobowiązać rodziców oraz małoletniego do określonego postępowania lub skierować rodziców do placówek albo specjalistów zajmujących się terapią rodzinną, poradnictwem lub świadczących rodzinie inną pomoc. Może także określić jakie czynności nie mogą być przez rodziców dokonywane bez zezwolenia sądu, jak również poddać wykonywanie władzy rodzicielskiej stałemu nadzorowi kuratora sądowego, skierować małoletniego do organizacji lub instytucji powołanej do przygotowania zawodowego albo do innej placówki sprawującej częściową pieczę nad dziećmi.
Dopuszczalne jest też zarządzenie umieszczenia małoletniego w rodzinie zastępczej albo w placówce opiekuńczo-wychowawczej.
Ograniczenie władzy rodzicielskiej - na wniosek jednego z rodziców
Ograniczenie władzy rodzicielskiej możliwe jest również kiedy rodzice dziecka nie żyją razem. Rozumie się przez to zarówno rodziców rozwiedzionych, jak i nierozwiedzionych, a także żyjących w separacji. Sąd w takiej sytuacji może powierzyć wykonywanie władzy rodzicielskiej jednemu z rodziców a ograniczyć władzę drugiego do określonych obowiązków i uprawnień w stosunku do dziecka.
Podstawowym kryterium, jakim kieruje się sąd przy wyborze rodzica, któremu powierzone będzie wykonywanie władzy rodzicielskiej jest dobro dziecka, czyli zapewnienie mu jak najlepszych warunków materialnych i rozwojowych.
Możliwe jest przywrócenie władzy rodzicielskiej.
Zobacz również: Wniosek o przywrócenie władzy rodzicielskiej
Sąd może jednak pozostawić władzę rodzicielską obojgu rodzicom, jeżeli porozumieli się w kwestii jej wykonywania i utrzymywania kontaktów z dzieckiem w sposób zgodny z dobrem dziecka. Porozumienia w szczególności wymagają kwestie sprawowania pieczy nad dzieckiem, edukacji, ewentualnego leczenia, organizowania wypoczynku, jak również sposobu utrzymywania kontaktów.
Wniosek do sądu
Wniosek o ograniczenie władzy rodzicielskiej może złożyć każdy z rodziców do sądu rejonowego właściwego dla miejsca zamieszkania dziecka lub do sądu właściwego dla miejsca pobytu, jeżeli dziecko nie ma miejsca zamieszkania.
We wniosku należy opisać sytuację i przedstawić powody ograniczenia władzy rodzicielskiej. Taki wniosek podlega opłacie sądowej w wysokości 40 zł.
Polecamy serwis: Dziecko i prawo
Podstawa prawna:
Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 2012 r., poz. 788).