Zarząd majątkiem dziecka
Rodzice obowiązani są sprawować z należytą starannością zarząd majątkiem dziecka pozostającego pod ich władzą rodzicielską. Jeżeli matka lub ojciec nie żyje, to zarząd sprawuje samodzielnie drugi rodzic. Ponadto, jeżeli władza rodzicielska przysługuje tylko jednemu z rodziców, sąd opiekuńczy może mu nakazać, żeby sporządził inwentarz majątku dziecka i przedstawił go sądowi oraz żeby zawiadamiał sąd o ważniejszych zmianach w stanie tego majątku.
Zarząd sprawowany przez rodziców nie obejmuje zarobku dziecka ani przedmiotów oddanych mu do swobodnego użytku.
Udzielając zezwolenia na dokonanie czynności przekraczającej zwykły zarząd sąd ocenia nie tylko legalność tej czynności, tzn. zgodność z obowiązującymi przepisami, ale także celowość z gospodarczego punktu widzenia dla dobra dziecka. Zezwolenie sądu ma wprawdzie charakter ogólny, ale powinno co najmniej określać kategorię czynności, przedmiot i cenę oraz wskazywać termin na złożenie do sądu rozliczenia z transakcji.
Zobacz: Jak sporządzić wniosek o pozbawienie władzy rodzicielskiej?
Czynność prawna dokonana bez zezwolenia sądu jest nieważna.
Zezwolenia na dokonanie przez rodziców czynności przekraczającej zakres zwykłego zarządu lub na wyrażenie przez rodziców zgody na dokonanie takiej czynności przez dziecko sąd opiekuńczy udziela na wniosek jednego z rodziców po wysłuchaniu drugiego. Postanowienie sądu staje się skuteczne po uprawomocnieniu się.
Czysty dochód z majątku dziecka powinien być przede wszystkim obracany na utrzymanie i wychowanie dziecka oraz jego rodzeństwa, które wychowuje się razem z nim, nadwyżka zaś na inne uzasadnione potrzeby rodziny.
Rodzice mimo zezwolenia sądu mogą nie dokonać tej czynności, gdyż orzeczenie sądu nie jest równoznaczne z nakazem dokonania tej czynności.
Wyłączenia
W umowie darowizny albo w testamencie można zastrzec, że przedmioty przypadające dziecku z tytułu darowizny lub testamentu nie będą objęte zarządem sprawowanym przez rodziców. W wypadku takim, gdy darczyńca lub spadkodawca nie wyznaczył zarządcy, sprawuje zarząd kurator ustanowiony przez sąd opiekuńczy. Rodzice nie mogą takiego zarządu sprawować wbrew woli spadkodawcy albo darczyńcy. W tej sprawie nawet sąd opiekuńczy nie może zmienić woli darczyńcy i spadkobiercy co do osoby sprawującej zarząd.
Skutki ustania zarządu
Po ustaniu zarządu rodzice obowiązani są oddać dziecku lub jego przedstawicielowi ustawowemu zarządzany przez nich majątek dziecka. Na żądanie dziecka lub jego przedstawiciela ustawowego, zgłoszone przed upływem roku od ustania zarządu, rodzice obowiązani są złożyć rachunek z zarządu. Żądanie to nie może jednak dotyczyć dochodów z majątku pobranych w czasie wykonywania władzy rodzicielskiej.
Zobacz serwis: Dziecko i prawo