Przepisy ustawy o wspieraniu rodziny i pieczy zastępczej wskazują, że profilaktyka rodzinna będzie realizowana przede wszystkim przez gminne instytucje świadczące usługi na rzecz dziecka i rodziny.
Pomoc będzie skierowana głównie do rodzin dotkniętych przemocą, ubogich i zagrożonych ubóstwem. Profilaktyka, prowadzona m.in. w formie poradnictwa, mediacji, terapii rodzinnej, treningu umiejętności wychowawczych i terapeutycznych, obejmie również spokrewnione rodziny zastępcze, a także usamodzielniających się wychowanków placówek opiekuńczo-wychowawczych, rodzin zastępczych oraz rodzinnych domów dziecka.
Asystent rodziny
Do bezpośredniej pracy z rodziną przewidziano asystenta rodzinnego. Będzie on kierowany wyłącznie do rodzin, w których sytuacja dziecka małoletniego wymaga wsparcia zewnętrznego. Jego czas pracy będzie elastyczny, nienormowany i dostosowany przede wszystkim do rytmu życia rodziny. W zawodowych i niezawodowych rodzinach zastępczych wychowywać się będzie nie więcej niż troje dzieci. W przypadku dzieci wymagających szczególnej troski, ich liczba w rodzinie będzie zależeć od stanu ich zdrowia i możliwości rodziców zastępczych.
Pełnoletni wychowankowie pieczy zastępczej, bez względu na osiągane dochody, otrzymają pomoc pieniężną na kontynuowanie nauki, natomiast pomoc finansowa na usamodzielnienie oraz zagospodarowanie będzie uzależniona od dochodu. Przyjęto kryterium na poziomie 1200 zł.
Zobacz: Zmiana w świadczeniach rodzinnych z tytułu urodzenia dziecka
W opinii rządu brak dostępu do opieki nad dziećmi w żłobkach i przedszkolach jest jedną z najczęściej wymienianych barier utrudniających powrót rodziców, a szczególnie matek, na rynek pracy. Z tego względu strategicznym celem ustawy jest stworzenie podstaw do powstania różnorodnych form opieki nad małymi dziećmi oraz poprawa funkcjonowania placówek opieki nad nimi. Istotne jest również to, że żłobek przestanie być zakładem opieki zdrowotnej.
Zobacz: Pomoc uprawnionym do alimentów-założenia projektu
Żłobek będzie sprawować opiekę nad dziećmi od 20 tygodnia życia do 3 lat. Żłobki będą prowadzone przez gminy w postaci gminnych jednostek budżetowych. Ich prowadzenie może być również zlecane w drodze konkursu przez podmiot zewnętrzny. Dopuszczalne będzie również prowadzenie żłobków przez osoby fizyczne, prawne oraz jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej.
Klub dziecięcy to placówka przeznaczona do opieki nad dziećmi od ok. 1 roku do lat 3, a w wyjątkowych przypadkach do 4 lat. Kwalifikacje opiekunów zatrudnionych w tych placówkach mają być identyczne z tymi, które są wymagane z żłobkach. Czas opieki nad dziećmi nie może przekraczać 5 godzin dziennie. Jeden opiekun będzie mógł zajmować się maksymalnie 8-giem dzieci.
Kolejna forma wykonywania opieki nad dzieckiem od 20 tygodnia do 3 lat (wyjątkowo do lat 4), to opiekun dzienny. Będą nimi osoby fizyczne, zatrudniane przez wójta, burmistrza lub prezydenta miasta. Osoby te będą sprawować opiekę nad dzieckiem w swoim domu lub mieszkaniu. Kandydaci na te funkcje będą wyłaniani w drodze konkursu. Opiekun dzienny ma być zatrudniany na podstawie umowy, w której określone będą jego obowiązki, czas, miejsce sprawowania opieki oraz wysokość wynagrodzenia. Przed rozpoczęciem pracy powinien odbyć 160-godzinne szkolenie. Opiekun ma się zajmować, w zależności od wielkości lokalu, maksymalnie pięciorgiem dzieci.
Niania będzie mogła sprawować opiekę nad dziećmi od 20 tygodnia do 3 roku życia (maks. do 4 lat). Będzie to osoba zatrudniona bezpośrednio przez rodzinę, natomiast z budżetu państwa będzie opłacana za nią składka na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne od kwoty najniższego wynagrodzenia za pracę. Warunkiem skorzystania z tego rozwiązania jest to, że oboje rodzice dziecka pracują (także na podstawie umowy cywilnoprawnej oraz prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej).
W przypadku, gdy niania otrzymywać będzie wynagrodzenie wyższe od minimalnego, różnicę za składki na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne pokrywać będą rodzice. Osoba, z którą zawarto umowę będzie musiała zostać zgłoszona do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.
Zaproponowano, aby ustawa weszła w życie po 3 miesiącach od opublikowania.
KPRM