Obowiązek i prawo wykonywania bieżącej pieczy nad osobą dziecka umieszczonego w rodzinie zastępczej, jego wychowania i reprezentowania w tych sprawach, a w szczególności w dochodzeniu świadczeń alimentacyjnych, należą do rodziny zastępczej Pozostałe obowiązki i prawa wynikające z władzy rodzicielskiej należą do rodziców dziecka, chyba że sąd opiekuńczy postanowił inaczej.
Warunki dla kandydatów
Pełnienie funkcji rodziny zastępczej może być powierzone małżonkom lub osobie niepozostającej w związku małżeńskim, jeżeli osoby te spełniają następujące warunki: dają rękojmię należytego wykonywania zadań rodziny zastępczej; mają stałe miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej; korzystają z pełni praw cywilnych i obywatelskich; nie są lub nie były pozbawione władzy rodzicielskiej, nie są ograniczeni we władzy rodzicielskiej ani też władza rodzicielska nie została im zawieszona; wywiązują się z obowiązku łożenia na utrzymanie osoby najbliższej lub innej osoby, gdy ciąży na nich taki obowiązek z mocy prawa lub orzeczenia sądu; nie są chore na chorobę uniemożliwiającą właściwą opiekę nad dzieckiem, co zostało stwierdzone zaświadczeniem lekarskim; mają odpowiednie warunki mieszkaniowe oraz stałe źródło utrzymania; uzyskały pozytywną opinię ośrodka pomocy społecznej właściwego ze względu na miejsce zamieszkania.
Przy doborze rodziny zastępczej dla dziecka uwzględnia się: osoby spokrewnione lub spowinowacone z dzieckiem, jeżeli dają gwarancję poprawy sytuacji dziecka; przygotowanie kandydatów do pełnienia funkcji rodziny zastępczej; odpowiednią różnicę wieku między kandydatami do pełnienia funkcji rodziny zastępczej a dzieckiem; poziom rozwoju i sprawności dziecka oraz możliwości zaspokajania potrzeb dziecka; zasadę nierozłączania rodzeństwa i w miarę możliwości opinię wyrażoną przez dziecko.
Sąd zarządzając umieszczenie dziecka w rodzinie zastępczej powinien wskazać konkretną rodzinę, do której dziecko jest kierowane oraz określić jego miejsce zamieszkania. Umieszczenie dziecka w rodzinie zastępczej z reguły następuje na czas nieoznaczony.
Zobacz również: Podział kompetencji pomiędzy rodzina zastępczą a rodzicami
Podział rodzin zastępczych
Rodziny zastępcze dzielą się na spokrewnione z dzieckiem; niespokrewnione z dzieckiem i zawodowe niespokrewnione z dzieckiem. Zawodowe niespokrewnione rodziny z dzieckiem dzielą się na rodziny: wielodzietne, specjalistyczne, o charakterze pogotowia rodzinnego.
W zawodowej niespokrewnionej z dzieckiem wielodzietnej rodzinie zastępczej umieszcza się w tym samym czasie nie mniej niż troje i nie więcej niż sześcioro dzieci. W przypadku konieczności umieszczenia w rodzinie licznego rodzeństwa liczba dzieci w wielodzietnej rodzinie zastępczej może się zwiększyć.
W zawodowej niespokrewnionej z dzieckiem specjalistycznej rodzinie zastępczej umieszcza się dzieci niedostosowane społecznie albo dzieci z różnymi dysfunkcjami, problemami zdrowotnymi wymagającymi szczególnej opieki i pielęgnacji. W rodzinie tej może wychowywać się w tym samym czasie nie więcej niż troje dzieci.
W zawodowej niespokrewnionej z dzieckiem rodzinie zastępczej o charakterze pogotowia rodzinnego umieszcza się nie więcej niż 3 dzieci na pobyt okresowy do czasu unormowania sytuacji życiowej dziecka, nie dłużej niż na 12 miesięcy. W szczególnie uzasadnionych przypadkach pobyt dziecka może być przedłużony, jednak nie więcej niż o kolejne 3 miesiące.
Przyjęcie dziecka doprowadzonego przez policję może nastąpić bez zgody opiekunów prawnych w sytuacji zagrożenia dobra dziecka, a w szczególności: zagrożenia zdrowia lub życia dziecka, porzucenia dziecka lub gdy nie jest możliwe ustalenie tożsamości rodziców lub miejsca ich pobytu.
Przyjęcie przez rodziców zastępczych obowiązku pieczy nad dzieckiem nie zobowiązuje do pokrywania przez nich kosztów jego utrzymania ani nie zwalnia rodziców z tego obowiązku. Rodzice są zobowiązani do odpłatności za pobyt dziecka w rodzinie zastępczej. Ponadto, dzieciom w rodzinie zastępczej udzielana jest pomoc pieniężna na częściowe pokrycie kosztów utrzymania.
Zobacz również serwis: Adopcja