Wychowanie przedszkolne ma na celu zapewnienie dzieciom opieki, wspomaganie indywidualnego rozwoju oraz wypełnienie podstawy programowej. Realizacja zagwarantowanego wychowania przedszkolnego nastręcza wielu trudności już na etapie dokonywania zapisu dziecka do przedszkola.
Wiek dziecka
Wychowanie przedszkolne obejmuje co do zasady dzieci od 3 roku życia. Gdy dziecko ukończy 2,5 roku także może zostać przyjęte do przedszkola. Musi być to szczególnie uzasadnione. Wystarczający będzie argument, np. uczęszczania do danej placówki drugiego, starszego dziecka i chęć rodziców by dzieci przebywały razem. Rodzice młodszych dzieci mogą ubiegać się o przyznanie miejsca w żłobku.
Pięciolatki mają ustawowo zagwarantowane miejsce w gminnym przedszkolu. Dziecko zanim rozpocznie naukę w szkole musi co najmniej jeden rok spędzić w przedszkolu. Są przyjmowane niezależnie od przeprowadzanego procesu rekrutacji. Jedynym kryterium, które decyduje o przyjęciu do konkretnej placówki jest miejsce zameldowania dziecka.
Od września 2014 roku obowiązkiem szkolnym objęte zostaną siedmiolatki (urodzone w 2007 roku) oraz sześciolatki (urodzone od 1 stycznia do 30 czerwca 2008 roku). Dzieci z drugiej połowy roku będą uczęszczać do szkoły lub przedszkola na dotychczasowych zasadach (tzn. wyboru dokonają rodzice lub opiekunowie).
Dostępność do przedszkoli zmieni się dopiero we wrześniu 2015 roku. Każde dziecko czteroletnie zyska prawo do edukacji przedszkolnej, a we wrześniu 2017 roku – także dzieci trzyletnie.
Zobacz również: Miejsce w przedszkolu dla wszystkich dzieci od 2015 roku
Kwestia rejonizacji
Zgodnie z definicją słownika języka polskiego rejonizacja to podział na rejony ograniczający zasięg działalności instytucji usługowych do osób zamieszkałych w danym rejonie. Zgodnie z tym do przedszkola publicznego przyjmowani są przede wszystkim kandydaci zamieszkali na obszarze danej gminy. Pierwszym kryterium decydującym o przyjęciu dziecka do przedszkola jest miejsce zamieszkania. Jeśli liczba dzieci jest większa niż liczba dostępnych miejsc, wówczas brane są pod uwagę łącznie inne kryteria. Należą do nich: wielodzietność rodziny, niepełnosprawność dziecka, jednego lub dwojga rodziców lub rodzeństwa, samotne macierzyństwo i objęcie dziecka pieczą zastępczą. Jeśli uzyskane wyniki są równorzędne lub nadal pozostają wolne miejsca przeprowadzany jest drugi etap postępowania. Kryteria ustala wówczas organ prowadzący. Muszą one zapewniać najpełniejszą realizację potrzeb dziecka i rodziny, zwłaszcza te dotyczące zatrudnienia. Organ może także wziąć pod uwagę kryterium dochodu na osobę w rodzinie kandydata. W drugim etapie ocenie może podlegać nie więcej niż sześć kryteriów. Dopiero po zakończeniu procesu rekrutacji, o ile pozostaną wolne miejsca dyrektor danej placówki może podjąć decyzję o przyjęciu dziecka mieszkającego w innej miejscowości. Jest to jedyna droga do otrzymania miejsca w przedszkolu znajdującym się w innej miejscowości niż ta, w której dziecko zamieszkuje.
Rodzina wielodzietna
Dzieci pochodzące z rodzin wielodzietnych przyjmowana są do przedszkola w pierwszej kolejności. Jest to generalna zasada wprowadzona do ustawy. Nie jest to uzależnione od spełnienia żadnych dodatkowych kryteriów. Rodzina wielodzietna rozumiana jest jako ta, w której wychowuje się troje lub więcej dzieci. Wystarczy, że dziecko pochodzi z takiej rodziny by dostało się do przedszkola.
Rodzina niepełna
Dzieci wychowujące się w rodzinach niepełnych także mają prawo do przyjęcia do przedszkola na preferencyjnych warunkach. Zgodnie z ustawową definicją, zawartą w art. art. 1 pkt 11 ustawy z 6 grudnia 2013 roku o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw (ustawa rekrutacyjna), samotne wychowywanie dziecka rozumiane jest jako wychowywanie podopiecznego przez pannę, kawalera, wdowę, wdowca, osobę pozostająca w separacji orzeczonej prawomocnej wyrokiem sądu, osobę rozwiedzioną, chyba że wychowuje wspólnie co najmniej jedno dziecko z jego rodzicem. Pozostawanie w nieformalnym związku i wspólne zamieszkiwanie nie wpływają na utratę statusu osoby samotnie wychowującej dziecko.
Wymagane dokumenty
Osoby ubiegające się o przyznanie miejsca w przedszkolu zobligowane są do złożenia stosownych dokumentów. I tak rodziny wielodzietne zobowiązane są do okazania oświadczenia, że posiadają co najmniej troje dzieci. Osoba samotnie wychowująca dziecko – prawomocny wyrok sądu rodzinnego orzekający rozwód lub separację albo akt zgon oraz oświadczenie o samotnym wychowywaniu dziecka oraz o niewychowywaniu innego dziecka wspólnie z jego rodzicem. Rodzina zastępcza – dokumenty poświadczające objęcie dziecka opieką. Jeśli zostało wprowadzone jakiekolwiek kryterium dodatkowe, np. kryterium dochodowe, wtedy również musi być ono udokumentowane, np. w postaci zaświadczenia o uzyskanych dochodach. Dyrektorzy szkół i samorządy na mocy art. 1 pkt 11 ustawy z 6 grudnia 2013 roku o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw uzyskali uprawnienie do wglądu w w/w dokumenty.
Dostępność miejsc w placówce
Przyjęcie dziecka do przedszkola w trakcie trwania roku szkolnego uzależnione jest tylko od woluntatywnej decyzji dyrektora. Nie ma wówczas zastosowania postępowanie rekrutacyjne. Rodzicom będącym w takiej sytuacji pozostaje jedynie skorzystanie z oferty placówek niepublicznych.
Polecamy serwis: Dziecko i prawo
Zmienione przepisy realizują wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 8 stycznia 2013 r. (sygn. akt K 38/12). TK stwierdził, iż kryteria naboru do szkół i przedszkoli powinny wynikać z ustawy, a nie z rozporządzenia ministra edukacji narodowej. Przepisy, które w ustawie nie gwarantują każdemu dziecku miejsca w szkole podstawowej i gimnazjum, są naruszeniem konstytucji.
Podstawa prawna:
- ustawa z dnia 7 września 1991 roku o systemie oświaty (Dz.U. 1991 nr 95 poz. 425 z późn. zm.),
- wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 8 stycznia 2013 r. (sygn. akt K 38/12).