Umowa uaktywniająca i umowa o pracę
Osoba zatrudniona na podstawie umowy o pracę i jednocześnie wykonująca umowę uaktywniającą, zawartą z innym podmiotem niż własny pracodawca, podlega obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym z tytułu pozostawania w stosunku pracy. Natomiast z tytułu wykonywania umowy uaktywniającej ubezpieczenia emerytalne i rentowe są dla niej dobrowolne, jeżeli podstawa wymiaru składek ze stosunku pracy, w przeliczeniu na okres miesiąca, wynosi co najmniej tyle, ile minimalne wynagrodzenie za pracę. Tym samym, jeżeli podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe z tytułu stosunku pracy, w przeliczeniu na okres miesiąca, jest niższa od minimalnego wynagrodzenia, osoba ta podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym również z tytułu wykonywania umowy uaktywniającej.
Dla osób zatrudnionych na podstawie umowy o pracę w pełnym wymiarze czasu pracy albo którym w umowie o pracę zagwarantowano co najmniej minimalne wynagrodzenie, tak długo jak długo trwa stosunek pracy, ubezpieczenia emerytalne i rentowe z tytułu wykonywania
umowy uaktywniającej mają charakter dobrowolny.
Jeżeli niania pozostaje jednocześnie w dwóch lub więcej stosunkach pracy, to dla celów ustalenia obowiązku ubezpieczeń społecznych z tytułu umowy uaktywniającej należy zsumować podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia z tytułu wszystkich umów o pracę. W sytuacji gdy łącznie wynoszą one co najmniej tyle, ile stanowi kwota minimalnego wynagrodzenia za pracę, osoba wykonująca umowę uaktywniającą podlega z tego tytułu dobrowolnie ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym.
Niania zawierająca umowę uaktywniającą z własnym pracodawcą, z którym pozostaje w stosunku pracy lub wykonująca taką umowę na rzecz własnego pracodawcy, podlega ubezpieczeniom jako pracownik.
Nie korzysta wtedy z dofinansowania składek z budżetu państwa.
Zobacz również: Umowa uaktywniająca dla niani
Umowa uaktywniająca i pozarolnicza działalność gospodarcza
Osoba wykonująca pracę na podstawie umowy uaktywniającej i jednocześnie prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą – na podstawie przepisów o działalności gospodarczej lub innych przepisów szczególnych – podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej, jeżeli podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe z tytułu umowy uaktywniającej jest niższa od obowiązującej tę osobę najniższej podstawy wymiaru składek dla osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą.
Osoba ta może wówczas dobrowolnie, na swój wniosek, być objęta ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi również z tytułu wykonywania pracy na podstawie umowy uaktywniającej.
W pozostałych sytuacjach (tj. gdy podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe z tytułu umowy uaktywniającej jest równa lub wyższa od obowiązującej tę osobę najniższej podstawy wymiaru składek dla osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą) tytułem do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych jest tytuł, który powstał
wcześniej. W takich przypadkach osoba ta może dobrowolnie, na swój wniosek, być objęta ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi także z drugiego tytułu lub zmienić tytuł ubezpieczeń.
Przez obowiązującą daną osobę najniższą podstawę wymiaru składek dla osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą rozumie się odpowiednio:
- 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego przyjętego do ustalenia kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, bądź
- 30% minimalnego wynagrodzenia za pracę.
Zobacz również: Niania jako indywidualna forma opieki nad dzieckiem
Podane zasady dotyczące osób wykonujących pracę na podstawie umowy uaktywniającej, które jednocześnie prowadzą pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie przepisów o działalności gospodarczej, odnoszą się także do wspólników spółki cywilnej.
Nie dotyczą one natomiast osób wykonujących pracę na podstawie umowy uaktywniającej i prowadzących jednocześnie pozarolniczą działalność inną niż działalność gospodarcza. Nie stosuje się ich również w odniesieniu do osób współpracujących z osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność gospodarczą ani inną pozarolniczą działalność, które jednocześnie wykonują umowę uaktywniającą. Osoby te, jeżeli wykonują jednocześnie pracę na podstawie umowy uaktywniającej, podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym z tego tytułu, który powstał wcześniej. Mogły one jednak dobrowolnie, na swój wniosek, zostać objęte ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi także z drugiego tytułu lub zmienić tytuł ubezpieczeń.
Umowa uaktywniająca i prawo do emerytury lub renty
Osoba wykonująca pracę na podstawie umowy uaktywniającej, która ma jednocześnie ustalone prawo do emerytury lub renty, podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, o ile równocześnie nie pozostaje w stosunku pracy.
Zobacz również: Jak podpisać umowę uaktywniającą z nianią - emerytką?
Kilka umów uaktywniających
Osoba spełniająca warunki do objęcia obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi z tytułu wykonywania jednocześnie kilku umów uaktywniających podlega obowiązkowo ubezpieczeniom z tytułu tej umowy uaktywniającej, która została zawarta najwcześniej. Może ona jednak dobrowolnie, na swój wniosek, być objęta ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi także z tytułu pozostałych, wszystkich lub wybranych, umów uaktywniających. Może również zmienić tytuł do obowiązkowych ubezpieczeń.
Umowa uaktywniająca z uczniem lub studentem
Uczniowie gimnazjów, szkół ponadgimnazjalnych, szkół ponadpodstawowych oraz studenci do ukończenia 26 lat wykonujący pracę na podstawie umowy uaktywniającej podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu. Ubezpieczenie chorobowe jest dla nich dobrowolne.
Umowa uaktywniająca i zasiłek macierzyński
Osoby pobierające zasiłek macierzyński, które jednocześnie wykonują umowę uaktywniającą, podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z tytułu pobierania zasiłku macierzyńskiego.
Mogą one jednak dobrowolnie, na swój wniosek, być objęte ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi z tytułu umowy uaktywniającej.
Umowa uaktywniająca i urlop wychowawczy
Osoby, które przebywają na urlopie wychowawczym i jednocześnie wykonują umowę uaktywniającą, obowiązkowo podlegają ubezpieczeniom społecznym z tytułu umowy, natomiast nie podlegają tym ubezpieczeniom z tytułu przebywania na urlopie wychowawczym.
Zobacz również serwis: Przedszkolak
Tekst pochodzi z poradnika: "Nianie w ubezpieczeniach społecznych" wydanego przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych.