Zgodnie z przepisami Kodeksu pracy (dalej jako k.p.) osoba w wieku pomiędzy 16 a 18 rokiem życia może samodzielnie podpisać umowę o pracę i dokonywać czynności prawnych z nią związanych. Jednak w sytuacji, gdy stosunek pracy sprzeciwia się dobru tej osoby, na mocy z art. 22 § 3 k.p, przedstawiciel ustawowy za zezwoleniem sądu opiekuńczego może taki stosunek pracy rozwiązać.
Dobro młodocianego
Powody, które mogą uchodzić za sprzeciwiające się dobru młodocianego to na przykład jego choroba, niedorozwój umysłowy, pijaństwo, narkomania albo utrata posiadanych przez niego uzdolnień na skutek wykonywanej pracy.
Zgodnie z Kodeksem pracy pracownikiem może być tylko osoba, która ukończyła 18 lat. Wyjątkowo dopuszczalne jest zatrudnienie osób młodszych, w przedziale wiekowym 16 – 18 lat. Stosuje się do nich nazwę „młodociani”.
Zobacz również: Młodociany w rozumieniu Kodeksu pracy
Warunki zatrudniania młodocianych
Warunkiem zatrudnienia takiej osoby jest - jak stanowi art. 191 § 1 k.p. - ukończenie gimnazjum i legitymowanie się zaświadczeniem lekarskim potwierdzającym, iż praca danego rodzaju nie będzie zagrażać zdrowiu młodocianego. Jeśli przesłanki te są spełnione, zgoda wyrażona przez przedstawiciela ustawowego, którym zwykle jest rodzic, nie jest konieczna.
Młodocianych można zatrudniać:
- w celu przygotowania zawodowego;
- do wykonywania prac lekkich.
Przygotowanie zawodowe może mieć formę nauki zawodu albo przyuczenia do wykonywania określonej pracy. Przy pracach lekkich należy za zgodą lekarza wykonującego zadania służby medycyny pracy sporządzić ich wykaz, który następnie podlega zatwierdzeniu przez właściwego inspektora pracy. Praca ta nie może powodować zagrożenia dla zdrowia, życia i rozwoju psychofizycznego młodocianego oraz nie może utrudniać mu wypełniania obowiązku szkolnego.
Ochrona pracowników młodocianych
Na mocy Kodeksu pracy pracownicy młodociani podlegają specjalnej ochronie. Jednym z jej przejawów jest powszechnie przyjęta praktyka, by w sytuacjach nieprawidłowego zatrudnienia odsunąć małoletniego od wykonywania pracy i rozwiązać z nim umowę. O tym, w jakim trybie i terminie – natychmiastowym czy za wypowiedzeniem - dojdzie do jej rozwiązania, zadecyduje sąd rodzinny. Jeśli w orzeczeniu sąd pominie termin rozwiązania umowy, można przyjąć, że uprawnienie to przechodzi na rodzica pracownika. Brak w przepisach szczegółowych regulacji co do trybu wypowiedzenia.
Gdy doszło do rozwiązania umowy o pracę z młodocianym, pracodawca jest zobowiązany zapłacić mu wynagrodzenie za rzeczywisty czas wykonywania pracy. Ciąży na nim również obowiązek wydania świadectwa pracy z podaniem przyczyny rozwiązania w postaci orzeczenia sądowego.
Zobacz serwis: Dziecko i prawo
Podstawa prawna:
Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy