REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Kiedy nieletni odpowiadają za przestępstwa

Co do zasady za przestępstwa odpowiada osoba, która ukończyła 17 rok życia.
Co do zasady za przestępstwa odpowiada osoba, która ukończyła 17 rok życia.

REKLAMA

REKLAMA

Co do zasady za przestępstwa nie odpowiada osoba, która nie ukończyła 17 lat. W wyjątkowych sytuacjach odpowiedzialność może ponosić już 15-o latek. Młodsi odpowiadają zgodnie z ustawą o postępowaniu w sprawach nieletnich.

Nieletni a małoletni

Pojęcie „nieletniego” w prawie karnym nie jest tożsame z definicją „małoletniego” określoną w przepisach kodeksu cywilnego. Na zasadach określonych w kodeksie karnym odpowiada sprawca czynu zabronionego, który w chwili jego popełnienia miał ukończone 17 lat, mimo iż – na podstawie przepisów prawa cywilnego – nie jest on pełnoletni, a tym samym nie ma jeszcze pełnej zdolności do czynności prawnych.

REKLAMA

NOWOŚĆ na Infor.pl: Prenumerata elektroniczna Dziennika Gazety Prawnej KUP TERAZ!

Odpowiedzialność karna nieletnich, została w polskim prawie uregulowana dwutorowo, gdyż w stosunku do nich mogą mieć zastosowanie przepisy kodeksu karnego, które w pewnych wyjątkowych wypadkach przewidują możliwość zastosowania do nieletniego ogólnych zasad odpowiedzialności karnej, oraz ustawa o postępowaniu w sprawach nieletnich która m.in. reguluje postępowanie wobec nieletniego dopuszczającego się czynu zabronionego, a która zasadniczo ma na celu przeciwdziałanie wszelkim przejawom demoralizacji i przestępczości nieletnich.

W zależności od wieku

Sytuacja nieletnich (co przekłada się na zastosowane wobec nich środki wychowawcze) jest różna w zależności od ich wieku. Gdy:

REKLAMA

1.       nieletni dopuszcza się czynu zabronionego przed ukończeniem 13 lat – sąd traktuje popełnienie takiego czynu wyłącznie jako przejaw demoralizacji nieletniego i może zastosować środki przewidziane w ustawie o postępowaniu w sprawach nieletnich;

Dalszy ciąg materiału pod wideo

2.       nieletni dopuszcza się czynu zabronionego między 13 a 17 rokiem życia – co do zasady sąd stosuje środki przewidziane w ustawie o postępowaniu w sprawach nieletnich; jednak jeżeli nieletni ukończył lat 15 i dopuścił się:

  • zamachu na życie Prezydenta (art. 134),
  • zabójstwa człowieka (art. 148 § 1-3),
  • spowodował ciężki uszczerbek na zdrowiu (art. 156 § 1 lub 3), 
  • spowodował zdarzenie, które zagraża życiu lub zdrowiu wielu osób albo mieniu w wielkich rozmiarach, np. pożar (art. 163 § 1 lub 3),
  • dopuścił się piractwa ("klasycznego" nie komputerowego) (art. 166),
  • katastrofy w ruchu lądowym (art. 173 § 1 lub 3),
  • zgwałcenia zbiorowego(art. 197 § 3),
  • wzięcia zakładnika (art. 252 § 1 lub 2)
  •  lub rozboju (art. 280) może odpowiadać na zasadach określonych w kodeksie karnym, o ile sąd uzna, że okoliczności sprawy, stopień rozwoju sprawcy, jego właściwości i warunki osobiste za tym przemawiają, a w szczególności wcześniej stosowane środki wychowawcze lub poprawcze okazały się bezskuteczne;

3.       sprawca dopuszcza się czynu zabronionego między 17 a 18 rokiem życia – wówczas co do zasady sąd stosuje przepisy kodeksu karnego; wyjątkowo jednak sąd zastosuje zamiast kary środki wychowawcze, lecznicze albo poprawcze przewidziane dla nieletnich, jeżeli popełniony czyn jest występkiem, a okoliczności sprawy, stopień rozwoju sprawcy, jego właściwości i warunki osobiste za tym przemawiają.

Wywiad środowiskowy

REKLAMA

Ponadto zgodnie z regulacją ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich  jeżeli nieletni popełnił czyn wspólnie z dorosłym wówczas prokurator wyłącza sprawę nieletniego i przekazuje do sądu rodzinnego. Sądem właściwym do rozpatrzenia sprawy jest sąd rodzinny w miejscu zamieszkania nieletniego (jeżeli są trudności w ustaleniu miejsca zamieszkania, sprawę prowadzi się w miejscu pobytu nieletniego). O wszczęciu postępowania zawiadamia się rodziców lub opiekunów,. W celu ustalenia danych dotyczących nieletniego i jego środowiska (np. zachowania się, warunków bytowych rodziny, przebiegu nauki, sposobu spędzania wolnego czasu, kontaktów środowiskowych, stosunku do rodziców, nauczycieli, stanu zdrowia itp., sędzia rodzinny zleca przeprowadzenie wywiadu środowiskowego, który przeprowadza wyznaczony przez sąd kurator. Może również zlecić badania w ośrodku konsultacyjnym. Wywiad przeprowadza się w miejscu zamieszkania lub pobytu nieletniego, w godzinach dziennych od 7:00 do 21:00.

Sąd rodzinny może wszcząć postępowanie wyjaśniające, jeśli powziął informację o przejawach demoralizacji nieletniego (tzn. o zachowaniu niezgodnym z obowiązującymi w danej społeczności normami). Wówczas wysłuchuje: nieletniego, jego rodziców lub opiekunów, oraz w miarę potrzeby inne osoby.

W postępowaniu wyjaśniającym nieletni może już mieć obrońcę. Przesłuchanie przez Policję odbywa się w obecności rodziców lub opiekunów albo obrońcy lub też nauczyciela, wychowawcy, pedagoga szkolnego.

Nieletni jest zobowiązany podporządkować się wydanemu w stosunku do niego orzeczeniu sądu. W sytuacji gdy dobro nieletniego tego wymaga, sąd może umieścić go w placówce leczniczo-terapeutycznej.

Środki wychowawcze wobec nieletnich

Sąd rodzinny wobec nieletnich stosuje środki wychowawcze lub poprawcze, zaś sąd karny wymierza karę i określa warunki jakim musi się poddać skazany, korzystający z warunkowego zawieszenia jej wykonania. Skazując nieletniego za popełnienie przestępstwa sąd nie może wymierzyć kary przekraczającej dwóch trzecich górnej granicy ustawowego zagrożenia, a może także zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary.

Wobec nieletnich sąd rodzinny może:

1)  udzielić upomnienia,

2)  zobowiązać do określonego postępowania, a zwłaszcza do naprawienia wyrządzonej szkody, do wykonania określonych prac lub świadczeń na rzecz pokrzywdzonego lub społeczności lokalnej, do przeproszenia pokrzywdzonego, do podjęcia nauki lub pracy, do uczestniczenia w odpowiednich zajęciach o charakterze wychowawczym, terapeutycznym lub szkoleniowym, do powstrzymania się od przebywania w określonych środowiskach lub miejscach albo do zaniechania używania alkoholu lub innego środka w celu wprowadzania się w stan odurzenia,

3)  ustanowić nadzór odpowiedzialny rodziców lub opiekuna,

4)  ustanowić nadzór organizacji młodzieżowej lub innej organizacji społecznej, zakładu pracy albo osoby godnej zaufania - udzielających poręczenia za nieletniego,

5)  zastosować nadzór kuratora,

6)  skierować do ośrodka kuratorskiego, a także do organizacji społecznej lub instytucji zajmujących się pracą z nieletnimi o charakterze wychowawczym, terapeutycznym lub szkoleniowym, po uprzednim porozumieniu się z tą organizacją lub instytucją,

7)  orzec zakaz prowadzenia pojazdów,

8)  orzec przepadek rzeczy uzyskanych w związku z popełnieniem czynu karalnego,

9)  orzec umieszczenie w rodzinie zastępczej, w młodzieżowym ośrodku wychowawczym albo w młodzieżowym ośrodku socjoterapii,

10)  orzec umieszczenie w zakładzie poprawczym.

Sąd rodzinny może również zobowiązać rodziców lub opiekuna do poprawy warunków wychowawczych, bytowych lub zdrowotnych nieletniego, a także do ścisłej współpracy ze szkołą, do której nieletni uczęszcza, poradnią psychologiczno-pedagogiczną lub inną poradnią specjalistyczną, zakładem pracy, w którym jest zatrudniony, oraz lekarzem lub zakładem leczniczym oraz zobowiązać rodziców lub opiekuna do naprawienia w całości lub w części szkody wyrządzonej przez nieletniego.

Sąd może także zwrócić się do właściwych instytucji państwowych lub społecznych oraz jednostek samorządowych o udzielenie niezbędnej pomocy w poprawie warunków wychowawczych, bytowych lub zdrowotnych nieletniego.

Zadaj pytanie: Forum

Zobacz serwis: Dziecko i prawo

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

Wynagrodzenie minimalne 2023 [quiz]
certificate
Jak zdobyć Certyfikat:
  • Czytaj artykuły
  • Rozwiązuj testy
  • Zdobądź certyfikat
1/15
Kiedy będą miały miejsce podwyżki minimalnego wynagrodzenia w 2023 roku?
od 1 stycznia i od 1 lipca
od 1 stycznia i od 1 czerwca
od 1 lutego i od 1 lipca
Następne

REKLAMA

Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
ZUS rozpoczął wysyłkę deklaracji PIT za 2024 rok

Zakład Ubezpieczeń Społecznych poinformował, że rozpoczął wysyłkę około 10,4 mln deklaracji podatkowych PIT za 2024 rok. Formularze trafią do wszystkich, którzy w ubiegłym roku pobierali świadczenia z ZUS. Deklaracje będą wysyłane do końca lutego.

W tej sytuacji pracownik nie dostanie pieniędzy za pracę w godzinach nadliczbowych. Dlaczego? Bo tak jasno wynika z przepisów

Za pracę w godzinach nadliczbowych pracownikowi przysługuje rekompensata. Jednak nie zawsze. W pewnych sytuacjach pracodawca nie zapłaci pracownikowi, mimo że przepracuje w ciągu dnia więcej niż 8 godzin.

Można dostać 300 tys. zł. ZUS ogłosił konkurs dla płatników składek

ZUS ma nowy konkurs dla płatników składek. Maksymalna kwota dofinansowania wynosi 300 tys. zł na przedsiębiorstwo. Wsparcie to jest jednak dostępne dla przedsiębiorstw spełniających określone kryteria.

Komu przysługuje opieka z MOPS w 2025 roku?

Usługi opiekuńcze i specjalistyczne usługi opiekuńcze to ważna forma pomocy dla osób niepełnosprawnych czy starszych. O jakie wsparcie można się ubiegać? Czy zmieniły się kryteria dochodowe? Oto najważniejsze informacje i przykładowe orzeczenia.

REKLAMA

Zwolnienie "ciążowe" a badania kontrolne w 2025 r.

Zwolnienie "ciążowe" a badania kontrolne w 2025 r. Jak to jest ze zwolnieniem "ciążowym" trwającym powyżej 30 dni. Czy pracodawca powinien wystawiać pracownicy skierowanie na kontrolne badania lekarskie?

Osoby pobierające rentę rodzinną, otrzymają od ZUS „zastrzyk” gotówki. Sprawdź – kto i kiedy może liczyć na spore wyrównanie i wyższe świadczenie?

Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, nad którym trwają obecnie prace w Sejmie i który pozwoli na ponowne przelicznie emerytur osobom, którym świadczenie to zostało przyznane w miesiącu czerwcu, w latach 2009-2019 (tzw. emerytur czerwcowych) – nie pomija również osób uprawnionych do renty rodzinnej. Analogicznie jak emeryci czerwcowi – będą one miały prawo do ponownego ustalenia wysokości świadczenia i wypłaty wyrównania.

Od 1 marca 2025 r. 312,71 zł miesięcznie. Nowa kwota ryczałtu energetycznego

Kwota ryczałtu energetycznego podlega corocznej waloryzacji. Od 1 marca 2025 r. ryczałt wzrośnie o 12,89 zł miesięcznie (teraz wynosi 299,82 zł).

TSUE: Stypendium Erasmus+ wypłacane studentowi nie powinno być uwzględniane przy obliczaniu podatku dochodowego rodzica

W wyroku z 16 stycznia 2025 r. Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) orzekł, że kwota wypłacana studentowi z tytułu stypendium Erasmus +, nie powinna być uwzględniana do obliczania podatku dochodowego rodzica, na którego utrzymaniu pozostaje ten student.

REKLAMA

Kandydaci na prezydenta 2025 [LISTA]

Kandydaci na Prezydenta RP w 2025 roku - na stronie wybory.gov.pl widnieje lista sześciu kandydatów. Wybory odbędą się dnia 18 maja tego roku. Do dnia 24 marca należy zawiadomić PKW o utworzeniu komitetów wyborczych kandydatów na Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej.

Sąd: Renta rodzinna dla syna po śmierci ojca. Problemy (poważne) ze snem podstawą świadczenia

Sąd: ZUS zapłaci rentę za .... 16h snu i nagłe wyłączenia w ciągu dnia. To rzadka choroba. Pracownicy ZUS chyba osłupieli jak rozpatrywali tą sprawę. Renta socjalna i rodzinna za to, że rencista na studiach spał 16 godzin, zasypiał na zajęciach, na stojąco w autobusie, a nawet idąc w towarzystwie (jak to możliwe zasnąć w czasie spaceru idąc?). Nadmierna senność będzie chyba jednak kosztowała ZUS trochę pieniędzy. Jest to podstawa do przyznania renty. Potwierdził to Sąd Okręgowy w Toruniu, który zgodził się na dowód z wybitnych biegłych z Instytutu Psychiatrii i Neurologii Kliniki Psychiatrii Sądowej w Warszawie, którzy potwierdzili, że rencista naprawdę cierpi na rzadką chorobę, a nie tylko lubi długo spać (zaznaczamy, ze wyrok jest nieprawomocny).

REKLAMA