Dzieci, które korzystają z usług internetowych, np. portali społecznościowych, są często narażone na wykorzystanie swoich danych osobowych bez ich świadomej zgody, np. w celach marketingowych. Kierując się potrzebą większej ochrony osób małoletnich, RODO reguluje szczególną formę zgody dziecka w stosunku do usług społeczeństwa informacyjnego. Za taką usługę uważa się każdą odpłatną usługę świadczoną na odległość, drogą elektroniczną i na indywidualne żądanie odbiorcy usług.
Wielu administratorów mylnie identyfikuje obowiązek odbierania zgody rodzica zawsze, gdy usługa świadczona jest w sieci Internet. Ma on jednak zastosowanie tylko w ograniczonym zakresie tam, gdzie podstawą przetwarzania danych jest zgoda, a nie np. umowa.
W ogromnej ilości przypadków podstawą korzystania z usługi jest akceptacja regulaminu świadczenia usług drogą elektroniczną, np. przy zakładaniu kont na portalach społecznościowych bądź zakładaniu konta e-mail. W takich przypadkach zgoda rodzica na przekazanie danych osobowych z punktu widzenia RODO nie jest wymagana, jednak wymagana może okazać się zgoda rodzica na zawarcie umowy zgodnie z przepisami prawa cywilnego – nie mająca jednak nic wspólnego ze zmianami wynikającymi z RODO.
Trzeba odróżniać wyrażenie zgody na przekazanie danych osobowych od wyrażenia zgody na zawarcie umowy. RODO nakazuje administratorowi podjęcie rozsądnych działań w celu weryfikacji zgody lub aprobaty rodzica lub opiekuna prawnego. Administrator może w tym celu na przykład wprowadzić zasadę uwierzytelniania przez inne konto, która pozwoli dziecku przesłać prośbę o zgodę do sprawdzonego konta rodzica na tym samym portalu.
Przykład: Uzyskiwanie zgody dziecka 10-letni Jaś chce wziąć udział w konkursie internetowym na najlepszy komiks. W formularzu zgłoszeniowym trzeba podać numer telefonu, można też wyrazić zgodę na cele marketingowe.
Czy organizatorzy mogą uzyskać zgodę Jasia na cele marketingowe?
Po pierwsze należy zaznaczyć, że do udziału Jasia w konkursie niezbędne będzie na gruncie prawa cywilnego wyrażenie zgody przez jego rodziców. Odnosząc się natomiast do wyrażenia przez Jasia zgody na cele marketingowe, to Jaś nie będzie mógł takiej zgody udzielić samodzielnie. Jaś musi o to poprosić rodzica bądź opiekuna prawnego. Jednak to na administratorze ciąży obowiązek podjęcia rozsądnych starań w celu zweryfikowania, czy osoba sprawująca władzę rodzicielską lub opiekę nad dzieckiem wyraziła zgodę lub ją zaaprobowała.
Dlatego organizatorzy konkursu powinni wyświetlić komunikat z zapytaniem o wiek. Natomiast po zaznaczeniu opcji wskazującej, że Jaś ma poniżej 16 lat (propozycja Ministra Cyfryzacji w nowym projekcie ustawy o ochronie danych osobowych obniża granicę do lat 13), powinien się wyświetlić następny komunikat, w którym zgodę na udział oraz na cele marketingowe może wyrazić tylko rodzic lub opiekun prawny.
Źródło: Ministerstwo Cyfryzacji
Podstawa prawna:
Preambuła: motywy 38, 58, 65 art. 4 pkt 25, art. 8, art. 12 ust. 1, art. 40 ust. 2 pkt g RODO