Uzasadnione popełnienie czynu karalnego
Zatrzymanie i umieszczenie nieletniego może nastąpić tylko w określonych przypadkach. Pierwszym z warunków jest uzasadnione podejrzenie popełnienia czynu karalnego. Takim czynem jest przestępstwo lub przestępstwo skarbowe oraz niektóre z wykroczeń, które wymienia ustawa o postępowaniu w sprawach nieletnich. Zatrzymanie dotyczy więc nieletniego, który m. in. zakłóca spokój lub porządek publiczny (w tym spoczynek nocny), niszczy znaki, rzuca przedmiotami w pojazd mechaniczny, prowadzi samochód lub inny pojazd po użyciu alkoholu lub narkotyków, jest sprawcą drobnych kradzieży i zniszczeń cudzych rzeczy, uszkadza urządzenia użyteczności publicznej (np. telefon, ławka itp.).
W postępowaniu o czyny karalne nieletnim jest osoba, która dopuściła się takiego czynu po osiągnięciu lat 13, ale przed ukończeniem lat 17.
Należy pamiętać, iż samo podejrzenie popełnienia czynu karalnego nie wystarczy do zatrzymania. Może ono nastąpić tylko wtedy, gdy występuje:
a) uzasadniona obawa ukrycia się nieletniego,
b) uzasadniona obawa zatarcia śladów czynu,
c) niemożliwość ustalenia tożsamości nieletniego.
Zobacz również: Co grozi za złamanie zakazu udziału w imprezach masowych
Zatrzymania może dokonać tylko policja
O zatrzymaniu powiadamia się niezwłocznie rodziców. W ciągu 24 godzin policja powinna też zawiadomić sąd rodzinny. Sąd może polecić zwolnienie nieletniego i przekazanie go rodzicom. Takie postanowienie może również wydać prokurator.
Nieletniego zwalnia się również gdy ustała przyczyna zatrzymania oraz jeżeli w ciągu 72 godzin od zatrzymania nie ogłoszono nieletniemu postanowienia o umieszczeniu w schronisku dla nieletnich lub tymczasowym umieszczeniu w placówce opiekuńczo-wychowawczej lub tymczasowym aresztowaniu.
Z zatrzymania policja sporządza protokół. Jeden egzemplarz otrzymuje nieletni. Obowiązkiem policji jest również pouczenie nieletniego o przysługujących mu uprawnieniach, a także o ciążących na nim obowiązkach.
Przesłuchanie nieletniego przez policję odbywa się w obecności rodziców lub opiekuna albo obrońcy, a jeżeli zapewnienie ich obecności byłoby w danym wypadku niemożliwe, należy wezwać nauczyciela, przedstawiciela powiatowego centrum pomocy rodzinie lub przedstawiciela odpowiedniej organizacji społecznej.
Zobacz również serwis: Sprawy karne