Przepisy wprost nie odpowiadają na tak zadane pytanie. Wszystko zależy od konkretnej sytuacji. Decydujące znaczenie w tego typu sprawach powinno mieć dobro dziecka.
- Czy dziadkowie mają prawo do kontaktów z wnukami?
- Co napisać we wniosku o uregulowanie kontaktów z wnukiem?
- Podsumowanie
Czy dziadkowie mają prawo do kontaktów z wnukami?
Kodeks rodzinny i opiekuńczy określa prawo do kontaktów rodziców z dziećmi. Przepisy te odpowiednio stosuje się do kontaktów:
- rodzeństwa,
- dziadków,
- powinowatych w linii prostej,
- a także innych osób, jeżeli sprawowały one przez dłuższy czas pieczę nad dzieckiem.
Stanowi o tym art. 1136 k.r.o. Kontakty dziadków z wnukami mogą zatem przybierać różne formy np. odwiedziny, kontakt telefoniczny, zabieranie dziecka poza miejsce jego stałego pobytu. Sposób realizacji kontaktów powinien uwzględniać dobro dziecka i jego rozsądne życzenia.
„Kontakty te wynikające często z silnych więzów emocjonalnych zwłaszcza dziadków z wnukami, wychowujących je od niemowlęcia, mogą wpływać na lepsze wychowanie i rozwój duchowy dziecka oraz sprzyjają kontynuowaniu więzów wielopokoleniowej rodziny. Takie zachowanie dziadków, okazywanie przywiązania i dbałości o wnuków nie tylko nie kłóci się z interesem dziecka, ale jest ono dla jego dobra.” – podkreślił Sąd Najwyższy w uchwale z 14 czerwca 1988 r. (sygn. III CZP 42/88 III CZP 42/88).
Z najbardziej optymalną sytuacją mamy do czynienia wtedy, gdy rodzice dogadają się z dziadkami co do częstotliwości i sposobu realizacji kontaktów. W praktyce jednak nie zawsze jest to możliwe. W braku porozumienia rozstrzyga sąd opiekuńczy. Wniosek o ustalenie kontaktów z wnukami składa się do sądu rejonowego właściwego ze względu na miejsce zamieszkania dziecka. Pismo podlega opłacie (100 zł). Osoby mniej zamożne mogą ubiegać się o zwolnienie z opłaty.
Co napisać we wniosku o uregulowanie kontaktów z wnukiem?
Po pierwsze, wniosek powinien zawierać wszystkie niezbędne elementy formalne, takie jak m.in. oznaczenie stron, sądu i rodzaju pisma, osnowę wniosku, fakty i dowody na ich poparcie, podpis wnioskodawcy, załączniki (w tym odpis aktu urodzenia dziecka). W takim piśmie można też przykładowo wnosić o zabezpieczenie kontaktów czy wezwanie na rozprawę wskazanych świadków i biegłych.
Pismo warto wyczerpująco uzasadnić. Jeżeli kontakty dziadków z wnukami zostały bez ważnego powodu przerwane, to można opisać ich wcześniejsze prawidłowe funkcjonowanie i ich pozytywny wpływ na dziecko.
„Oczywiście kardynalną przesłanką warunkującą rozstrzygnięcie dotyczące kontaktów z małoletnim, tak w przypadku rodziców jak i dziadków, jest dobro dziecka w szerokim tego słowa znaczeniu, a więc zarówno materialnym jak i odnoszącym się do rozwoju emocjonalnego oraz psychicznego. Bez znaczenia są więc ambicje rodziców i dziadków oraz ich wzajemne nieporozumienia, o ile oczywiście nie mają lub nie miały wpływu na sytuacje małoletniego. Kontakty z wnukami, mogą także wpływać na lepsze wychowanie i rozwój duchowy dziecka oraz niewątpliwie sprzyjają kontynuowaniu więzów wielopokoleniowej rodziny” – podkreślił Sąd Rejonowy w Legionowie w postanowieniu z 31 grudnia 2018 r. (III Nsm 352/17).
Pamiętajmy, iż sąd opiekuńczy może zmienić rozstrzygnięcie w sprawie kontaktów, jeżeli wymaga tego dobro dziecka.
„Dobro dziecka powinno być rozumiane również jako potrzeba udziału małoletniego w relacjach z babcią ojczystą. Nie istnieją w niniejszej sprawie takie okoliczności, które powinny przemawiać przeciw uznanemu przez opinię RODK poszerzeniu kontaktów babci ojczystej z wnukiem. W szczególności nie powinien mieć wpływu na te relacje konflikt czy inaczej nienajlepsze stosunki między matką dziecka a babką ojczystą. Należy zgodzić się z Sądem pierwszej instancji w zakresie w jakim twierdzi, iż przyczyny konfliktu trwającego pomiędzy wnioskodawczynią a uczestniczką postępowania nie mają zasadniczego wpływu na ocenę złożonego wniosku w przedmiocie zmiany kontaktów. Zarzuty w tym względzie apelacji nie mogą odnieść skutku” – uznał przykładowo Sąd Okręgowy w Sieradzu w postanowieniu z 7 października 2015 r. (I Ca 302/15).
Z drugiej jednak strony mogą istnieć sytuacje, w których sąd uzna, iż osobisty kontakt z babcią czy dziadkiem nie jest zgodny z dobrem dziecka.
Dziadkowie przy każdym spotkaniu z wnukiem dyskredytują rodziców i starają się wciągnąć dziecko w rodzinny konflikt. Nie wykazują przy tym zainteresowania wnukiem i jego rozwojem. W tego typu sprawach biegli sądowi mogą uznać, że relacja dziecka z babcią i dziadkiem nie kształtuje się w sposób prawidłowy, co będzie miało wpływ na wynik rozstrzygnięcia.
Sąd może też zakazać kontaktów z dzieckiem, jeżeli wymaga tego dobro dziecka.
Podsumowanie
Prawo do kontaktów babci i dziadka z wnuczętami wynika wprost z przepisów. Sama realizacja takich kontaktów może przebiegać w różnorodny sposób, zależnie od konkretnego przypadku. W każdej sprawie najważniejsze jest dobro dziecka.
Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (j. t. Dz. U. z 2023 r., poz. 2809); ost. zm. Dz. U. z Dz.U. z 2023 r., poz. 1606)
Polecamy: Komplet Podatki 2025