Czy babcia i dziadek mają prawo do kontaktu z wnukami?

Na czym polegają kontakty z dzieckiem?

Problematyka kontaktów z dzieckiem została uregulowana w Kodeksie rodzinnym i opiekuńczym w oddziale pt. „Kontakty z dzieckiem”. Zgodnie z tymi przepisami niezależnie od władzy rodzicielskiej rodzice oraz ich dziecko mają prawo i obowiązek utrzymywania ze sobą kontaktów.

Obejmują one w szczególności przebywanie z dzieckiem (odwiedziny, spotkania, zabieranie dziecka poza miejsce jego stałego pobytu) i bezpośrednie porozumiewanie się, utrzymywanie korespondencji, korzystanie z innych środków porozumiewania się na odległość, w tym ze środków komunikacji elektronicznej.

Gdy dziecko przebywa stale u jednego z rodziców, sposób utrzymywania kontaktów z dzieckiem przez drugiego z nich rodzice określają wspólnie, kierując się dobrem dziecka i biorąc pod uwagę jego rozsądne życzenia. W przypadku braku takiego porozumienia rozstrzyga sąd opiekuńczy. 

Sąd ogranicza utrzymywanie kontaktów z dzieckiem, jeżeli wymaga tego dobro dziecka. Z kolei zakaz utrzymywania kontaktów z dzieckiem jest orzekany przez sąd, jeżeli utrzymywanie kontaktów z dzieckiem poważnie zagraża dobru dziecka.

Ponadto, sąd opiekuńczy może zmienić rozstrzygnięcie w sprawie kontaktów, jeżeli wymaga tego dobro dziecka.

Kontakty babci i dziadka z wnukami

Co istotne, przepisy Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego zamieszczone w oddziale Kontakty z dzieckiem stosuje się odpowiednio do kontaktów rodzeństwa, dziadków, powinowatych w linii prostej, a także innych osób, jeżeli sprawowały one przez dłuższy czas pieczę nad dzieckiem.

Przepisy wymieniają zatem  grupy osób, które poza rodzicami mają prawo do utrzymywania kontaktu z pociechami. Są to:

• rodzeństwo;
• dziadkowie;
• powinowaci w linii prostej;
• inne osoby, jeżeli sprawowały przez dłuższy czas pieczę nad dzieckiem.

Odpowiednie stosowanie oznacza też, iż możliwe jest ograniczenie kontaktów dziecka z dziadkami, jeżeli wymagałoby tego dobro dziecka. Ewentualne zakazanie kontaktów byłoby zaś możliwe, jeżeli ich utrzymywania poważnie zagraża dobru dziecka.

Jak ustalić kontakty w wnukiem i wnuczką?

W praktyce najkorzystniej jest, gdy rodzice wspólnie z dziadkami ustalają sposób wykonywania kontaktów. Nie zawsze jest to jednak możliwe. Co zatem można zrobić w takiej sytuacji?

Istnieje możliwość skorzystania z pomocy mediatora. Mediacja przewidziana jest w wielu sytuacjach spornych życia rodzinnego m.in. kwestii kontaktów z dziećmi. Warto pamiętać, iż mediacja jest poufna i dobrowolna. Charakteryzuje się też neutralnością i bezstronnością. Wsparcie mediatora powinno być akceptowalne przez wszystkie strony mediacji.

Innym rozwiązaniem jest złożenie w sądzie wniosku o uregulowanie kontaktów z małoletnim wnukiem. Pismo takie podlega opłacie w kwocie 100 zł.

Podstawa prawna:

Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (j.t. Dz. U. z 2020 r., poz. 1359)