W uchwale z 20 marca 1992r. Sąd Najwyższy stwierdził, że wykonanie przyznanego w wyroku orzekającym rozwód uprawnienia jednego z rozwiedzionych małżonków do określonych kontaktów z dzieckiem, może być w razie przeszkadzania tym kontaktom przez drugiego z małżonków wymuszone na nim na podstawie art. 1051 kpc także wówczas, gdy w wyroku wprost nie zakazano mu przeszkadzania tym kontaktom. Doktryna prawnicza wskazywała jednak, że to zbyt ekstensywna metoda, oderwana od regulacji związanych z prawem rodzinnym. Ostatecznie więc – w Uchwale Sądu Najwyższego - Izba Cywilna z dnia 28 sierpnia 2008 r. III CZP 75/2008 odstąpiono od tego poglądu i jednoznacznie wskazano, że postanowienie regulujące kontakty rodziców z dzieckiem, nakazujące wydawanie dziecka przez rodzica, któremu powierzono wykonywanie władzy rodzicielskiej, oraz zobowiązujące drugiego rodzica do odprowadzania dziecka, podlega wykonaniu w postępowaniu unormowanym w art. 598[1] i nast. kpc.
Postępowanie takie toczy się przed sądem rodzinnym miejsca zamieszkania osoby, której postępowanie dotyczy, a w braku miejsca zamieszkania - sąd opiekuńczy miejsca jej pobytu. O wszczęciu takiego postępowania Sąd z urzędu zawiadamia prokuratora.
Zobacz: Małżeństwo z osobą nieletnią
Jeśli miejsce pobytu dziecka nie jest znane - sąd przeprowadzi stosowne dochodzenie w celu ustalenia jej miejsca pobytu. W szczególności sąd może zażądać ustalenia miejsca jej pobytu przez Policję.
Postępowanie o odebranie dziecka winno przebiegać szybko. Dlatego też sąd może wzywać uczestników, świadków, biegłych lub inne osoby w sposób, który uzna za najbardziej celowy, nawet z pominięciem doręczeń przez pocztę, jeżeli uzna to za niezbędne do przyspieszenia rozpoznania sprawy. Dotyczy to również doręczeń oraz zarządzeń mających na celu przygotowanie rozprawy, zwłaszcza zaś żądania przedstawienia niezbędnych do rozstrzygnięcia sprawy akt i innych dokumentów. Wezwanie i doręczenie dokonane w taki sposób wywołuje skutki przewidziane w Kodeksie, jeżeli jest niewątpliwe, że doszło ono do wiadomości adresata.
W każdym orzeczeniu uwzględniającym wniosek, a więc nakazującym wydanie dziecka celem realizacji ustalonego kontaktu, sąd określa termin, w jakim zobowiązany powinien dobrowolnie wydać dziecko. Określenie terminu polega na wskazaniu daty, ewentualnie także godziny, jeżeli w okolicznościach sprawy ma to istotne znaczenie. Po upływie zakreślonego terminu – uprawniony może przystąpić do przymusowej egzekucji orzeczenia.
Przymusowe wykonanie orzeczenia sądu dokonuje kurator sądowy. Kurator sądowy jest uprawniony do odebrania osoby od każdej osoby, u której ona się znajduje. Przy czym przymusowe odebranie i oddanie dziecka uprawnionemu może nastąpić tylko w obecności uprawnionego albo osoby lub przedstawiciela instytucji przez niego upoważnionej.
Postanowienie o odebranie osoby podlegającej władzy rodzicielskiej lub pozostającej pod opieką może być wielokrotnie „wykorzystywane” - jeżeli zobowiązany w okresie trzech miesięcy od wydania tego postanowienia postąpił sprzecznie z treścią postanowienia dotyczącego władzy rodzicielskiej, miejsca zamieszkania, opieki lub kontaktów z dzieckiem, a okoliczności uzasadniające jego wydanie nie uległy zmianie.