Elementami władzy rodzicielskiej w świetle przepisów Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego nie są:
- obowiązek alimentacyjny;
- prawo do osobistej styczności z dzieckiem;
- prawo do dziedziczenia.
Niezależnie od władzy rodzicielskiej rodzice oraz ich dziecko mają prawo i obowiązek utrzymywania ze sobą kontaktów. Obejmują one w szczególności przebywanie z dzieckiem (odwiedziny, spotkania, zabieranie dziecka poza miejsce jego stałego pobytu) i bezpośrednie porozumiewanie się, utrzymywanie korespondencji, korzystanie z innych środków porozumiewania się na odległość, w tym ze środków komunikacji elektronicznej.
Jeżeli dziecko mieszka tylko u jednego z rodziców, sposób utrzymywania kontaktów z dzieckiem przez drugiego z nich rodzice powinni w zasadzie określić wspólnie, kierując się dobrem dziecka i biorąc pod uwagę jego rozsądne życzenia. W braku porozumienia o kontaktach z dzieckiem rozstrzyga jednak sąd opiekuńczy.
Także w odniesieniu do kontaktów rodziców z dzieckiem sądowi rodzinnemu prawo polskie przyznaje kompetencje do ich ograniczenia (np. zakazania spotykania się z dzieckiem, przy zachowaniu możliwości porozumiewania się na odległość, zakazania zabierania dziecka poza miejsce jego stałego pobytu, zezwolenia na spotykanie się z dzieckiem tylko w obecności drugiego z rodziców itd.) lub całkowitego zakazania, gdy sąd zadecyduje, iż utrzymywanie kontaktów rodziców z dzieckiem poważnie zagraża dobru dziecka lub je narusza.
Prawo do osobistej styczności z dzieckiem nie należy do zakresu treści władzy rodzicielskiej. Osobistą stycznością jest nie tylko spotykanie się, ale też listy, telefony, e-maile.
Zakaz osobistej styczności z dzieckiem może być orzeczony tylko w stosunku do rodziców pozbawionych władzy rodzicielskiej, jeżeli wymaga tego dobro dziecka (art. 113 k.r.o.). Zakaz dotyczy wszelkich kontaktów z dzieckiem.
Zobacz również: Kiedy sąd może orzec zakaz osobistej styczności z dzieckiem
Wyjątkowo można ograniczyć osobistą styczność z dzieckiem rodzicom, którym ograniczono władzę rodzicielską przez umieszczenie dziecka w rodzinie zastępczej lub placówce opiekuńczo-wychowawczej. Ograniczenie kontaktów może polegać, np. na zakazie widywania się z dzieckiem lub ograniczeniu tych spotkań do wyznaczonych terminów. Należy zwrócić się do sądu z wnioskiem o zakazanie lub ograniczenie osobistej styczności z dzieckiem. Wniosek może złożyć każdy z rodziców. Właściwy do rozpoznania sprawy jest sąd rejonowy w miejscu zamieszkania dziecka (a jeżeli dziecko nie ma miejsca zamieszkania, w miejscu jego pobytu). Sąd może także zadecydować o zakazie kontaktów z urzędu.
Tak więc, samo pozbawienie władzy rodzicielskiej nie oznacza, że rodzic nie może kontaktować się z dzieckiem. W dalszym ciągu rodzic ma prawo do osobistych kontaktów z dzieckiem, chyba że zakaz takich spotkań zostanie wydany przez sąd w wyroku pozbawiającym go władzy rodzicielskiej bądź w późniejszym postępowaniu.
Zobacz również serwis: Sprawy rodzinne