W ostatnim czasie toczy się żywa dyskusja w sprawie szkodliwości szczepień ochronnych. Coraz więcej rodziców rezygnuje z obowiązkowych szczepień. Tłumaczą to troską o zdrowie i życie swoich pociech. Podejmowane są argumenty o niepożądanych konsekwencjach szczepień oraz o braku zagrożenia chorobami, które są już „zapomniane” (mowa tu o odrze czy gruźlicy). Najbardziej skrajne tezy głoszą, że program szczepień jest celowym działaniem Organizacji Narodów Zjednoczonych w celu redukcji liczby ludności na globie. Według innych teorii następstwem szczepienia może być autyzm.
Rzecznik Praw Dziecka walczy z dezinformacją
Nic dziwnego, że pojawia się tak wiele głosów w sprawie. Problem dotyka zdrowia i życia dzieci. Rodzice zaczynają podchodzić bardziej odpowiedzialnie do tej kwestii, zastanawiając się czy aby na pewno obowiązkowe szczepienie nie zaszkodzi ich dziecku. Na zainteresowanie tematem szybko odpowiedziały media, które stały się platformą do dyskusji o wadze szczepień. Jednak jak zauważa Rzecznik Praw Dziecka w dyskursie publicznym pojawiło się wiele opinii, które są po prostu szkodliwe. W erze dezinformacji coraz częściej trudno o rzetelne przedstawienie spornej kwestii, tym bardziej jak głosu w dyskusji nie zabierają eksperci. Rzecznik Praw Dziecka w specjalnym piśmie zwracał się do Ministerstwa Zdrowia i Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji wyrażając swoje zaniepokojenie sposobem prezentacji tego problemu w mediach publicznych i bardzo rzadkim dopuszczaniem do głosu ekspertów.
Zobacz: Dziecko i prawo
Ochrona zdrowia gwarantowana prawnie
W wirze różnorodnych opinii na temat szczepień należy przypomnieć i jasno podkreślić, że na rodzicach lub prawnych opiekunach spoczywa ustawowy obowiązek szczepienia dzieci. Podstawą prawną jest w tym wypadku art. 5 ust.1 Ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi głoszący, że osoby przebywające na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej są obowiązane do poddawania się szczepieniom w ramach Narodowego Programu Szczepień Ochronnych. Ponadto w swoim oświadczeniu Rzecznik Praw Dziecka podkreśla, że prawo do ochrony zdrowia jest jednym z podstawowych praw człowieka zagwarantowany w art.68 Konstytucji RP. Szerokie umocowanie dla ochrony zdrowia dziecka dostarczają traktaty międzynarodowe, przede wszystkim Konwencja o Prawach Dziecka przyjęta przez Zgromadzenia Ogólne ONZ w 1989 roku. W odniesieniu do dzieci, będących pod pieczą rodziców aż do momentu nabycia pełnej zdolności prawnej, należy pamiętać o specjalnym standardzie zastosowania praw człowieka. Mimo faktu, że dziecko do ukończenia osiemnastego roku życia pozostaje pod prawną opieką rodziców, to nie jest ich własnością i rodzice muszą stosować się do wytycznych narzuconych przez państwo, w tym obowiązkowych szczepień. W Polsce określono kalendarz szczepień obowiązkowych, które powinny być wykonane u każdego dziecka.
Zobacz: Prawa dziecka
Niesubordynacja
Rodzice, którzy nie wywiążą się z obowiązku szczepienia swojego dziecka muszą liczyć się z konsekwencjami. W pierwszej kolejności otrzymają powiadomienia i wezwania do stawienia się z dzieckiem w ośrodku zdrowia. Następnym krokiem jest poinformowanie sanepidu przez zakład opieki zdrowotnej o niewywiązywaniu się rodziców w narzuconych na nich obowiązków. Jednak sanepid nie może nakazać rodzicom, aby zaszczepili swoje dziecko. Sąd Najwyższy wydał wyrok w tej sprawie. Uznał w nim, że nie ma podstaw do wydania przez organy sanitarne decyzji administracyjnej. Obowiązek poddania dziecka szczepieniu ochronnemu wynika wprost z ustawy i nie musi być potwierdzony decyzją administracyjną. Organy sanitarne nie mają podstaw do wydawania w tym przedmiocie decyzji administracyjnych. Wobec powyższego brak jest też przesłanek do uznania, aby organem właściwym do prowadzenia egzekucji był powiatowy inspektor sanitarny.
O fakcie niepoddania obowiązkowym szczepieniom dzieci, powiatowa Stacja Epidemiologiczno-Sanitarna może zawiadomić sąd opiekuńczy. W celu sprawdzenia sytuacji opiekuńczo – wychowawczej małoletniego sąd wszczyna postępowanie w przedmiocie ograniczenia władzy rodzicielskiej.
Także Kodeks wykroczeń w art.115 podaje konsekwencje niepoddania się obowiązkowemu szczepieniu ochronnemu przeciwko gruźlicy lub innej chorobie zakaźnej. Osoba uchylająca się od tego obowiązku podlega karze grzywny do 1500 złotych albo karze nagany.
Zobacz: Władza rodzicielska
Podstawa prawna:
- Ustawa z dnia 20 maja 1971 Kodeks wykroczeń (Dz.U 1971 Nr 12 poz. 114) z późniejszymi zmianami
-Wyrok SN - Izba Karna z dnia 8 stycznia 2016 r. V KK 306/15