To już pewne – nowy przedmiot w szkołach jeszcze w 2025 r. Edukacji seksualnej będą mogli uczyć nawet katecheci, ale to rodzice zdecydują

• Wprowadzenie w szkołach edukacji zdrowotnej w roku szkolnym 2025/2026 jest już pewne, ale będzie to przedmiot nieobowiązkowy
• Edukacji zdrowotnej (a ramach niej – edukacji seksualnej) będą mogli uczyć m.in. katecheci
• W których klasach ma zostać wprowadzona edukacja zdrowotna?
• Istotnym elementem edukacji zdrowotnej – będzie edukacja seksualna

Wprowadzenie w szkołach edukacji zdrowotnej w roku szkolnym 2025/2026 jest już pewne, ale będzie to przedmiot nieobowiązkowy

W dniu 16 stycznia br., w rozmowie z RMF FM, minister edukacji Barbara Nowacka poinformowała, że wprowadzenie w szkołach, jeszcze w 2025 r. (bo począwszy od roku szkolnego 2025/2026) nowego przedmiotu, tj. edukacji zdrowotnej, w ramach której uczniowie będą uczyć się m.in. o edukacji seksualnej – jest już przesądzone. W przeciągu kilku najbliższych dni, zostanie w tej sprawie wydane rozporządzenie, które będzie wprowadzało nowy przedmiot.

W roku szkolnym 2025/2026 – przedmiot ten będzie nieobowiązkowy. Minister Nowacka zaznaczyła jednak, iż będzie zachęcała wszystkich – rodziców, młodzież, do udziału w tych zajęciach.

Po zakończeniu roku szkolnego 2025/2026 – zostanie przeprowadzona przez Ministerstwo Edukacji Narodowej ewaluacja w zakresie edukacji zdrowotnej – „bardzo poważnie porozmawiamy z nauczycielami jak ten program się sprawdza” – powiedziała Minister i dodała również – „zapytamy rodziców, zapytamy też uczniów i nie będziemy pytać polityków, którzy naprawdę powinni zajmować się rzeczami, na których się znają”. Ta ewaluacja da nam decyzję w jakim kierunku zmierzamy. Wówczas wyjaśni się – czy w roku szkolnym 2026/2027 – edukacja zdrowotna stanie się przedmiotem obowiązkowym – podsumowała minister.

Edukacji zdrowotnej (a ramach niej – edukacji seksualnej) będą mogli uczyć m.in. katecheci

Minister edukacji – w rozmowie z RMF FM – potwierdziła również, że edukacji zdrowotnej (a w ramach niej – edukacji seksualnej) będą mogli nauczać także katecheci. Nowego przedmiotu będzie mógł uczyć „każdy, kto będzie miał odpowiednie kwalifikacje (…). Dzisiaj są to nauczyciele WDŻ-u, biologii, część dotycząca diety i ruchu – to są też nauczyciele WF-u, psycholodzy szkolni, w ogóle psycholodzy, natomiast – między innymi dlatego my dzisiaj w ogóle ten temat przecinamy i w ciągu najbliższych dni wyjdzie rozporządzenie, które będzie wprowadzało nowy przedmiot, żeby móc szkolić nauczycieli, tak żeby mieli uprawnienia i oczywiście tego przedmiotu mogli też uczyć etycy i katecheci – każdy, kto nabędzie uprawnienia” – wyjaśniła Barbara Nowacka.

Stosowne regulacje w tym zakresie, mają zostać zaproponowane w planowanej przez MEN nowelizacji rozporządzenia Ministra Edukacji i Nauki z dnia 14.09.2023 r. w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli (Dz.U. z 2023 r., poz. 2102).

W których klasach ma zostać wprowadzona edukacja zdrowotna?

Zgodnie z opublikowaną przez MEN podstawą programową nowego przedmiotu – ma on być realizowany:

• w szkołach podstawowych w klasach IV–VIIII (w wymiarze 1 godziny tygodniowo w każdej klasie) oraz
• w szkołach ponadpodstawowych: w liceum ogólnokształcącym, technikum oraz branżowej szkole I stopnia (w wymiarze 2 godzin w cyklu kształcenia).

Przedmiot ten, ma zastąpić dotychczasowe „Wychowanie do życia w rodzinie”. Ze szczegółami podstawy programowej edukacji zdrowotnej, można zapoznać się:

• w treści projektu rozporządzenia Ministra Edukacji zmieniającego rozporządzenie w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz podstawy programowej kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej, w tym dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym, kształcenia ogólnego dla branżowej szkoły I stopnia, kształcenia ogólnego dla szkoły specjalnej przysposabiającej do pracy oraz kształcenia ogólnego dla szkoły policealnej, dostępnego pod adresem: LINK – w odniesieniu do szkół podstawowych i odpowiednio
• w treści projektu rozporządzenia Ministra Edukacji zmieniającego rozporządzenie w sprawie podstawy programowej kształcenia ogólnego dla liceum ogólnokształcącego, technikum oraz branżowej szkoły II stopnia, dostępnego pod adresem: LINK – w odniesieniu do szkół ponadpodstawowych.

Istotnym elementem edukacji zdrowotnej – będzie edukacja seksualna

Zgodnie z zapowiedziami MEN, o których więcej można było przeczytać w artykule:

– istotnym elementem edukacji zdrowotnej – zarówno na etapie szkoły podstawowej, jak i ponadpodstawowej – będzie edukacja seksualna, określona w projekcie, jako nauka o „zdrowiu seksualnym”.

Z opublikowanej przez MEN podstawy programowej ww. przedmiotu dla szkół podstawowych wynika, że uczniowie klas IV-VI – w zakresie edukacji o zdrowiu seksualnym – będą uczyć się o:

• pojęciach zdrowia seksualnego, seksualności oraz ich pozytywnym wymiarze w życiu człowieka,
• budowie i podstawowych funkcjach narządów płciowych wewnętrznych i zewnętrznych,
• procesie zapłodnienia, przebiegu ciąży, porodu oraz opiece nad noworodkiem,
• autonomii cielesnej oraz tym w jaki sposób asertywnie o nią dbać, rodzajach zachowań dorosłego lub rówieśnika, które są przekroczeniem granic intymnych, przepisach prawnych dotyczących ochrony seksualności osób poniżej 15 roku życia (w tym o art. 200 i art. 202 kodeksu karnego) oraz o możliwościach uzyskania pomocy w sytuacji zagrożenia, a także
• o stereotypach płciowych oraz ich negatywnym wpływie na funkcjonowanie człowieka.

Uczniowie klas VII i VIII – w zakresie edukacji o zdrowiu seksualnym – będą natomiast uczyć się o:

• pozytywnym znaczeniu ludzkiej seksualności, popędzie seksualnym i jego zmianach w okresie dojrzewania, powodach, dla których ludzie decydują się na aktywność seksualną oraz konsekwencjach z nią związanych,
• orientacji psychoseksualnej i kierunkach jej rozwoju (heteroseksualności, homoseksualności, biseksualności oraz aseksualności), tożsamości płciowej, cispłciowości i transpłciowości,
• kryteriach świadomej zgody, elementach seksualizacji oraz presji związanej z podjęciem aktywności seksualnej w mediach społecznościowych, środkach masowego przekazu, kulturze młodzieżowej oraz własnym otoczeniu, a także o sposobach jej przeciwdziałania i radzenia sobie z nią oraz o elementach dojrzałego i świadomego przygotowania się do inicjacji seksualnej,
• metodach antykoncepcji (np. mechanicznej, hormonalnej, chemicznej i naturalnej),
• formach przemocy seksualnej, w tym molestowania seksualnego, a także sposobach reagowania, gdy się jej doświadcza lub gdy doświadczają jej inni oraz o miejscach, w których można uzyskać pomoc,

i fakultatywnie (przez co należy rozumieć, że nauczyciel zobowiązany będzie do realizacji przynajmniej jednego z poniższych wymagań), o:

• infekcjach i chorobach przenoszonych drogą płciową (np. kile, rzeżączce, chlamydiozie, zakażeniach wirusem HPV, HBV, HCV, HIV i HSV) oraz uniwersalnych zasadach profilaktyki infekcji i chorób przenoszonych drogą płciową, jak również o objawach wymagających interwencji lekarskiej oraz
• o specjalnościach zawodowych zajmujących się tematem seksualności człowieka i zdrowia reprodukcyjnego (tj. ginekologii, urologii, andrologii, seksuologii, dermatologii, wenerologii, proktologii, endokrynologii, położnictwie, fizjoterapii uroginekologicznej oraz farmacji).

Z opublikowanej przez MEN podstawy programowej ww. przedmiotu dla szkół ponadpodstawowych (tj. liceów ogólnokształcących i techników) wynika natomiast, że ich uczniowie – w zakresie edukacji o zdrowiu seksualnym – będą uczyć się o:

• pojęciu seksualności oraz roli całożyciowej edukacji seksualnej i jej wpływie na bezpieczeństwo oraz umiejętność tworzenia satysfakcjonujących relacji,
• budowie i funkcjach narządów płciowych wewnętrznych i zewnętrznych, ich znaczeniu dla zdrowia i profilaktyki oraz funkcjach mięśni dna miednicy dla zdrowia fizycznego oraz seksualnego,
• metodach antykoncepcji, mechanizmach ich działania i kryteriach wyboru odpowiedniej metody,
• profilaktyce infekcji i chorób przenoszonych drogą płciową, profilaktyce przed- i poekspozycyjnej zakażenia wirusem HIV, różnicach między życiem z wirusem HIV i chorobą AIDS, miejscach (np. punktach konsultacyjno-diagnostycznych), w których można wykonać bezpłatne i anonimowe testy w zakresie powyższych zakażeń oraz o przepisach prawnych i odpowiedzialności karnej za bezpośrednie narażenie na zakażenie innych osób chorobami przenoszonymi drogą płciową,
• czynnikach wpływających na płodność człowieka i sposobach dbania o nią, zjawisku niepłodności, jego możliwych przyczynach, w tym związanych z niezdrowym stylem życia, a także skutkach i formach leczenia oraz o metodach rozrodu wspomaganego (naprotechnologii i metodzie in vitro),
• przebiegu ciąży, porodu fizjologicznego i instrumentalnego oraz cesarskiego cięcia, kwestiach zdrowotnych związanych z karmieniem piersią, połogu i zasadach związanych z opieką nad noworodkiem, roli wsparcia edukacyjnego i psychicznego dla osób oczekujących na dziecko, w tym roli szkół rodzenia oraz o standardach opieki okołoporodowej,
• poronieniu i aborcji oraz etycznych, prawnych, zdrowotnych i psychospołecznych uwarunkowaniach dotyczących przerywania ciąży,
• normie medycznej, prawnej, statystycznej, społecznej, moralnej, religijnej, partnerskiej oraz indywidualnej, jak również wyznacznikach partnerskiej normy seksualnej,
• kryteriach świadomej zgody oraz sytuacjach, w których można ją stosować w relacjach zarówno seksualnych, jak i np. przyjacielskich, rodzinnych i społecznych,
• formach przemocy seksualnej, w tym molestowaniu seksualnym, a także mitach na ten temat, sposobach reagowania w sytuacji, gdy doświadcza się przemocy seksualnej lub gdy ktoś mówi o takim doświadczeniu, instytucjach i organizacjach udzielających pomocy osobom po doświadczeniu przemocy seksualnej oraz o przepisach prawnych dotyczących przemocy seksualnej,
• zagrożeniach związanych z różnymi aspektami seksualności m.in. o uwodzeniu w sieci (groomingu), sekstingu, szantażu seksualnym, pornografii, seksualizacji, prostytucji z udziałem małoletnich, a także sposobach im przeciwdziałania,

a fakultatywnie (przez co należy rozumieć, że nauczyciel – na podstawie oceny dostępnego czasu, umiejętności uczniów i ich zainteresowania danym zagadnieniem – podejmować będzie decyzję o ich zrealizowaniu oraz zakresie, w jakim będą one zrealizowane), o:

• przyjemności seksualnej, tym co wpływa na libido, formach aktywności seksualnej oraz zaburzeniach i dysfunkcjach seksualnych,
• czynnikach wpływających na jakość życia seksualnego w różnych etapach życia (np. niepełnosprawności fizycznej, niepełnosprawności intelektualnej, chorobach przewlekłych, zaburzeniach psychicznych, całościowych zaburzeniach rozwojowych),
• kwestiach prawnych i społecznych związanych z przynależnością do grupy osób LGBTQ+ oraz
• stereotypach płciowych, w tym odnoszących się do sfery seksualnej, a także o ich negatywnym wpływie na rozwój człowieka i relacje interpersonalne oraz sposobach im przeciwdziałania.

Sprawdź >>> Dziennik Gazeta Prawna - subskrypcja cyfrowa

Podstawa prawna:

• Projekt rozporządzenia Ministra Edukacji zmieniającego rozporządzenie w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz podstawy programowej kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej, w tym dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym, kształcenia ogólnego dla branżowej szkoły I stopnia, kształcenia ogólnego dla szkoły specjalnej przysposabiającej do pracy oraz kształcenia ogólnego dla szkoły policealnej (numer wykazie RCL: 40)
• Projekt rozporządzenia Ministra Edukacji zmieniającego rozporządzenie w sprawie podstawy programowej kształcenia ogólnego dla liceum ogólnokształcącego, technikum oraz branżowej szkoły II stopnia (numer wykazie RCL: 41)