Edukacja seksualna obowiązkowa w szkołach od 1 września 2025 r. Znamy podstawę programową nowego przedmiotu – uczniowie będą uczyć się m.in. o libido, zachowaniach autoseksualnych, społeczności LGBTQ+, antykoncepcji i in vitro

• Znamy podstawę programową nowego przedmiotu. Każdy może zgłosić do niej swoje uwagi
• Istotnym elementem edukacji zdrowotnej – będzie edukacja seksualna
• Kto będzie mógł nauczać nowego przedmiotu?

Znamy podstawę programową nowego przedmiotu. Każdy może zgłosić do niej swoje uwagi

Ministerstwo Edukacji Narodowej opublikowało podstawę programową nowego przedmiotu – edukacji zdrowotnej, w ramach której uczniowie będą uczyć się m.in. o zdrowiu seksualnym – która od 1 września 2025 r., będzie realizowana obowiązkowo:

• w szkołach podstawowych w klasach IV–VIIII (w wymiarze 1 godziny tygodniowo w każdej klasie) oraz

• w szkołach ponadpodstawowych: w liceum ogólnokształcącym, technikum oraz branżowej szkole I stopnia (w wymiarze 2 godzin w cyklu kształcenia).

Przedmiot ten, ma zastąpić dotychczasowe „Wychowanie do życia w rodzinie”. Ze szczegółami podstawy programowej edukacji zdrowotnej, można zapoznać się: 

• w treści projektu rozporządzenia Ministra Edukacji zmieniającego rozporządzenie w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz podstawy programowej kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej, w tym dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym, kształcenia ogólnego dla branżowej szkoły I stopnia, kształcenia ogólnego dla szkoły specjalnej przysposabiającej do pracy oraz kształcenia ogólnego dla szkoły policealnej, dostępnego pod adresem: https://legislacja.rcl.gov.pl/projekt/12391102/katalog/13091744#13091744 – w odniesieniu do szkół podstawowych i odpowiednio

• w treści projektu rozporządzenia Ministra Edukacji zmieniającego rozporządzenie w sprawie podstawy programowej kształcenia ogólnego dla liceum ogólnokształcącego, technikum oraz branżowej szkoły II stopnia, dostępnego pod adresem: https://legislacja.rcl.gov.pl/projekt/12391100/katalog/13091658#13091658 – w odniesieniu do szkół ponadpodstawowych.

Aktualnie, zostały ogłoszone konsultacje publiczne ww. projektów, które potrwają do 21 listopada br. W ramach ww. konsultacji – każdy może zgłosić swoje uwagi do podstawy programowej nowego przedmiotu. 

Istotnym elementem edukacji zdrowotnej – będzie edukacja seksualna

Zgodnie z zapowiedziami MEN, o których więcej można było przeczytać w artykule:

– istotnym elementem edukacji zdrowotnej – zarówno na etapie szkoły podstawowej, jak i ponadpodstawowej – będzie edukacja seksualna, określona w projekcie, jako nauka o „zdrowiu seksualnym”. 

Z opublikowanej przez MEN podstawy programowej ww. przedmiotu dla szkół podstawowych wynika, że uczniowie klas IV-VI – w zakresie edukacji o zdrowiu seksualnym – będą obowiązkowo uczyć się o:

• pojęciach zdrowia seksualnego, seksualności oraz ich pozytywnym wymiarze w życiu człowieka,

• budowie i podstawowych funkcjach narządów płciowych wewnętrznych i zewnętrznych,

• procesie zapłodnienia, przebiegu ciąży, porodu oraz opiece nad noworodkiem,

• autonomii cielesnej oraz tym w jaki sposób asertywnie o nią dbać, rodzajach zachowań dorosłego lub rówieśnika, które są przekroczeniem granic intymnych, przepisach prawnych dotyczących ochrony seksualności osób poniżej 15 roku życia (w tym o art. 200 i art. 202 kodeksu karnego) oraz o możliwościach uzyskania pomocy w sytuacji zagrożenia, a także

• o stereotypach płciowych oraz ich negatywnym wpływie na funkcjonowanie człowieka.

Uczniowie klas VII i VIII – w zakresie edukacji o zdrowiu seksualnym – będą natomiast obowiązkowo uczyć się o:

• pozytywnym znaczeniu ludzkiej seksualności, popędzie seksualnym i jego zmianach w okresie dojrzewania, powodach, dla których ludzie decydują się na aktywność seksualną oraz konsekwencjach z nią związanych,

• orientacji psychoseksualnej i kierunkach jej rozwoju (heteroseksualności, homoseksualności, biseksualności oraz aseksualności), tożsamości płciowej, cispłciowości i transpłciowości,

• kryteriach świadomej zgody, elementach seksualizacji oraz presji związanej z podjęciem aktywności seksualnej w mediach społecznościowych, środkach masowego przekazu, kulturze młodzieżowej oraz własnym otoczeniu, a także o sposobach jej przeciwdziałania i radzenia sobie z nią oraz o elementach dojrzałego i świadomego przygotowania się do inicjacji seksualnej,

• metodach antykoncepcji (np. mechanicznej, hormonalnej, chemicznej i naturalnej),

• formach przemocy seksualnej, w tym molestowania seksualnego, a także sposobach reagowania, gdy się jej doświadcza lub gdy doświadczają jej inni oraz o  miejscach, w których można uzyskać pomoc,

a fakultatywnie (przez co należy rozumieć, że nauczyciel zobowiązany będzie do realizacji przynajmniej jednego z poniższych wymagań), o:

• infekcjach i chorobach przenoszonych drogą płciową (np. kile, rzeżączce, chlamydiozie, zakażeniach wirusem HPV, HBV, HCV, HIV i HSV) oraz uniwersalnych zasadach profilaktyki infekcji i chorób przenoszonych drogą płciową, jak również o objawach wymagających interwencji lekarskiej oraz

• o specjalnościach zawodowych zajmujących się tematem seksualności człowieka i zdrowia reprodukcyjnego (tj. ginekologii, urologii, andrologii, seksuologii, dermatologii, wenerologii, proktologii, endokrynologii, położnictwie, fizjoterapii uroginekologicznej oraz farmacji).

Z opublikowanej przez MEN podstawy programowej ww. przedmiotu dla szkół ponadpodstawowych (tj. liceów ogólnokształcących i techników) wynika natomiast, że ich uczniowie – w zakresie edukacji o zdrowiu seksualnym – będą obowiązkowo uczyć się o:

• pojęciu seksualności oraz roli całożyciowej edukacji seksualnej i jej wpływie na bezpieczeństwo oraz umiejętność tworzenia satysfakcjonujących relacji,

• budowie i funkcjach narządów płciowych wewnętrznych i zewnętrznych, ich znaczeniu dla zdrowia i profilaktyki oraz funkcjach mięśni dna miednicy dla zdrowia fizycznego oraz seksualnego,

• metodach antykoncepcji, mechanizmach ich działania i kryteriach wyboru odpowiedniej metody,

• profilaktyce infekcji i chorób przenoszonych drogą płciową, profilaktyce przed- i poekspozycyjnej zakażenia wirusem HIV, różnicach między życiem z wirusem HIV i chorobą AIDS, miejscach (np. punktach konsultacyjno-diagnostycznych), w których można wykonać bezpłatne i anonimowe testy w zakresie powyższych zakażeń oraz o przepisach prawnych i odpowiedzialności karnej za bezpośrednie narażenie na zakażenie innych osób chorobami przenoszonymi drogą płciową,

• czynnikach wpływających na płodność człowieka i sposobach dbania o nią, zjawisku niepłodności, jego możliwych przyczynach, w tym związanych z niezdrowym stylem życia, a także skutkach i formach leczenia oraz o metodach rozrodu wspomaganego (naprotechnologii i metodzie in vitro),

• przebiegu ciąży, porodu fizjologicznego i instrumentalnego oraz cesarskiego cięcia, kwestiach zdrowotnych związanych z karmieniem piersią, połogu i zasadach związanych z opieką nad noworodkiem, roli wsparcia edukacyjnego i psychicznego dla osób oczekujących na dziecko, w tym roli szkół rodzenia oraz o standardach opieki okołoporodowej,

• poronieniu i aborcji oraz etycznych, prawnych, zdrowotnych i psychospołecznych uwarunkowaniach dotyczących przerywania ciąży,

• normie medycznej, prawnej, statystycznej, społecznej, moralnej, religijnej, partnerskiej oraz indywidualnej, jak również wyznacznikach partnerskiej normy seksualnej,

• kryteriach świadomej zgody oraz sytuacjach, w których można ją stosować w relacjach zarówno seksualnych, jak i np. przyjacielskich, rodzinnych i społecznych,

• formach przemocy seksualnej, w tym molestowaniu seksualnym, a także mitach na ten temat, sposobach reagowania w sytuacji, gdy doświadcza się przemocy seksualnej lub gdy ktoś mówi o takim doświadczeniu, instytucjach i organizacjach udzielających pomocy osobom po doświadczeniu przemocy seksualnej oraz o przepisach prawnych dotyczących przemocy seksualnej, 

• zagrożeniach związanych z różnymi aspektami seksualności m.in. o uwodzeniu w sieci (groomingu), sekstingu, szantażu seksualnym, pornografii, seksualizacji, prostytucji z udziałem małoletnich, a także sposobach im przeciwdziałania,

a fakultatywnie (przez co należy rozumieć, że nauczyciel – na podstawie oceny dostępnego czasu, umiejętności uczniów i ich zainteresowania danym zagadnieniem – podejmować będzie decyzję o ich zrealizowaniu oraz zakresie, 
w jakim będą one zrealizowane), o:

• przyjemności seksualnej, tym co wpływa na libido, formach aktywności seksualnej oraz zaburzeniach i dysfunkcjach seksualnych,

• czynnikach wpływających na jakość życia seksualnego w różnych etapach życia (np. niepełnosprawności fizycznej, niepełnosprawności intelektualnej, chorobach przewlekłych, zaburzeniach psychicznych, całościowych zaburzeniach rozwojowych),

• kwestiach prawnych i społecznych związanych z przynależnością do grupy osób LGBTQ+ oraz

• stereotypach płciowych, w tym odnoszących się do sfery seksualnej, a także o ich negatywnym wpływie na rozwój człowieka i relacje interpersonalne oraz sposobach im przeciwdziałania.

Kto będzie mógł nauczać nowego przedmiotu?

Zgodnie z zapowiedzią MEN – edukacji zdrowotnej, będą mogli nauczać nauczyciele biologii, wychowania fizycznego, wychowania do życia w rodzinie, psychologowie oraz nauczyciele, którzy ukończyli studia lub studia podyplomowe w zakresie edukacji zdrowotnej i posiadają przygotowanie pedagogiczne. Stosowne regulacje w tym zakresie, mają zostać zaproponowane w planowanej przez MEN nowelizacji rozporządzenia Ministra Edukacji i Nauki z dnia 14.09.2023 r. w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli (Dz.U. z 2023 r., poz. 2102).

Sprawdź >>> Dziennik Gazeta Prawna - subskrypcja cyfrowa

Podstawa prawna:

• Projekt rozporządzenia Ministra Edukacji zmieniającego rozporządzenie w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz podstawy programowej kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej, w tym dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym, kształcenia ogólnego dla branżowej szkoły I stopnia, kształcenia ogólnego dla szkoły specjalnej przysposabiającej do pracy oraz kształcenia ogólnego dla szkoły policealnej (numer wykazie RCL: 40)

• Projekt rozporządzenia Ministra Edukacji zmieniającego rozporządzenie w sprawie podstawy programowej kształcenia ogólnego dla liceum ogólnokształcącego, technikum oraz branżowej szkoły II stopnia (numer wykazie RCL: 41)