Od 15 sierpnia 2024 r. prawo wymaga: 1) sprawdzenia przez dyrekcje np. szkoły każdej osoby opiekującej się dziećmi w placówkach oświatowych pod kątem popełniania przestępstw seksualnych oraz 2) przedstawienia zaświadczenia o niekaralności z Krajowego Rejestru Karnego. Nowe przepisy są bardzo skomplikowane, ale istnieje prosta zasada ich stosowania. Jest to zasada: "Czy dorosły spoza szkoły jest w zasięgu wzroku nauczyciela?". W praktyce to ona określa rytm pracy wychowawców w szkołach przed spodziewaną zmianą przepisów.
Zasada ta polega na tym, że:
Sytuacja nr 1. Osoba dorosła przebywa z dziećmi bez nadzoru nauczyciela - musi przedstawić zaświadczenie i przejść procedurę weryfikacyjną
Dotyczy to:
a) rodzica sprawującego opiekę nad dziećmi w czasie wycieczki szkolnej, do teatru, do kina;
b) dziadka ucznia biorącego udział w wycieczce szkolnej albo wyjściu uczniów do kina jako opiekun;
b) kierowcy autobusu, pilota (innych pracowników biura podróży), o ile wykonują czynności opiekuńcze albo mogą mieć kontakt z dziećmi poza kontrolą nauczyciela.
Sytuacja nr 2. Osoba dorosła przebywa z dziećmi z nadzorem nauczyciela (dorosły jest w kontakcie wzrokowym z nauczycielem) - nie musi przedstawić zaświadczenie i przejść procedury weryfikacyjnej
Dotyczy to:
a) rodzica organizującego festyn dla uczniów, ale uczestniczącego w nim jako opiekun tylko swojego dziecka;
b) policjanta (albo innego dorosłego) przychodzącego na lekcję wychowawczą, aby opowiedzieć o swojej pracy albo uczyć dzieci np. pierwszej pomocy czy zasad przeciwpożarowych;
b) kierowcy autobusu, pilota (innych pracowników biura podróży), o ile nie wykonują czynności opiekuńczych albo nie mogą mieć kontakt z dziećmi poza kontrolą nauczyciela.
Szkoła: Kiedy rodzic, dziadek do dzieci z zaświadczeniem o niekaralności? Kiedy bez? Co z kierowcą, pilotem wycieczki, policjantem? To bardzo proste
Powyższe zasady można wyprowadzić z poniższych wskazówek Ministerstwa Edukacji Narodowej i Ministerstwa Sprawiedliwości (zebrali je w całość dziennikarze PAP):
1) „W przypadku osoby, która opiekuje się dziećmi, nawet nieodpłatnie, na WF-ie, wycieczce, innym wyjeździe na takich zasadach jak nauczyciel, mamy do czynienia z działalnością związaną z opieką. Nie ma znaczenia, czy osoba ta jest rodzicem czy wolontariuszem”
2) „W przypadku gości, np. weteranów lub innych osób, zaproszonych za zgodą dyrektora na zajęcia lub uroczystości w przedszkolu, szkole lub w placówce, podczas których opiekę nad dziećmi sprawuje nauczyciel (nauczyciele) prowadzący zajęcia i decydujący o ich przebiegu, można przyjąć, że zaproszona osoba nie prowadzi innej działalności w rozumieniu art. 21 ust. 1 ustawy, a zatem uzyskiwanie informacji o niekaralności tej osoby nie powinno być wymagane”.
3) Zaświadczenie o niekaralności nie jest potrzebne, gdyż „dziecko w tym czasie znajduje się cały czas pod opieką osoby lub osób zwykle za nie odpowiedzialnych w placówce/jednostce i w zasięgu ich wzroku, czyli osoby/osób, które zwykle zapewniają mu bezpieczeństwo”.
4) „Dobrze jest określić tę procedurę w standardach ochrony małoletnich. Ze standardów powinna też wynikać ogólna zasada, że zapraszane mogą być wyłącznie osoby, wobec których nie zachodzi obawa, że mogą w jakikolwiek sposób stworzyć zagrożenie dla dziecka. Wszyscy zaproszenie powinni zapoznać się z zasadami organizacji wydarzeń i respektować je, przybywając do danej szkoły, przedszkola itp.”
5) Odbiór dziecka ze szkoły przez osobę upoważnioną przez rodzica - „Można zatem stwierdzić, że wykonanie obowiązków określonych w art. 21 ust. 1-8 ustawy nie jest wymagane, gdy spełnione są łącznie dwie przesłanki: 1. osobą dopuszczaną do działalności jest członek rodziny małoletniego lub osoba znana osobiście rodzicowi (przedstawicielowi ustawowemu) małoletniego; 2. rodzic (przedstawiciel ustawowy) małoletniego jest dopuszczającym do działalności”.