Coraz więcej szkół skraca lekcje w związku z upałami. Czy w szkole mogą odbywać się zajęcia, jeżeli panuje skrajny upał lub skrajny mróz? MEN pracuje nad zmianą przepisów

• Ministerstwo Edukacji Narodowej pracuje nad zmianą wytycznych dotyczących nauki w szkołach podczas upałów
• Upał a zajęcia w szkole – co mówią aktualnie obowiązujące przepisy?
• Mróz a zajęcia w szkole – co mówią aktualnie obowiązujące przepisy?
• Brakuje precyzyjnych uregulowań w zakresie skrajnie wysokich temperatur

Ministerstwo Edukacji Narodowej pracuje nad zmianą wytycznych dotyczących nauki w szkołach podczas upałów

W rozmowie z reporterem Radia ZET Michałem Dzienyńskim, w dniu 3 września 2024 r. minister edukacji narodowej Barbara Nowacka, poinformowała, że resort podjął pracę nad zmianą wytycznych dotyczących nauki w szkołach podczas upałów, mającą na celu skrócenie lekcji lub wprowadzenie możliwości odbywania się ich na innych zasadach (np. zdalnie), jeżeli temperatura na dworze przekracza 35 stopni Celsjusza. W skrajnych przypadkach – rozważane jest również całkowite zawieszenie zajęć lekcyjnych. Aktualnie – MEN czeka na zajęcie stanowiska, w powyższej sprawie, przez ministerstwo rodziny, pracy i polityki społecznej. Niewykluczone, że zmiany zostaną wprowadzone już wiosną 2025 r., żeby zdążyć przed majowo-czerwcową falą upałów. 

Upał a zajęcia w szkole – co mówią aktualnie obowiązujące przepisy?

Aktualnie obowiązujące przepisy – w zakresie możliwości zawieszania zajęć lekcyjnych w związku z trudnymi warunkami atmosferycznymi, jakimi są skrajne temperatury – odnoszą się wyłącznie do niskich temperatur. Brak jest natomiast regulacji określających górną granicę temperatury, która warunkowałaby zawieszenie zajęć lekcyjnych w szkołach czy przedszkolach. 

Zgodnie z par. 18 ust. 2 pkt 2 Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31.12.2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach – dyrektor placówki, za zgodą organu prowadzącego szkołę (tj. ministra, jednostki samorządu terytorialnego bądź innej osoby prawnej lub fizycznej), może jedynie zawiesić zajęcia na czas oznaczony, jeżeli na danym terenie wystąpiły zdarzenia, które mogą zagrozić zdrowiu uczniów. Za takie zdarzenia zagrażające zdrowiu uczniów – mogą zostać oczywiście uznane skrajnie wysokie temperatury. Brak jest jednak w tym zakresie precyzyjnych wytycznych. 

Jak wynika z komunikatu Ministerstwa Edukacji Narodowej z 6 czerwca 2019 r. – zawieszenie zajęć lekcyjnych w związku z wysokimi temperaturami, powinno być podejmowane dopiero po wykorzystaniu przez szkołę innych środków zaradczych, niwelujących skutki wysokich temperatur. Wśród środków tych, MEN wymienia wyposażenie szkoły m.in. w rolety, żaluzje, zasłony, wiatraki, klimatyzatory, źródełko wody pitnej czy dystrybutory wody.  

Zgodnie z komunikatem MEN – poza prawem dyrektora do całkowitego zawieszenia zajęć lekcyjnych, jeżeli temperatury panujące na zewnątrz są na tyle wysokie, że dotarcie uczniów do szkoły lub przebywanie w budynku szkoły, zagraża ich zdrowiu – w uzasadnionych przypadkach, lekcje mogą również zostać skrócone do minimum 30 minut, pod warunkiem zachowania ogólnego tygodniowego czasu trwania zajęć edukacyjnych ustalonego w tygodniowym rozkładzie zajęć. Czas trwania poszczególnych zajęć edukacyjnych w klasach I-III szkoły podstawowej, ustala natomiast nauczyciel prowadzący te zajęcia, zachowując ogólny tygodniowy czas trwania zajęć, o którym mowa wyżej.

Mróz a zajęcia w szkole – co mówią aktualnie obowiązujące przepisy?

Rozporządzenie w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach odnosi się natomiast wprost do sytuacji, w której temperatury na zewnątrz są na tyle niskie, że uzasadnione jest zawieszenie zajęć w szkole. Zgodnie z par. 18 ust. 2 pkt 1 rozporządzenia – dyrektor placówki, za zgodą organu prowadzącego szkołę (tj. ministra, jednostki samorządu terytorialnego bądź innej osoby prawnej lub fizycznej), może zawiesić zajęcia na czas oznaczony, jeżeli temperatura zewnętrzna mierzona o godzinie 21:00, w dwóch kolejnych dniach poprzedzających zawieszenie zajęć lekcyjnych, wynosi –15°C lub jest niższa. Zgoda organu prowadzącego szkołę, o której mowa powyżej, jako iż zawieszenie zajęć lekcyjnych jest środkiem zaradczym podejmowanym ad hoc – może zostać wydawana również ustnie, telefonicznie, za pomocą środków komunikacji elektronicznej lub za pomocą innych środków łączności. W takim przypadku – powinna jedynie zostać utrwalona przez dyrektora szkoły w formie protokołu, notatki, adnotacji lub w inny sposób, na piśmie.

Przepisy ww. rozporządzenia odnoszą się również w precyzyjny sposób do temperatury panującej wewnątrz budynku szkoły. I tak – zgodnie z par. 17 ust. 1 rozporządzenia – w pomieszczeniach, w których odbywają się zajęcia – szkoła zobowiązana jest do zapewnienia temperatury na poziomie nie niższym niż 18 stopni Celsjusza. Jeżeli nie jest możliwe zapewnienie temperatury na powyższym poziomie – dyrektor szkoły zobowiązany jest do zawieszenia zajęć lekcyjnych na czas oznaczony, powiadamiając o tym organ prowadzący.

Brakuje precyzyjnych uregulowań w zakresie skrajnie wysokich temperatur

Biorąc pod uwagę powyższe uregulowania w zakresie niskich temperatur i panujące w ostatnich latach warunki atmosferyczne w Polsce, w ramach których, z roku na rok, odnotowywany jest systematyczny wzrost temperatur, które nierzadko przekraczają 30 stopni Celsjusza – w aktualnie obowiązujących przepisach, zdecydowanie brakuje precyzyjnego określenia górnej granicy temperatury na zewnątrz, jak i w budynku szkoły, powyżej której zajęcia powinny być obligatoryjnie odwoływane, skracane lub prowadzone w formie zdalnej. Zdecydowanie, nie powinna być to, w każdym przypadku, kwestia pozostawiona wyłącznie decyzji uznaniowej dyrektora placówki. 

Podstawa prawna:

• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31.12.2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1604).

• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 28.02.2019 r. w sprawie szczegółowej organizacji publicznych szkół i publicznych przedszkoli (t.j. Dz.U. z 2023 r., poz. 2736)