- Podstawa prawna
- Stanowisko Ministra Edukacji Narodowej
- Bezprawne żądania szkoły
- Zmiana decyzji odnośnie uczestnictwa w lekcjach religii
- Podsumowanie
Podstawa prawna
Zgodnie z § 1 ust. 1 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 14 kwietnia 1992 r. w sprawie warunków i sposobu organizowania nauki religii w publicznych przedszkolach i szkołach, wydanego na podstawie art. 12 ust. 2 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty:
„W publicznych przedszkolach i oddziałach przedszkolnych w publicznych szkołach podstawowych, zwanych dalej „przedszkolami”, organizuje się naukę religii na życzenie rodziców. W publicznych szkołach podstawowych i szkołach ponadpodstawowych, zwanych dalej „szkołami”, organizuje się naukę religii i etyki: 1) w szkołach podstawowych – na życzenie rodziców; 2) w szkołach ponadpodstawowych – na życzenie bądź rodziców, bądź samych uczniów; po osiągnięciu pełnoletności o pobieraniu nauki religii i etyki decydują uczniowie”.
Z kolei zgodnie z brzmieniem § 1 ust. 2 tego rozporządzenia:
„Życzenie, o którym mowa w ust. 1, jest wyrażane w formie pisemnego oświadczenia. Oświadczenie nie musi być ponawiane w kolejnym roku szkolnym, może jednak zostać zmienione”.
Dodatkowo należy zauważyć, że działania szkoły w zakresie przygotowania formularzy zapisu na lekcje religii nie mogą naruszać art. 2 pkt 5 ustawy z dnia 17 maja 1989 r. o gwarancjach wolności sumienia i wyznania, który stanowi, że:
„korzystając z wolności sumienia i wyznania obywatele mogą w szczególności zachowywać milczenie w sprawach swojej religii lub przekonań”.
Stanowisko Ministra Edukacji Narodowej
W sprawie stosowanej przez wiele szkół praktyki, polegającej na wymaganiu od rodziców złożenia oświadczenia o uczęszczaniu bądź nie przez ich dzieci na lekcje religii, stanowisko zajął Minister Edukacji Narodowej, który w opublikowanym na portalu ministerstwa w dniu 20 września 2016 r. stwierdził, że szkoła nie może domagać się od rodziców lub pełnoletniego ucznia oświadczenia o nieuczęszczaniu na lekcje religii lub etyki.
Bezprawne żądania szkoły
Szkoła nie ma prawa żądać od rodziców lub pełnoletnich uczniów podpisania deklaracji czy oświadczenia, z treści którego wynika, że rodzic bądź pełnoletni uczeń „nie wyrażają zgody” na uczęszczanie na lekcje religii w bieżącym roku szkolnym. Wyłącznie chęć uczestnictwa w lekcjach religii wymaga złożenia oświadczenia o takiej treści.
Zmiana decyzji odnośnie uczestnictwa w lekcjach religii
W sytuacji, gdy rodzic lub pełnoletni uczeń w trakcie roku szkolnego zmienią zdanie odnośnie uczestnictwa ucznia w lekcjach religii, to w każdej chwili mogą złożyć pisemne oświadczenie o rezygnacji z uczęszczania na lekcje religii lub o chęci uczestniczenia w takich zajęciach.
Podsumowanie
Zajęcia z religii są nieobowiązkowe i aby w nich uczestniczyć, to – analogicznie, jak w przypadku wycieczki szkolnej – trzeba złożyć oświadczenie o chęci uczestnictwa. Stosowane przez niektóre szkoły procedury zmuszające rodziców lub pełnoletnich uczniów do „nie wyrażenia zgody” w formie oświadczenia o nieuczęszczaniu na lekcje religii są niezgodne z prawem. Jedynym oświadczeniem, jakie może zostać przez szkołę przedłożone do podpisu rodzicowi bądź pełnoletniemu uczniowi w związku z organizowanymi przez szkołę lekcjami religii jest takie, którego treść brzmi np.: „Wyrażam życzenie uczestniczenia mojego dziecka w lekcjach religii”, zaś rodzic lub pełnoletni uczeń decyduje, czy takie oświadczenie podpisać, czy nie.