Dla każdego społeczeństwa i systemu prawnego ochrona praw dziecka jest niezwykle istotna. Jednym z kluczowych aspektów tej ochrony jest uregulowanie kwestii rozstrzygania o sprawach dziecka, w których to jeszcze samodzielnie decydować nie może, a które to sprawy są istotne z perspektywy jego obecnego i przyszłego życia, zdrowia, czy rozwoju intelektualnego, zawodowego, czy nawet duchowego.
Zgodnie z Kodeksem rodzinnym i opiekuńczym, jeżeli władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom, każde z nich jest obowiązane i uprawnione do jej wykonywania. O istotnych sprawach dziecka, rodzice powinni decydować wspólnie. W przypadku braku porozumienia między nimi o takich sprawach rozstrzygać może sąd opiekuńczy.
W przypadku braku możliwości porozumienia się z drugim rodzicem, któremu także przysługuje pełnia władzy rodzicielskiej oraz w sytuacji, gdy uzyskanie takiej zgody nie jest możliwe (np. drugi rodzic na stałe przebywa za granicą), rodzic chcący podjąć decyzję sprawie istotnej powinien wystąpić ze stosownym wnioskiem do sądu.
Istotne sprawy dziecka
Kodeks rodzinny i opiekuńczy nie określa, jakie sprawy należą do spraw istotnych, jednak orzecznictwo i doktryna zgodnie przyjmują, że należą do nich sprawy dotyczące: wyboru szkoły, zawodu, sposobu leczenia, sposobu spędzania czasu wolnego, miejsca pobytu dziecka [1]. Do istotnych spraw dziecka zaliczyć należy np. spełnienie obowiązku szkolnego poza szkołą [2], zgodę na rozpowszechnianie wizerunku [3], wydanie paszportu [4], czy też zmiana nazwiska [5], wyjazd dziecka za granicę w celu spędzenia tam wakacji [6].
Wniosek o rozstrzygnięcie o istotnych sprawach dziecka
Sprawy o rozstrzyganie o istotnych sprawach dziecka rozpoznawane są w trybie nieprocesowym [7]. Rozstrzygnięcie o istotnych sprawach dziecka, co do których brak porozumienia pomiędzy rodzicami, może nastąpić dopiero po umożliwieniu rodzicom złożenia oświadczeń, chyba że wysłuchanie ich byłoby połączone z nadmiernymi trudnościami.
Ewentualny wniosek wraz z odpisem dla drugiego rodzica (uczestnika postępowania) należy złożyć pisemnie do Sądu Opiekuńczego – Wydziału Rodzinnego Sądu Rejonowego właściwego dla miejsca zamieszkania dziecka. We wniosku wskazać należy jaka istotna sprawa dziecka ma być przez sąd orzekający rozstrzygnięta i w jaki sposób. Wniosek należy uzasadnić, w szczególności wykazując konieczność wydania określonego rozstrzygnięcia, a także wskazać przyczyny braku możliwości porozumienia się w tej kwestii przez rodziców dziecka. W tym zakresie przedstawiać można także dowody na poparcie swoich twierdzeń, w szczególności z dokumentów, czy z zeznań świadków.
Wniosek podlega opłacie stałej w wysokości 100 zł, którą uiścić można osobiście w kasie sądu, przelewem na rachunek sądu, bądź też nabywając elektronicznie znak opłaty sądowej na stronie e-płatności sądowych Ministerstwa Sprawiedliwości.
Przypisy:
- A. Pośpiech [w:] Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz aktualizowany, red. M. Fras, M. Habdas, LEX/el. 2023, art. 97.
- Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 7 marca 2018 r., II SA/Wa 785/17.
- Wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 18 listopada 2021 r., I ACa 591/21.
- Postanowienie Sądu Najwyższego z 3 lutego 2012 r., I CZ 153/11
- Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 13 lutego 1998 r., V SA 811/97
- Postanowienie Sądu Najwyższego z 6 marca 1985 r., III CRN 19/85,
- G. Jędrejek [w:] Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz aktualizowany