Mam dziecko z orzeczeniem o niepełnosprawności, co dalej? Takie pytanie często zadają sobie rodzice, szukając informacji o przysługujących im świadczeniach i zasiłkach. W artykule prezentujemy kilka najpopularniejszych form wsparcia, a także najistotniejsze warunki, jakie trzeba spełnić.
- 1. Świadczenie pielęgnacyjne. Jakie wskazania w orzeczeniu o niepełnosprawności?
- 2. Zasiłek pielęgnacyjny na dziecko niepełnosprawne
- 3. Dodatek na rehabilitację niepełnosprawnego dziecka
- 4. Wyższe „babciowe” z orzeczeniem o niepełnosprawności
- 5. Specjalny zasiłek opiekuńczy. Czy wciąż można otrzymywać?
1. Świadczenie pielęgnacyjne. Jakie wskazania w orzeczeniu o niepełnosprawności?
Na początku 2024 r. zmieniły się zasady przyznawania świadczeń pielęgnacyjnych. Osoby, które wcześniej je pobierały, na zasadzie praw nabytych, mogą nadal z nich korzystać. Natomiast na zasadach „nowych” zasadach przysługuje osobom, które sprawują opiekę nad niepełnosprawnym dzieckiem (do ukończenia 18. roku życia). Dziecko powinno legitymować się orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji albo orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności.
Świadczenie pielęgnacyjne wypłacane jest przez gminy w okresach miesięcznych, a jego wysokość jest co roku waloryzowana. W 2024 r. 2988 zł miesięcznie. Nowe przepisy umożliwiają podejmowanie pracy opiekunom pobierającym świadczenie pielęgnacyjne.
2. Zasiłek pielęgnacyjny na dziecko niepełnosprawne
To również jedno ze świadczeń rodzinnych, o które można ubiegać się w urzędach gmin. Przysługuje ono niepełnosprawnemu dziecku. Zasiłek pielęgnacyjny – zgodnie z przepisami – przyznaje się w celu częściowego pokrycia wydatków wynikających z konieczności zapewnienia opieki i pomocy innej osoby w związku z niezdolnością do samodzielnej egzystencji.
Aktualnie zasiłek pielęgnacyjny wynosi 215,84 zł miesięcznie i nie wzrośnie od 1 listopada 2024 r.
3. Dodatek na rehabilitację niepełnosprawnego dziecka
Jeżeli rodzic jest uprawniony do zasiłku rodzinnego, to może również – po spełnieniu określonych warunków – otrzymać dodatek z tytułu kształcenia i rehabilitacji dziecka. Takie świadczenie przyznaje się na pokrycie zwiększonych wydatków związanych z rehabilitacją lub kształceniem dziecka.
Świadczenie to przysługuje na dziecko do ukończenia 16. roku życia, jeżeli legitymuje się orzeczeniem o niepełnosprawności. Na starsze dziecko z orzeczeniem o umiarkowanym albo o znacznym stopniu niepełnosprawności dodatek przysługuje do ukończenia 24. roku życia.
Obecnie dodatek wynosi 90,00 zł (na dziecko w wieku do ukończenia 5. roku życia) lub 110,00 zł )na dziecko w wieku powyżej 5. roku życia do ukończenia 24. roku życia). Podobnie jak w przypadku zasiłku pielęgnacyjnego dodatki te nie wzrosną od 1 listopada 2024 r. Nie zmienią się również kryteria dochodowe wymagane przy ubieganiu się o zasiłek rodzinny i dodatki. Wynoszą one 674 zł (dochód rodziny w przeliczeniu na osobę) lub 764 zł, gdy członkiem rodziny jest dziecko legitymujące się orzeczeniem o niepełnosprawności lub orzeczeniem o umiarkowanym albo o znacznym stopniu niepełnosprawności. Jednak w sytuacji przekroczenia progów dochodowych stosuje się zasadę „złotówka za złotówkę”.
4. Wyższe „babciowe” z orzeczeniem o niepełnosprawności
1 października 2024 r. ruszy nowy program wsparcia niektórych rodziców, który ma ułatwiać godzenie pracy z opieką nad dziećmi do lat trzech. W ramach tego programu przewidziano 3 świadczenia „aktywni rodzice w pracy”, „aktywnie w żłobku” i „aktywnie w domu”.
Jak informuje Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej rodzice dziecka z niepełnosprawnością, które posiada orzeczenie o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji, będą mogli uzyskać na to dziecko - po spełnieniu warunków ustawowych danego świadczenia - świadczenie „aktywni rodzice w pracy” w podwyższonej wysokości 1900 zł miesięcznie albo świadczenie „aktywnie w żłobku” w maksymalnej wysokości 1900 zł miesięcznie, nie więcej niż kwota opłaty za żłobek/klub dziecięcy/opiekuna dziennego.
5. Specjalny zasiłek opiekuńczy. Czy wciąż można otrzymywać?
Co do zasady od 1 stycznia 2024 r. specjalny zasiłek opiekuńczy nie jest przyznawany. W praktyce zatem nie można już złożyć wniosku o to świadczenie, jeżeli nie zostało ono przyznane wcześniej. Aktualnie bowiem specjalny zasiłek opiekuńczy jest wypłacany tylko na zasadzie praw nabytych. Przepisy określają szczegółowe terminy i warunki, jakie należy spełnić, aby móc nadal otrzymywać specjalny zasiłek opiekuńczy również w nadchodzącym okresie zasiłkowym 2024/2025. Szczegółowe informacje można również uzyskać w gminach.
Nowy okres zasiłkowy rozpocznie się 1 listopada 2024 r. Wnioski można składać od 1 lipca w formie elektronicznej, a od 1 sierpnia również w tradycyjnej papierowej formie. Do uzyskania specjalnego zasiłku opiekuńczego niezbędne jest spełnianie kryterium dochodowego (764 zł na osobę w rodzinie). Aktualnie specjalny zasiłek opiekuńczy wynosi 620 zł miesięcznie.
Pamiętajmy, iż jest to świadczenie przyznawane osobom, na których ciąży obowiązek alimentacyjny (także małżonkom), jeżeli nie podejmują zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej lub rezygnują z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w celu sprawowania stałej opieki nad osobą z niepełnosprawnością. Osoba, nad którą sprawowana jest opieka powinna legitymować się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności albo orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji.
Ustawa z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (j. t. Dz. U. z 2024, poz. 323);
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 13 sierpnia 2024 r. w sprawie wysokości dochodu rodziny albo dochodu osoby uczącej się stanowiących podstawę ubiegania się o zasiłek rodzinny i specjalny zasiłek opiekuńczy, wysokości świadczeń rodzinnych oraz wysokości zasiłku dla opiekuna (Dz. U. z 2024 r., poz. 1238);
Ustawa z dnia 15 maja 2024 r. o wspieraniu rodziców w aktywności zawodowej oraz w wychowaniu dziecka - „Aktywny rodzic” (Dz. U. z 2024 r., poz. 858);
Ustawa z dnia 4 listopada 2016 r. o wsparciu kobiet w ciąży i rodzin „Za życiem" (j. t. Dz. U. z 2023 r., poz. 1923).