1 października 2024 r. startuje nowe świadczenie „Aktywny rodzic”. Celem tych świadczeń jest ułatwienie rodzicom i innym osobom wypełniającym funkcje rodzicielskie pogodzenia zadań związanych z rodzicielstwem z aktywizacją zawodową. Jaką pomoc przewidziano w przepadku dzieci z niepełnosprawnością?
- Aktywny rodzic a dziecko niepełnosprawne
- Aktywny rodzic a świadczenie pielęgnacyjne
- Czym jest świadczenie „Aktywny rodzic”?
- Świadczenie „aktywni rodzice w pracy”
- Świadczenie „aktywnie w żłobku”
- Świadczenie „Aktywnie w domu”
- Wniosek do ZUS
Aktywny rodzic a dziecko niepełnosprawne
Kwestie dotyczące uprawnień do nowych świadczeń rodzą liczne pytania. Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej odpowiedziało na szereg z nich.
Jedno z nich dotyczy świadczenia „Aktywny rodzic” w przypadku dziecka niepełnosprawnego: „Mam 11-miesięczną córkę, która w zeszłym miesiącu otrzymała orzeczenie o niepełnosprawności. Na jakie preferencje w ramach „Aktywnego Rodzica” będę mogła liczyć, gdy będę ubiegać się o wsparcie z tego programu na nią?”
„Według ustawy, rodzice dziecka z niepełnosprawnością, które posiada orzeczenie o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji, będą mogli uzyskać na to dziecko, po spełnieniu warunków ustawowych danego świadczenia, świadczenie „aktywni rodzice w pracy” w podwyższonej wysokości 1900 zł miesięcznie albo świadczenie „aktywnie w żłobku” w maksymalnej wysokości 1900 zł miesięcznie, nie więcej niż kwota opłaty za żłobek/klub dziecięcy/opiekuna dziennego” – brzmi odpowiedź ministerstwa.
Aktywny rodzic a świadczenie pielęgnacyjne
Co w przypadku pobierania świadczenia pielęgnacyjnego? Takiej sytuacji dotyczy inne z pytań, na które resort udzielił odpowiedzi. „Pobieram świadczenie pielęgnacyjne na „nowych” zasadach na starszego syna i jednocześnie pracuję. Mój mąż od wielu lat prowadzi własną działalność gospodarczą. Z których elementów programu "Aktywny rodzic" będziemy mogli w tej sytuacji skorzystać?” – to z kolei inne z pytań, na które ministerstwo udzielił odpowiedzi. Otóż zdaniem MRPiPS prawa do świadczenia „Aktywni rodzice w pracy” (tzw. babciowego) nie będzie wykluczało pobieranie świadczenia pielęgnacyjnego na nowych obowiązujących od 1 stycznia 2024 r. zasadach. W przypadku świadczenia „aktywni rodzice w pracy” istotne będzie, aby rodzice byli aktywni zawodowo na określonym, wskazanym w ustawie poziomie.
„W związku z tym, aktywni zawodowo rodzice, spośród których jeden pobiera świadczenie pielęgnacyjne na „nowych” zasadach, w ramach programu „Aktywny rodzic” będą mogli uzyskać wsparcie na dziecko w postaci jednego, wybranego świadczenia spośród trzech komponentów programu, tj. albo „aktywni rodzice w pracy” (tzw. babciowe) albo „aktywnie w żłobku” albo „aktywnie w domu” – podało ministerstwo na swojej stronie.
Czytaj więcej: MRPiPS odpowiada: „Stare” i „nowe” świadczenie pielęgnacyjne a 1500 zł od 1 października 2024 r.
Czym jest świadczenie „Aktywny rodzic”?
Świadczeniami „aktywny rodzic” są:
- świadczenie „aktywni rodzice w pracy”;
- świadczenie „aktywnie w żłobku”;
- świadczenie „aktywnie w domu”.
Świadczenie „aktywni rodzice w pracy”
Zgodnie z przepisami świadczenie „aktywni rodzice w pracy” będzie przysługiwało na dziecko nieobjęte opieką w żłobku, klubie dziecięcym, przedszkolu albo przez dziennego opiekuna. Świadczenie mogą uzyskać aktywni zawodowo:
- matka albo ojciec, jeżeli dziecko wspólnie zamieszkuje i pozostaje na utrzymaniu matki albo ojca;
- opiekun faktyczny dziecka, albo
- osoba pełniąca funkcję rodziny zastępczej albo osobie prowadzącej rodzinny dom dziecka.
Jeżeli dziecko - zgodnie z orzeczeniem sądu - jest pod opieką naprzemienną obydwojga rodziców rozwiedzionych, żyjących w separacji lub żyjących w rozłączeniu, sprawowaną w porównywalnych i powtarzających się okresach, to każdy z rodziców otrzymuje „połowę” wysokości świadczenia.
Na dziecko umieszczone w rodzinie zastępczej albo w rodzinnym domu dziecka świadczenie przysługuje wyłącznie odpowiednio aktywnej zawodowo osobie pełniącej funkcję rodziny zastępczej albo aktywnej zawodowo osobie prowadzącej rodzinny dom dziecka.
Świadczenie „aktywni rodzice w pracy” nie przysługuje, jeżeli:
- osoba ubiegająca się o świadczenie „aktywni rodzice w pracy” albo osoba pobierająca to świadczenie została pozbawiona władzy rodzicielskiej;
- na to samo dziecko, za dany miesiąc zostało przyznane świadczenie „aktywnie w żłobku”/aktywnie w domu;
- członkowi rodziny przysługuje za granicą na dziecko świadczenie o podobnym charakterze do świadczenia „aktywni rodzice w pracy”, chyba że przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego lub dwustronne umowy międzynarodowe o zabezpieczeniu społecznym stanowią inaczej.
Świadczenie „aktywni rodzice w pracy” będzie wynosiło 1500 zł miesięcznie na dziecko. W przypadku dziecka legitymującego się orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji świadczenie będzie przysługiwało w wysokości 1900 zł miesięcznie.
Warunkiem otrzymania świadczenia będzie zgłoszenie do ubezpieczenia emerytalnego i rentowego od podstawy, której łączna (dla obojga rodziców) wysokość wynosić będzie nie mniej niż 100% minimalnego wynagrodzenia za pracę. Podstawa, od której są opłacane składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe każdego z nich nie może być niższa niż:
- 50 % minimalnego wynagrodzenia za pracę obowiązującego w danym okresie, na który jest ustalane prawo do świadczenia „aktywni rodzice w pracy”;
- 30 % minimalnego wynagrodzenia za pracę obowiązującego w danym okresie, na który jest ustalane prawo do świadczenia „aktywni rodzice w pracy” - w przypadku osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą.
Świadczenie „aktywni rodzice w pracy” przysługuje od pierwszego dnia miesiąca, w którym dziecko ukończyło 12. miesiąc życia, do ostatniego dnia miesiąca poprzedzającego miesiąc, w którym dziecko ukończy 36. miesiąc życia.
Świadczenie „aktywnie w żłobku”
Świadczenie „aktywnie w żłobku” przewidziane zostało na dofinansowanie kosztów objęcia dziecka opieką w żłobku, klubie dziecięcym albo sprawowaną przez dziennego opiekuna.
Wsparcie można otrzymać na dziecko, które uczęszcza do żłobka, klubu dziecięcego albo jest objęte opieką sprawowaną przez dziennego opiekuna, nie dłużej jednak niż do ukończenia roku szkolnego, w którym dziecko ukończy 3. rok życia, lub w przypadku gdy niemożliwe lub utrudnione jest objęcie dziecka wychowaniem przedszkolnym - 4. rok życia.
Świadczenie „aktywnie w żłobku” przysługuje w wysokości 1500 zł miesięcznie na dziecko w żłobku, klubie dziecięcym lub u dziennego opiekuna. W przypadku dziecka legitymującego się orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji świadczenie wynosi 1900 zł miesięcznie. Są to kwoty maksymalne, ponieważ wysokość świadczenia „aktywnie w żłobku” nie może być wyższa niż wysokość opłaty rodzica za pobyt dziecka w żłobku, klubie dziecięcym lub u dziennego opiekuna.
Świadczenie „Aktywnie w domu”
Od pierwszego dnia miesiąca, w którym dziecko ukończyło 12. miesiąc życia, do ostatniego dnia miesiąca poprzedzającego miesiąc, w którym dziecko ukończy 36. miesiąc życia przysługuje też świadczenie „aktywnie w domu”.
Może się o nie ubiegać matka albo ojciec, jeżeli dziecko wspólnie zamieszkuje i pozostaje na utrzymaniu matki albo ojca, albo opiekunowi faktycznemu dziecka. Świadczenie „aktywnie w domu” przysługuje w wysokości 500 zł miesięcznie na dziecko w rodzinie.
Wniosek do ZUS
Wnioski o nowe świadczenia rodzice będą mogli składać do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych od 1 października 2024 rodzic wybiera, o które ze świadczeń wnioskuje. Będzie możliwość dokonania zmiany świadczeń, jednak należy pamiętać, iż na to samo dziecko, na dany miesiąc będzie mogło zostać wypłacone tylko jedno z nich.
Ustawa z dnia 15 maja 2024 r. o wspieraniu rodziców w aktywności zawodowej oraz w wychowaniu dziecka - „Aktywny rodzic” (Dz. U. z 2024 r., poz. 858)