W 2024 r. rodzice mogą ubiegać się o szereg zasiłków i świadczeń. Jakie warunki trzeba spełnić, by je otrzymać? Gdzie składa się wniosek? Prezentujemy najważniejsze formy wsparcia.
- 800 plus
- 300 plus
- Zasiłek rodzinny, dodatki, świadczenia od gmin
- Becikowe
- Kosiniakowe
- Rodzinny kapitał opiekuńczy (RKO)
- Świadczenie żłobkowe
- „Aktywny rodzic”
W artykule omawiamy zasady przyznawania i wysokość świadczeń według aktualnie obowiązujących przepisów. Jeśli ulegną zmianie, będziemy informować na bieżąco.
800 plus
Jedną z podstawowych form wsparcia jest świadczenie wychowawcze, czyli tzw. 800 plus. Wynosi ono 800 zł na dziecko i przyznawane jest bez względu na dochód. ZUS Prawo do świadczenia wychowawczego ustala na okres, trwający od 1 czerwca do 31 maja roku następnego. Świadczenie przyznawane jest na wniosek, który składa się w formie elektronicznej przez PUE ZUS, aplikację mZUS, portal Em@tia lub bankowość elektroniczną.
300 plus
Świadczenie w ramach programu „Dobry start”. wynosi 300 zł. Przysługuje ono na rozpoczynające rok szkolny w szkole dziecko w wieku do ukończenia 20. roku życia (do 24. roku życia w przypadku dziecka niepełnosprawnego). Wsparcie przyznawane jest bez względu na dochód. Wnioski do ZUS składa się w formie elektronicznej od 1 lipca do 30 listopada danego roku.
Zasiłek rodzinny, dodatki, świadczenia od gmin
Zasiłek rodzinny jest jednym ze świadczeń rodzinnych. Aby otrzymać go otrzymać, należy spełniać kryterium dochodowe. Na dziecko do ukończenia 5 roku życia można otrzymać 95 zł. 124 zł wynosi obecnie kwota zasiłku na dziecko w wieku powyżej 5 roku życia do ukończenia 18 roku życia. Na dziecko w wieku powyżej 18 roku życia do ukończenia 24 roku życia zasiłek wynosi 135 zł. Do zasiłku rodzinnego przysługują też dodatki m.in. z tytułu urodzenia dziecka, wychowywania dziecka w rodzinie wielodzietnej czy samotnego wychowywania dziecka.
Wniosek na dany okres świadczeniowy składa się w gminie.
Warto pamiętać, iż zgodnie z ustawą o świadczeniach rodzinnych gminy mogą przyznawać dodatkowe świadczenia na rzecz rodziny.
Becikowe
Jednorazowa zapomoga z tytułu urodzenia się dziecka przysługuje matce lub ojcu dziecka, opiekunowi prawnemu albo opiekunowi faktycznemu dziecka pod warunkiem spełniania kryterium dochodowego. Becikowe przyznaje się jednorazowo w wysokości 1000 zł na dziecko, jeżeli dochód rodziny w przeliczeniu na osobę nie przekracza kwoty 1922,00 zł.
Kosiniakowe
Kosiniakowe to potoczna nazwa świadczenia rodzicielskiego. Przysługuje ono osobom, które nie otrzymują zasiłku macierzyńskiego lub uposażenia macierzyńskiego. Świadczenie można otrzymywać w wysokości 1000 zł miesięcznie przez rok po urodzeniu jednego dziecka. Na bliźnięta pomoc przysługuje przez 65 tygodni.
Wnioski przyjmują gminy.
Rodzinny kapitał opiekuńczy (RKO)
Rodzinny kapitał opiekuńczy ma na celu częściowe pokrycie wydatków związanych z wychowywaniem dziecka, w tym z opieką nad nim i zaspokojeniem jego potrzeb życiowych.
RKO przysługuje od pierwszego dnia miesiąca, w którym dziecko ukończyło 12. miesiąc życia, do ostatniego dnia miesiąca poprzedzającego miesiąc, w którym dziecko ukończy 36. miesiąc życia.
Łączna wysokość wypłaconego kapitału nie może być wyższa niż 12 000 zł na dziecko. Świadczenie przysługuje w wysokości 500 zł albo 1000 zł miesięcznie na dziecko w rodzinie.
Świadczenie żłobkowe
Dopłata za pobyt dziecka w żłobku, klubie dziecięcym lub u dziennego opiekuna wynosi aktualnie 400 zł miesięcznie, nie więcej jednak niż nie więcej niż wysokość opłaty ponoszonej przez rodzica za pobyt dziecka w instytucji. Tzw. świadczenie żłobkowe nie przysługuje na dziecko, na które rodzic pobiera RKO.
„Aktywny rodzic”
Na podpis prezydenta czeka ustawa z dnia 15 maja 2024 r. o wspieraniu rodziców w aktywności zawodowej oraz w wychowaniu dziecka – „Aktywny rodzic”. Jeśli nowe przepisy wejdą w życie, to od 1 października 2024 r. rodzice będą mogli ubiegać się o nowe świadczenia:
- „aktywni rodzice w pracy”;
- „aktywnie w żłobku”;
- „aktywnie w domu”
Ich celem jest ułatwienie rodzicom i innym osobom wypełniającym funkcje rodzicielskie pogodzenia zadań związanych z rodzicielstwem z aktywizacją zawodową.
Świadczenia będzie wypłacał Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Ich otrzymanie nie będzie uzależnione od kryterium dochodowego. Wybór świadczenia będzie należał do rodzica. Na każde dziecko może w danym miesiącu zostać wypłacone tylko jedno z tych świadczeń.
Co istotne, ustawa zakłada realizację zasady zachowania praw nabytych. Oznacza to, iż osoby otrzymujące rodzinny kapitał opiekuńczy albo świadczenie żłobkowe będą mogły pozostać przy tych świadczeniach lub przejść na nowe jeśli będzie to dla nich korzystniejsze. Szczegółowe zasady określa nowa ustawa.
Ustawa z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci (j. t Dz. U. z 2024 r., poz. 421);
Ustawa z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (j. t. Dz. U. z 2024 r., poz. 323);
Ustawa z dnia 17 listopada 2021 r. o rodzinnym kapitale opiekuńczym (j. t. Dz. U. z 2023 r., poz. 883);
Ustawa z dnia 15 maja 2024 r. o wspieraniu rodziców w aktywności zawodowej oraz w wychowaniu dziecka – „Aktywny rodzic" (etap legislacyjny: Sejm).