Wielu rodziców, oczekujących dziecka zastanawia się nad tym, jakie świadczenia mogą uzyskać. Jednym z nich jest jednorazowa zapomoga z tytułu urodzenia się dziecka, popularnie nazywana becikowym. Ile wynosi świadczenie? Kto będzie mógł otrzymać wsparcie w 2024 roku?
- Becikowe w 2024 roku
- Kto może otrzymać becikowe?
- Ile wynosi becikowe? Czy kwota świadczenia wzrośnie w 2024 roku?
- Kiedy składa się wniosek o becikowe?
Becikowe w 2024 roku
W momencie publikacji artykułu nie ma oczekujących na wejście w życie w 2024 roku zmian w zakresie przyznawania becikowego. Jeśli takie się pojawią, to będziemy o nich informować na bieżąco. Jakie są zatem aktualne przepisy dotyczące przyznawania becikowego?
Świadczenie to przyznaje się z tytułu urodzenia się żywego dziecka. Pierwsze zapomogi zostały wypłacone zostały w lutym 2006 r. Na początku 2013 r. zostało zaś wprowadzone do tego świadczenia kryterium dochodowe.
Kto może otrzymać becikowe?
Zgodnie z aktualnie obowiązującymi przepisami jednorazową zapomogę może otrzymać matka lub ojciec dziecka, opiekun prawny albo opiekun faktyczny dziecka. Aktualnie jednym z warunków jest spełnianie kryterium dochodowego, które wynosi 1922 zł. Jest to dochód rodziny w przeliczeniu na osobę.
Becikowe nie przysługuje, jeżeli członkowi rodziny przysługuje za granicą świadczenie z tytułu urodzenia dziecka, chyba że przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego lub dwustronne umowy o zabezpieczeniu społecznym stanowią inaczej.
Co do zasady becikowe nie zostanie też przyznane, jeżeli osobie samotnie wychowującej dziecko nie zostało ustalone, na rzecz danego dziecka od jego rodzica, świadczenie alimentacyjne na podstawie tytułu wykonawczego pochodzącego lub zatwierdzonego przez sąd. Wyjątkami są tu jednak sytuacje, gdy:
- rodzice lub jedno z rodziców dziecka nie żyje,
- ojciec dziecka jest nieznany,
- powództwo o ustalenie świadczenia alimentacyjnego od drugiego z rodziców zostało oddalone,
- sąd zobowiązał jedno z rodziców do ponoszenia całkowitych kosztów utrzymania dziecka i nie zobowiązał drugiego z rodziców do świadczenia alimentacyjnego na rzecz tego dziecka,
- dziecko, zgodnie z orzeczeniem sądu, jest pod opieką naprzemienną obojga rodziców sprawowaną w porównywalnych i powtarzających się okresach.
Becikowe przysługuje, jeżeli kobieta pozostawała pod opieką medyczną nie później niż od 10 tygodnia ciąży do porodu.
Wymóg ten sprawia niekiedy problemy praktyczne i interpretacyjne. Przykładowo, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach podkreślił, iż „zaświadczenie lekarskie potwierdzające pozostawanie kobiety pod opieką medyczną stanowi dowód w sprawie ustalenia prawa do zapomogi z tytułu urodzenia się dziecka. Treść takiego zaświadczenia podlega ocenie organu, w szczególności jeśli informacje w nim podane są kwestionowane lub mogą budzić wątpliwości (por. wyrok WSA w Bydgoszczy z dnia 27 lutego 2013 r., II SA/Bd 1195/12). Natomiast przyjęcie prokonstytucyjnej wykładni art. 15b ust. 5 u.ś.r. oznacza, że organ powinien dążyć do wyjaśnienia przyczyny zaniechania realizacji obowiązku z art. 15b ust. 5 u.ś.r., zwłaszcza gdy wnioskująca o zapomogę wskazuje na niezależne od niej przeszkody w jego wypełnieniu” (Wyrok WSA w Gliwicach z 24 lutego 2023 r., II SA/Gl 19/23).
Ile wynosi becikowe? Czy kwota świadczenia wzrośnie w 2024 roku?
Becikowe wynosi 1000 zł na jedno dziecko. Przyznawane jest jednorazowo. Kwota ta obowiązuje od początku wprowadzenia tego świadczenia.
Wysokość becikowego, podobnie jak innych świadczeń rodzinnych (z wyjątkiem świadczenia pielęgnacyjnego) podlega weryfikacji co 3 lata, z uwzględnieniem wyników badań progu wsparcia dochodowego rodzin. Weryfikacja dotyczy również kwot kryteriów dochodowych.
Ostatnia taka weryfikacja została przeprowadzona w 2021 roku. Rada Ministrów podjęła wówczas decyzję o utrzymaniu na dotychczasowym poziomie kwot kryteriów dochodowych i świadczeń rodzinnych. Najbliższa weryfikacja tych kwot przypada na 2024 rok.
Oznacza to, iż do 15 maja Rada Ministrów powinna przedstawić Radzie Dialogu Społecznego m.in. propozycje wysokości świadczeń rodzinnych oraz kwot kryteriów dochodowych, a także wyniki badań progu wsparcia dochodowego rodzin. Do 15 czerwca RDS uzgadnia wysokość w/w kwot. Jeżeli do tego nie dojdzie, to Rada Ministrów określi je w drodze rozporządzenia w terminie do 15 sierpnia.
Pamiętajmy jednak, iż weryfikacja nie oznacza obowiązkowej zmiany wysokości świadczeń.
Kiedy składa się wniosek o becikowe?
Wniosek o wypłatę świadczenia można złożyć przez internet na stronie https://empatia.mpips.gov.pl/ lub tradycyjnie w urzędzie gminy lub miasta.
Rodzice składają wniosek w terminie 12 miesięcy do dnia narodzin dziecka. Jeżeli wniosek dotyczy dziecka objętego opieką prawną, opieką faktyczną albo dziecka przysposobionego, to należy go złożyć w terminie 12 miesięcy od dnia objęcia dziecka opieką albo przysposobienia nie później niż do ukończenia przez dziecko 18. roku życia. Co istotne, wniosek złożony po terminie organ pozostawi bez rozpoznania.
To, w jakim terminie zostanie złożony wniosek ma znaczenie dla określenia, z którego roku dochody bierze się pod uwagę przy przyznawaniu świadczenia. Okres zasiłkowy trwa od 1 listopada do 31 października następnego roku kalendarzowego, na jaki ustala się prawo do świadczeń rodzinnych.
Pani Katarzyna złoży wniosek o becikowe w styczniu 2024 roku. W tej sytuacji podstawą do ustalenia dochodu rodziny będą dochody z 2022 roku.
Ustawa z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (j. t. Dz. U. z 2023 r., poz. 390; ost. zm. Dz. U. z 2023 r. poz. 1429)