Rodzina wielodzietna - definicja
Rodziny znajdujące się w trudnej sytuacji materialnej i społecznej, zwłaszcza wielodzietne i niepełne, mają prawo do szczególnej pomocy ze strony władz publicznych. Stanowi o tym art. art. 71 ust. 1 Konstytucji. Często przyjmuje się, iż rodzina wielodzietna to taka z przynajmniej trojgiem dzieci, jednak w zależności od konkretnego aktu prawnego może być ona inaczej definiowana.
Rodzina wielodzietna – dodatki
W ustawie o świadczeniach rodzinnych rodzinę wielodzietną określa się jako rodzinę wychowującą troje i więcej dzieci mających prawo do zasiłku rodzinnego. Definicja ta ma znaczenie dla przyznania rodzinie wielodzietnej dodatku do zasiłku rodzinnego. Warto pamiętać, iż zasiłek przysługuje do ukończenia przez dziecko:
- 18. roku życia lub
- nauki w szkole, jednak nie dłużej niż do ukończenia 21. roku życia, albo
- 24. roku życia, jeżeli kontynuuje naukę w szkole lub w szkole wyższej i legitymuje się orzeczeniem o umiarkowanym albo znacznym stopniu niepełnosprawności.
Konieczne jest również spełnianie kryterium dochodowego. Pomimo spełniania tych warunków istnieje kilka przypadków, gdy zasiłek nie zostanie wypłacony. Tak jest przykładowo w sytuacji, gdy dziecko zostało umieszczone w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie.
Dodatek z tytułu wychowywania dziecka w rodzinie wielodzietnej może otrzymać matka lub ojciec, opiekun faktyczny albo opiekun prawny dziecka. Pieniądze wypłacane są co miesiąc na trzecie i na następne dzieci uprawnione do zasiłku rodzinnego.
Rodzina wielodzietna – zniżki
Karta Dużej Rodziny to system zniżek dedykowany właśnie rodzinom wielodzietnym. Z Kartą Dużej Rodziny można otrzymać przykładowo ulgę w opłatach za paszport czy zniżki za przejazdy kolejowe. Kartę honoruje też wiele firm czy instytucji, które są partnerami programu.
Co istotne, w przypadku tej formy wsparcia nie obowiązuje kryterium dochodu.
Prawo do posiadania Karty przysługuje członkowi rodziny wielodzietnej, przez którą rozumie się rodzinę, w której rodzic (rodzice) lub małżonek rodzica mają lub mieli na utrzymaniu łącznie co najmniej troje dzieci bez względu na ich wiek.
Zgodnie z ustawą o Karcie Dużej Rodziny Członkami rodziny wielodzietnej są:
- rodzic (rodzice) – przez którego rozumie się także rodzica (rodziców) zastępczych lub osobę (osoby) prowadzącą rodzinny dom dziecka;
- małżonek rodzica;
- dziecko – przez które rozumie się także dziecko, nad którym rodzic sprawuje rodzinną pieczę zastępczą, oraz osobę przebywającą w dotychczasowej rodzinie zastępczej albo w rodzinnym domu dziecka.
Karty Dużej Rodziny nie może posiadać:
- rodzic, którego sąd pozbawił władzy rodzicielskiej lub któremu sąd ograniczył władzę rodzicielską przez umieszczenie dziecka w pieczy zastępczej (chyba że sąd nie pozbawił go władzy rodzicielskiej lub jej nie ograniczył przez umieszczenie dziecka w pieczy zastępczej w stosunku do co najmniej trojga dzieci);
- rodzic zastępczy lub prowadzący rodzinny dom dziecka, w przypadku gdy sąd orzekł o odebraniu im dzieci z uwagi na niewłaściwe sprawowanie pieczy zastępczej.
Karta przysługuje dzieciom, jeżeli w chwili składnia wniosku u jest co najmniej troje dzieci, które spełniają poniższe warunki:
- wieku do 18. roku życia,
- wieku do 25. roku życia – w przypadku dzieci uczących się w szkole lub szkole wyższej,
- bez ograniczeń wiekowych w przypadku dzieci legitymujących się orzeczeniem o umiarkowanym lub znacznym stopniu niepełnosprawności.
Jak informuje Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej, obowiązek utrzymywania dzieci przez rodziców określony jest w Kodeksie Rodzinnym i Opiekuńczym. Chodzi o art. 133 § 1, zgodnie z którym, rodzice obowiązani są do dostarczania środków utrzymania, a w miarę potrzeby także środków wychowania (obowiązek alimentacyjny) względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, chyba że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania.
Ważne! Rada gminy, rada powiatu oraz sejmik województwa mogą uchwalić własny samorządowy program dla rodzin wielodzietnych.
Rodzina wielodzietna – rekrutacja do przedszkola
Wielodzietność rodziny jest brana pod uwagę w postępowaniu rekrutacyjnym do publicznego przedszkola. Zgodnie z ustawą Prawo oświatowe do publicznego przedszkola przyjmuje się kandydatów zamieszkałych na obszarze danej gminy. Jeżeli jednak kandydatów jest więcej niż liczba wolnych miejsc, to na pierwszym etapie rekrutacji bierze się pod uwagę łącznie poniższe kryteria:
- wielodzietność rodziny kandydata;
- niepełnosprawność kandydata;
- niepełnosprawność jednego z rodziców kandydata;
- niepełnosprawność obojga rodziców kandydata;
- niepełnosprawność rodzeństwa kandydata;
- samotne wychowywanie kandydata w rodzinie;
- objęcie kandydata pieczą zastępczą.
Przez wielodzietność rodziny w takim przypadku należy rozumieć rodzinę wychowującą troje i więcej dzieci.
Podstawa prawna:
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. z 1997 r., nr 78 poz. 483; ost. zm. Dz.U. z 2009 r., Nr 114, poz. 946);
Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (j. t. Dz. U. z 2020 r., poz. 1359);
Ustawa z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (j. t. Dz. U. z 2020 r., poz. 111; ost. zm. Dz.U. z 2018 r., poz. 730);
Ustawa z dnia 5 grudnia 2014 r. o Karcie Dużej Rodziny (j. t. Dz. U. z 2020 r., poz. 1348; ost. zm. Dz.U. z 2021 r., poz. 952);
Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe (j. t. Dz. U. z z 2021 r., poz. 1082)