Czynności zwykłego zarządu i przekraczające zwykły zarząd
Bardzo trudno jest rozróżnić czynności zwykłego zarządu od czynności przekraczających zwykły zarząd, gdyż są to pojęcia nieostre.
Zdarza się, że wpływ na to rozróżnienie ma wartość przedmiotu majątkowego, którego czynność dotyczy, wartość majątku dziecka, wzajemny stosunek tych dwóch wartości oraz inne okoliczności.
Najczęściej czynnościami przekraczającymi zwykły zarząd są: zaciąganie kredytów, czy innych zobowiązań, zrzeczenie się prawa do dziedziczenia, odpłatne nabycie przez dziecko składnika majątkowego o znacznej wartości, czynności podejmowane w postępowaniu sądowym, np. zawarcie ugody w sprawie o dział spadku, czy zniesienie współwłasności.
Nieodpłatne nabycie nawet nieruchomości w stanie wolnym od jakichkolwiek obciążeń nie wymaga zgody sądu.
Zobacz również: Jak sprzedać mieszkanie należące do dziecka
Zezwolenie sądu na czynność przekraczającą zwykły zarząd
Rodzice nie mogą bez zezwolenia sądu opiekuńczego dokonywać czynności przekraczających zakres zwykłego zarządu ani wyrażać zgody na dokonywanie takich czynności przez dziecko. Zezwolenie sądu opiekuńczego jest konieczne dla skuteczności czynności prawnej i nie może być udzielone po dokonaniu czynności, a czynność prawna dokonana bez zezwolenia sądu jest nieważna. Zezwolenie na dokonanie takiej czynności przez dziecko sąd opiekuńczy udziela na wniosek jednego z rodziców po wysłuchaniu drugiego.
Postanowienie sądu staje się skuteczne dopiero po uprawomocnieniu się i nie może być zmienione ani uchylone, jeżeli na podstawie zezwolenia powstały skutki prawne względem osób trzecich. Udzielenie przez sąd opiekuńczy zezwolenia, nie jest równoznaczne z nakazem dokonania danej czynności. Tak więc rodzice mogą zrezygnować z jej dokonania. Nie wiąże się to z żadnymi konsekwencjami.
Rozliczenie z zarządu
Zgodnie z art. 105 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego po ustaniu zarządu rodzice obowiązani są oddać dziecku lub jego przedstawicielowi ustawowemu zarządzany przez nich majątek dziecka. Na żądanie dziecka lub jego przedstawiciela ustawowego, zgłoszone przed upływem roku od ustania zarządu, rodzice obowiązani są złożyć rachunek z zarządu. Żądanie to nie może jednak dotyczyć dochodów z majątku pobranych w czasie wykonywania władzy rodzicielskiej. Chodzi tu np. o takie sytuacje, gdy dziecko osiągnie pełnoletność, pozbawiono władzy rodzicielskiej jednego z rodziców.
W ciągu roku od ustania zarządu dziecko albo jego przedstawiciel ustawowy mogą zażądać, aby rodzice złożyli rachunek z zarządu. Rozliczając się, rodzice będą musieli m.in. przedstawić, na co wydali pieniądze, wskazać, że czynności przekraczające zakres zwykłego zarządu dokonali dopiero po otrzymaniu zgody sądu.
Zobacz również serwis: Sprawy rodzinne