W dniu 1 października 2024 r. wejdzie w życie większość przepisów ustawy z 15 maja 2024 r. o wspieraniu rodziców w aktywności zawodowej oraz w wychowaniu dziecka – „Aktywny rodzic”. Ustawa ta określa zasady wypłaty 3 różnych świadczeń pieniężnych dla rodziców małych dzieci (w tym nazywanego już potocznie „babciowym”), przeznaczonego na zapewnienie (w tym: opłacenie) opieki nad takim dzieckiem. Jednym z tych świadczeń jest „Aktywnie w żłobku”. Ile wynosi to świadczenie? Jak o nie wnioskować? Jakie wątpliwości mają rodzice i jak na nie odpowiada Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej i ZUS?
- Nowe świadczenie dla rodziców dzieci w wieku żłobkowym: Aktywnie w żłobku. Maksymalnie 1500 zł (albo do 1900 zł dla dzieci z niepełnosprawnością) co miesiąc na opłacenie żłobka, klubu dziecięcego lub dziennego opiekuna
- Dla kogo świadczenie „Aktywnie w żłobku”. Zasady wypłaty
- Limit miesięcznej opłaty za żłobek
- MRPiPS: Jak policzyć wysokość opłaty w żłobku ponoszonej przez rodzica, która uprawnia doświadczenia „Aktywnie w żłobku”?
- A co jeżeli żłobek korzysta z dofinansowania w ramach Programu Aktywny Maluch2022-2029?
- ZUS wyjaśnia „nowe żłobkowe”. Kiedy i jak złożyć wniosek?
Nowe świadczenie dla rodziców dzieci w wieku żłobkowym: Aktywnie w żłobku. Maksymalnie 1500 zł (albo do 1900 zł dla dzieci z niepełnosprawnością) co miesiąc na opłacenie żłobka, klubu dziecięcego lub dziennego opiekuna
Zamiast funkcjonującego dotąd dofinansowania w wysokości do 400 zł do opłaty za pobyt dziecka w żłobku, klubie dziecięcym lub u dziennego opiekuna (tzw. "stare żłobkowe") – od 1 października 2024 r. wprowadzone zostanie świadczenie „Aktywnie w żłobku” (zwane przez niektórych rodziców "nowym żłobkowym). Świadczenie to wynosić będzie 1500 zł ale nie więcej niż wysokość opłaty, jaką rodzic ponosi za pobyt dziecka w instytucji opieki (np. w żłobku).
Ale jeżeli dziecko legitymuje się orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazanymi: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji, to świadczenie będzie przysługiwało maksymalnie w wysokości 1900 zł miesięcznie, nie więcej jednak niż kwota opłaty za pobyt dziecka w instytucji opieki.
Dla kogo świadczenie „Aktywnie w żłobku”. Zasady wypłaty
Świadczenie „Aktywnie w żłobku” przysługuje rodzicom (także opiekunom prawnym i innym osobom, którym sąd powierzył sprawowanie opieki nad dzieckiem) na dziecko, które uczęszcza do żłobka, klubu dziecięcego albo jest objęte opieką sprawowaną przez dziennego opiekuna, nie dłużej jednak niż do ukończenia roku szkolnego, w którym dziecko ukończy 3. rok życia, lub w przypadku gdy niemożliwe lub utrudnione jest objęcie dziecka wychowaniem przedszkolnym – 4. rok życia. Świadczenie to przysługuje na dofinansowanie kosztów objęcia dziecka opieką w żłobku, klubie dziecięcym albo sprawowaną przez dziennego opiekuna.
Jeżeli rodzice rozwiedzeni, w separacji lub żyjący w rozłączeniu sprawują, zgodnie z orzeczeniem sądu, opiekę naprzemienną nad dzieckiem w porównywalnych i powtarzających się okresach, kwota świadczenia „aktywnie w żłobku” zostanie ustalona każdemu z nich w wysokości połowy przysługującego świadczenia (co do zasady do 750 zł lub do 950 zł w przypadku dziecka niepełnosprawnego) miesięcznie na dziecko, nie więcej jednak niż wysokość opłaty ponoszonej przez danego rodzica za pobyt dziecka w instytucji opieki.
Rodzice nie dostaną tych pieniędzy gotówką do ręki. Świadczenie „Aktywnie w żłobku” jest przekazywane przez ZUS na rachunek bankowy podmiotu prowadzącego żłobek, klub dziecięcy, zatrudniającego dziennego opiekuna lub rachunek bankowy dziennego opiekuna prowadzącego działalność na własny rachunek w terminie do 20. dnia każdego miesiąca, za miesiąc poprzedni. A w przypadku braku możliwości przekazania świadczenia „aktywnie w żłobku” na rachunek bankowy podmiotu prowadzącego żłobek, klub dziecięcy, zatrudniającego dziennego opiekuna, lub rachunek bankowy dziennego opiekuna prowadzącego działalność na własny rachunek, świadczenie „aktywnie w żłobku” jest wypłacane rodzicowi przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych w formie bezgotówkowej na wskazany przez rodzica numer rachunku płatniczego w kraju lub numer wydanego w kraju instrumentu płatniczego w rozumieniu ustawy z dnia 19 sierpnia 2011 r. o usługach płatniczych (Dz. U. z 2024 r. poz. 30 i 731).
Świadczenie „aktywnie w żłobku” nie przysługuje, jeżeli na to samo dziecko, za dany miesiąc:
1) zostało przyznane świadczenie „Aktywni rodzice w pracy”;
2) zostało przyznane świadczenie „Aktywnie w domu”.
Limit miesięcznej opłaty za żłobek
Na podstawie art. 15 ust. 4-7 ww. ustawy z 15 maja 2024 r., świadczenie „aktywnie w żłobku” przysługuje, jeżeli wysokość miesięcznej opłaty rodzica za pobyt dziecka w żłobku, klubie dziecięcym lub u dziennego opiekuna nie jest wyższa niż koszt pobytu dziecka w żłobku lub klubie dziecięcym lub u dziennego opiekuna rozumiany jako 120 % uśrednionych miesięcznych wydatków ponoszonych przez jednostki samorządu terytorialnego na zapewnienie jednemu dziecku opieki odpowiednio w żłobku, klubie dziecięcym lub u dziennego opiekuna obliczanych na podstawie informacji, o których mowa w art. 64 ust. 4 pkt 6 ustawy z dnia 4 lutego 2011 r. o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3.
Wysokość tego kosztu zaokrągla się do pełnych dziesiątek złotych w górę i jest ogłaszana w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”, w drodze obwieszczenia, przez ministra właściwego do spraw rodziny, w terminie do 31 marca danego roku na okres od dnia 1 kwietnia danego roku do dnia 31 marca następnego roku
Aktualnie ten koszt wynosi 2200 zł (do 31 marca 2024 r.).
Przez miesięczną opłatę rodzica za pobyt dziecka w żłobku, klubie dziecięcym lub u dziennego opiekuna rozumie się:
1) w przypadku rodzica ubiegającego się o świadczenie „aktywnie w żłobku” – dzienną opłatę ponoszoną przez tego rodzica za pobyt dziecka w żłobku, klubie dziecięcym lub u dziennego opiekuna pomnożoną przez liczbę dni w danym miesiącu,
2) w przypadku rodzica otrzymującego świadczenie „aktywnie w żłobku” – dzienną opłatę za pobyt dziecka w żłobku, klubie dziecięcym lub u dziennego opiekuna pomnożoną przez liczbę dni w danym miesiącu, którą rodzic ten zobowiązany byłby ponosić, gdyby nie zostało mu przyznane prawo do świadczenia „aktywnie w żłobku” – przy czym do opłat, o których mowa w pkt 1 i 2, nie wlicza się opłaty za wyżywienie.
MRPiPS: Jak policzyć wysokość opłaty w żłobku ponoszonej przez rodzica, która uprawnia doświadczenia „Aktywnie w żłobku”?
Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej udzieliło wyjaśnień, jak policzyć wysokość opłaty w żłobku ponoszonej przez rodzica, która uprawnia doświadczenia „Aktywnie w żłobku”?
Aktualnie limit opłaty wnoszonej przez rodzica za pobyt dziecka w instytucji opieki nad dziećmi w wieku do lat 3 uprawniający do świadczenia „aktywnie w żłobku” wynosi 2200 zł (do 31 marca 2025 r.).
Limit ten dotyczy ostatecznej kwoty ponoszonej przez rodzica, przed wprowadzeniem dofinansowania z omawianej ustawy. W dofinansowanie nie jest wliczana opłata za wyżywienie.
Podmiot prowadzący opiekę określając wysokość opłaty podstawowej za pobyt (cennikowej, bez zniżek i ulg) nie wlicza opłaty za wyżywienie oraz nie odejmuje ulg wprowadzanych przez podmiot prowadzący, dotacji gminy.
A to oznacza, że opłata podstawowa (cennikowa, przed zniżkami i ulgami) w żłobku może być wyższa niż ww. limit o ile opłata ponoszona przez rodzica nie przekracza tego limitu.
Ministerstwo ilustruje te obliczenia następującymi przykładami
Przykład 1:
Podmiot prowadzący żłobek ustala wysokość opłaty podstawowej (cennikowej) na poziomie 2200 zł.
• Instytucja opieki nie bierze udziału w Programie Aktywny Maluch 2022-2029,
• nie otrzymuje dofinansowania z gminy i z innych środków publicznych,
• nie udziela ulg.
Rodzic po 1 października 2024 r. może otrzymać dofinansowanie do 1500 zł „aktywnie w żłobku”.
Opłaty ponoszone przez rodzica od 1 października 2024 r.:
2200 zł – 1500 zł (świadczenia „aktywnie w żłobku”) = 700 zł opłaty za pobyt ponoszonej przez rodzica.
Przykład 2:
Podmiot ustala wysokość opłaty podstawowej (cennikowej) na poziomie 3000 zł.
• Instytucja opieki nie bierze udziału w Programie Aktywny Maluch 2022-2029.
• Żłobek otrzymuje z gminy dofinansowanie do obniżenia opłat ponoszonych przez rodzica w wysokości 1000 zł na jedno miejsce opieki.
Opłata ponoszona przez rodzica to 3000 zł – 1000 zł = 2000 zł.
Opłata mieści się w limicie o którym mowa wyżej, a zatem rodzic może otrzymać świadczenie „Aktywnie w żłobku”. Po obniżeniu opłaty rodzic będzie ponosił opłatę w wysokości: 2000 zł – 1500 zł = 500 zł.
Przykład 3:
Podmiot ustala wysokość opłaty podstawowej (cennikowej) na poziomie 3500 zł.
• Gmina udziela dofinansowania 500 zł na obniżenie opłat rodzica.
Opłata rodzica:
3500 zł – 500 zł = 3000 zł
Rodzic nie będzie mógł skorzystać ze świadczenia „aktywnie w żłobku”, bo opłata przekracza limit 2200 zł o 800 zł.
A co jeżeli żłobek korzysta z dofinansowania w ramach Programu Aktywny Maluch2022-2029?
Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej wyjaśniło też jak policzyć wysokość opłaty w żłobku, która uprawnia do świadczenia „aktywnie w żłobku”, jeśli instytucja korzysta z dofinansowania w ramach Programu Aktywny Maluch2022-2029.
Jak wyjaśnia MRPiPS, podmiot prowadzący opiekę określając wysokość opłaty podstawowej (cennikowej, bez zniżek i ulg) za pobyt nie wlicza opłaty za wyżywienie oraz nie odejmuje ulg wprowadzanych przez podmiot prowadzący, dotacji gminy, dofinansowania do funkcjonowania z Programu Aktywny Maluch 2022-2029 pokrywanego ze środków FERS.
Limit opłaty za pobyt dla miejsc opieki utworzonych z programu Aktywny Maluch 2022-2029 jest publikowany na stronie resortu i dostępny pod linkiem: https://www.gov.pl/web/rodzina/limit-oplaty-za-pobyt-dziecka. Aktualnie - w drugim półroczu 2024 r. - limit ten wynosi 2010 zł.
Ministerstwo ilustruje obliczenia w tym przypadku w następujących przykładach:
Przykład 1:
Żłobek utworzony w ramach programu Aktywny Maluch i spełnia warunki na otrzymanie dofinansowania FERS.
Podmiot przy spełnieniu warunków programu może otrzymać dofinansowanie FERS w wysokości 836 zł.
Rodzic po 1 października może otrzymać dofinansowanie do 1500 zł „aktywnie w żłobku”.
2010 zł – 836 zł = 1 174 zł.
Jeżeli rodzic złoży wniosek o świadczenie „aktywnie w żłobku” i zostanie mu ono przyznane, będzie mógł skorzystać z dofinansowania w wysokości ww. różnicy. Oznacza to, że w tym przypadku rodzic nie ponosi opłaty za sprawowaną opiekę.
Przykład 2:
Miejsca opieki utworzone z programu Aktywny Maluch 2022-2029:
• Podmiot ustala wysokość opłaty podstawowej dla tych miejsc 2010 zł.
• Rada gminy przyjęła uchwałę o przyznaniu dofinansowania instytucji opieki w wysokości np. 500 zł na obniżenie opłat ponoszonych przez rodzica.
Opłaty:
2010 zł – 500 zł = 1510 zł (dofinansowanie z gminy)
1510 zł – 836 zł = 674 zł (dofinansowanie z FERS)
Świadczenie „aktywnie w żłobku” wyniesie 674 zł. Rodzic nie ponosi opłaty za pobyt dziecka w instytucji opieki.
Przykład 3:
Miejsca opieki utworzone z programu Aktywny Maluch 2022-2029:
• Podmiot ustala wysokość opłaty 2010 zł.
• Rada gminy przyjęła uchwałę o przyznaniu dofinansowania instytucji opieki w wysokości np. 500 zł na obniżenie opłat ponoszonych przez rodzica.
• Podmiot przyznaje zniżkę w wysokości 200 zł z tytułu uczęszczania rodzeństwa.
Opłaty:
2010 zł – 500 zł = 1510 zł (dofinansowanie z gminy)
1510 zł – 200 zł = 1310 zł (ulga własna podmiotu)
1310 zł – 836 zł = 474 zł (dof. z FERS)
Świadczenie „aktywnie w żłobku” wyniesie 474 zł. Rodzic nie ponosi opłaty za pobyt dziecka w instytucji opieki.
ZUS wyjaśnia „nowe żłobkowe”. Kiedy i jak złożyć wniosek?
ZUS informuje, że rodzice, którzy od września 2024 r. posłali swoje dzieci do żłobka, powinni jeszcze w tym miesiącu złożyć wniosek o dofinansowanie żłobkowe do Zakład Ubezpieczeń Społecznych na starych zasadach, a najlepiej już w październiku br. – wniosek o nowe świadczenie „Aktywnie w żłobku”.
Jeżeli rodzic we wrześniu posłał dziecko do żłobka, klubu dziecięcego lub dziennego opiekuna, to powinien do końca tego miesiąca złożył wniosek do ZUS o dofinansowanie żłobkowe na dotychczasowych zasadach. Skorzysta wtedy z dopłaty do 400 zł za wrzesień. Żłobek otrzyma te środki w październiku. Od 1 października opiekun dziecka będzie mógł wystąpić o nowe wyższe świadczenie, czyli „Aktywnie w żłobku”. Najlepiej by ten wniosek trafił do ZUS jeszcze w październiku. Wtedy Zakład zamieni stare świadczenie na nowe i pod koniec listopada wypłaci placówce nowe świadczenie za październik w kwocie do 1500 zł lub 1900 zł na dziecko z orzeczeniem o niepełnosprawności z dodatkowymi wskazaniami - wyjaśnia Krzysztof Cieszyńki, Regionalny Rzecznik Prasowy ZUSwojewództwa pomorskiego.
Czasu na złożenie wniosku o „Aktywnie w żłobku” jest zgodnie z przepisami więcej. Jeśli zgłoszenie wpłynie do ZUS do końca grudnia, to wypłata będzie przysługiwała za okres od startu programu, czyli od października. Ale warto nie zwlekać i jak najszybciej skorzystać z nowego świadczenia w wyższej kwocie.
Jak złożyć wniosek?
Wnioski o „Aktywnie w żłobku” trzeba będzie składać do ZUS wyłącznie elektronicznie. Wniosek złożony w formie papierowej ZUS zignoruje (pozostawi bez rozpatrzenia).
Rodzice i opiekunowie będą mogli złożyć wniosek od 1 października 2024 r.:
- na Platformie Usług Elektronicznych ZUS (eZUS),
- w aplikacji mobilnej mZUS,
- na portalu Emp@tia lub
- przez bankowość elektroniczną swojego banku, jeśli ten uruchomił taką usługę.
Podstawa prawna: ustawa z 15 maja 2024 r. o wspieraniu rodziców w aktywności zawodowej oraz w wychowaniu dziecka – „Aktywny rodzic” - Dziennik Ustaw 2024 poz. 858.