Nowy akt urodzenia
Pierwszym i najważniejszym skutkiem prawnym adopcji jest fakt, iż między nowymi rodzicami a dzieckiem powstają stosunki takie jak w rodzinie naturalnej. Ma to miejsce w przypadku przysposobienia całkowitego i pełnego.
W przypadku adopcji całkowitej sporządzony zostaje nowy akt urodzenia, w którym wpisuje się nazwisko nowych rodziców. Należy przy tym podkreślić, że treść dotychczasowego aktu urodzenia zostaje utajniona.
Przysposobienie całkowite ma charakter nierozwiązywalny.
Przysposobienie pełne nie powoduje takich zmian w akcie urodzenia. Wpisuje się jedynie wzmiankę o przysposobieniu. Nowy akt urodzenia może zostać sporządzony, jeżeli sąd opiekuńczy tak postanowi.
Natomiast w przypadku adopcji niepełnej, przysposobiony nie jest w pełni włączony do rodziny przysposabiającego. Więź prawna powstaje jedynie między przysposobionym i nowymi rodzicami. Rozciągnie się ona jeszcze na dzieci i wnuki przysposobionego. Pozostali krewni adoptującego nie staną się jednak automatycznie krewnymi adoptowanego.
Zmiany w akcie urodzenia są analogiczne do tych przy przysposobieniu pełnym.
Adoptowany nabywa prawa i obowiązki dziecka biologicznego
Dziecko nabywa wszelkie prawa i obowiązki, jakie wynikają ze stosunków rodzinnych. Ma to niebagatelne znaczenie w przypadku praw majątkowych.
Należy pamiętać, że takie obowiązki i prawa dziecko nabywa wobec pozostałych krewnych, jeśli doszło do przysposobienia pełnego.
Adoptowane dzieci dziedziczą tak jak naturalne
Przysposobiony wchodzi do kręgu zstępnych, stąd też uzyskuje prawo do dziedziczenia po swoich nowych rodzicach i jego krewnych. Nie dziedziczy natomiast po swoich krewnych naturalnych. Istnieje jednak jeden wyjątek.
Zobacz również: Jak dziedziczy adoptowany?
W wypadku gdy małżonek adoptował dziecko drugiego małżonka, dziecko dziedziczy po swoich naturalnych krewnych (ze strony małżonka-rodzica), jeśli w orzeczeniu o przysposobieniu utrzymano prawa i obowiązki wynikające z pokrewieństwa.
Tu warto wspomnieć, że jeśli dochodzi do adopcji dziecka małżonka przez współmałżonka, krewni rodzica biologicznego pozostają krewnymi dziecka.
Mąż zaadoptował dziecko żony, ojciec dziecka umarł rok wcześniej. Sąd w orzeczeniu o przysposobienie takiego dziecka może utrzymać prawa i obowiązki krewnych zmarłego ojca wobec dziecka. Jeśli utrzymał te więzi, to nawet mimo skutecznej adopcji, w razie np. śmierci siostry biologicznego ojca, przysposobiony jest uprawniony do dziedziczenia.
Natomiast w przypadku przysposobienia niepełnego przysposobiony dziedziczy tylko po rodzicach adopcyjnych i, ewentualnie, po krewnych swoich rodziców naturalnych. W tym przypadku nie zostaje zerwana więź pokrewieństwa, która łączy przysposabianego i innych niż rodzice, członków biologicznej rodziny.
W przypadku śmierci siostry naturalnej matki dziecka, adoptowany dziedziczy swój udział tak jakby do przysposobienia nie doszło.
Władza rodzicielska i obowiązek utrzymania
Poprzez przysposobienie dotychczasowi rodzice tracą władzę rodzicielską. Ustaje również opieka, jeżeli była takowa nad dzieckiem sprawowana. Pełnię władzy rodzicielskiej sprawują od chwili przysposobienia nowi rodzice. Uzyskują więc prawo do wykonywania pieczy nad osobą i majątkiem dziecka oraz wychowania go.
Na rodziców adopcyjnych przechodzi również obowiązek alimentacyjny.
Gdy rodzice nie wywiązują się z niego, pozostali krewni są zobowiązani do utrzymywania dziecka, z zastrzeżeniem że doszło do adopcji pełnej. W przypadku adopcji niepełnej takie obowiązki obciążają innych niż rodzice biologiczni krewnych naturalnych.
Zmiana nazwiska
Dziecko adoptowane otrzymuje nazwisko po rodzicach adopcyjnych. Istnieje również możliwość (na wniosek adoptowanego i za zgodą przyszłych rodziców), aby dziecko nosiło nazwisko dwuczłonowe (nazwisko po rodzicach naturalnych oraz po rodzicach adopcyjnych). Polskie prawo zezwala również na złożenie wniosku do sądu opiekuńczego o zmianę imienia bądź imion dziecka przysposobionego.
Warto zaznaczyć, że skutki przysposobienia rozciągają się na dzieci i dalszych zstępnych adoptowanego. Mają oni wówczas takie same prawa jak potomkowie dziecka naturalnego, czyli prawo do dziedziczenia, prawo do alimentów.
Zobacz również: Adopcja dziecka - vademecum