Rodzice biologiczni muszą się zrzec praw do dziecka
Do adopcji trafiają zwykle dzieci, których rodzice zrzekli się praw rodzicielskich, bądź zostali pozbawieni tych praw przez sąd. Część dzieci, które przebywają w domach dziecka ma jednak nieuregulowaną sytuację prawną. W wielu przypadkach, matki zrzekają się praw do dziecka zaraz po jego urodzeniu, wyrażając blankietową zgodę na przysposobienie w nieznanej rodzinie. Jednak to nie jest regułą.
Walka o dziecko
Dzieci porzucone przez nieznanych rodziców i dzieci rodziców, którzy nie chcą zrezygnować całkowicie ze swego dziecka, mimo że od dawna się nim nie interesują są najbardziej pokrzywdzone.
Proces adopcji nie ruszy dopóki matka i ojciec nie zrzekną się swych praw. W każdym przypadku należy walczyć o odnalezienie tych rodziców i w ostateczności postawienie przed sądem w celu odebrania im władzy rodzicielskiej.
Trudności napotkają także rodzice, zamierzający adoptować dzieci urodzone przez obywatelki naszych wschodnich sąsiadów. Do tej pory część tych krajów nie podpisała umów dwustronnych regulujących procedury adopcyjne.
Adoptować można tylko małoletniego
Prawo pozwala na adopcję tylko osoby małoletniej dla jej dobra (art. 114§1 k.r.o.). Adopcja ma na celu zapewnienie dziecku domu rodzinnego, opieki i wychowania.
Adopcja pełnoletniego mija się z celem, nie realizuje bowiem tej podstawowej funkcji, nie wynika z potrzeby znalezienia opieki, ale często z innych, raczej ekonomicznych motywacji (np. chęć uniknięcia podatku od darowizn dokonywanych między krewnymi).
W wyniku adopcji ma powstać między adoptującym a adoptowanym silna więź uczuciowa.
Adoptowany musi być małoletni w dniu złożenia w sądzie wniosku o przysposobienie. Poza tym jednym wymogiem prawo nie precyzuje żadnych innych cech przysposabianego.
Zobacz również: Wzór wniosku o przysposobienie
Dobro przysposobionego na pierwszym miejscu
Dziecko może być przysposobione niezależnie od stanu jego zdrowia i stopnia rozwoju. Ani kalectwo, ani nawet głęboki niedorozwój psychiczny nie są przeszkodą do orzeczenia przysposobienia. W ramach procedury adopcyjnej pracownicy ośrodków opiekuńczych biorą jednak te wszystkie cechy pod uwagę próbując dobrać dla dziecka najlepszych opiekunów.
Nie bez znaczenia są też oczekiwania, jakie przyszli rodzice mają wobec dziecka. Należy zawsze mieć na uwadze, że dobro przysposabianego dziecka jest naczelną zasadą procesu adopcji i zawsze należy dążyć do jego jak najpełniejszej realizacji.
Niestety, najwięcej problemów ze znalezieniem rodziców mają dzieci upośledzone. Wiele z tych opuszczonych wychowanków domów opiekuńczych cierpi na chorobę sierocą i inne zaburzenia osobowości, pokłosie tych wszystkich lat, w czasie których nie doświadczyły miłości.
Czy dziecko ma wpływ na wybór rodzica?
Sam adoptowany wyraża zgodę na adopcję, tylko jeśli przekroczył 13 rok życia. Odmową zgody dziecka na przysposobienie sąd jest związany.
Przysposabiany, który nie ukończył 13 lat, powinien być wysłuchany przez sąd, jeżeli może on pojąć znaczenie przysposobienia.
Prawo przewiduje jednak wyjątek od tych reguł - sąd może orzec przysposobienie bez zgody dziecka, jeżeli wymaga tego jego dobro, w szczególności, gdy dziecko uważa wnioskodawców za rodziców.
Zarówno w kwestii wysłuchania jak i wyrażenia zgody powinno być to wyjątkiem, a nie regułą.
Niektóre z dzieci mogą zostać uznane za niezdolne do wyrażenia zgody np. gdy są całkowicie ubezwłasnowolnione lub stan ich rozwoju uniemożliwia im zrozumienie przysposobienia.
Opiekun musi wyrazić zgodę
Należy pamiętać, że adopcji nie można dokonać bez zgody opiekuna prawnego, który reprezentuje jego interesy bądź kuratora, ustanowionego przez sąd na wniosek ośrodka adopcyjnego.
W szczególnych okolicznościach sąd jest w mocy orzec przysposobienie wbrew woli opiekuna, jeżeli wymaga tego dobro dziecka.
Zobacz również: Kto może adoptować dziecko?