Zasada ogólna darowizn dla małżonków
Zgodnie z art. 33 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego , darowizna udzielona na rzecz jednego z małżonków nie wchodzi do majątku wspólnego- trafia do majątku odrębnego obdarowanej osoby. Innymi słowy małżonek obdarowanego nie może rościć żadnych praw (np. w przypadku rozwodu) ani do przedmiotu darowizny, ani do rzeczy nabytej w zamian za tą rzecz (surogacja).
Ta zasada nie obowiązuje w przypadku przedmiotów zwykłego urządzenia domowego służących do użytku obojga małżonków (np. pralka, telewizor, zastawa stołowa, meble) (chyba że darczyńca postanowi inaczej). Jest to istotne w związku np. z prezentami ślubnymi, lub okolicznościowymi.
Darowizna wejdzie do majątku wspólnego małżonków jeśli darczyńca wprost tak postanowi- np. obdarowując oboje małżonków.
Zobacz: Co może być przedmiotem darowizny?
Odwołanie darowizny
W sytuacji, w której darowizna została udzielona obojgu małżonkom, lub ogólnie otrzymało ją kilka osób odwołanie darowizny nadal opiera się o ogólne zasady odwoływania darowizn.
Oznacza to, że odwołanie darowizny będzie skuteczne jedynie wobec osób, które dopuściły się rażącej niewdzięczności w stosunku do darczyńcy. Osoba współobdarowana, która nie dopuściła się niewdzięczności – nie będzie zobowiązana do zwrotu przedmiotu darowizny.
W przypadku małżonków oznacza to wyłączenie przedmiotu darowizny ze wspólności majątkowej. Przedmiot taki staje się współwłasnością ułamkową, w której każdy z małżonków posiada po 1/2.
Darczyńca może wówczas domagać się od niewdzięcznego obdarowanego zwrotu udziału w rzeczy – lub połowy kwoty pieniędzy jeśli były przedmiotem darowizny.
Zobacz: Pomoc prawna
Zważywszy na to, że nie zawsze jest to zasadne poniżej kilka przykładów:
- rzeczy niepodzielne, a nierejestrowane.
- np. pralka. Jeśli przedmiotem darowizny była taka rzecz, zwrot udziału jest w praktyce niewykonalny. Ważne jest złożenie obdarowanemu oświadczenia (pisemnego !) o odwołaniu darowizny. Jeśli przedmiot znajduje się w jego posiadaniu, można domagać się zwrotu posiadania.
- rzeczy podzielne, nierejestrowane
- Np. pieniądze, zboże itp. Taka rzecz może być wydana w naturze. Jeśli w zamian za przedmiot darowizny nabyto inną rzecz – ona również musi być wydana na żądanie darczyńcy
- rzeczy rejestrowane niepodzielne:
- np. samochód, nieruchomość – w tych przypadkach, jeśli obdarowany figuruje w państwowych rejestrach jako współwłaściciel przedmiotu (np. w księdze wieczystej) – oprócz oświadczenia o odwołaniu, konieczne jest oświadczenie obdarowanego o zwrotnym przeniesieniu własności na darczyńcę. Jeśli ten nie chce tego zrobić, można przed sądem wydania zastępczego oświadczenia woli. Porównaj jak dochodzić zwrotu darowizny przed sądem.
Zobacz serwis: Umowa darowizny