| Art. 897 kodeksu cywilnego § 1. Darczyńca może odwołać darowiznę nawet już wykonaną, jeżeli obdarowany dopuścił się względem niego rażącej niewdzięczności. § 2. Zwrot przedmiotu odwołanej darowizny powinien nastąpić stosownie do przepisów o bezpodstawnym wzbogaceniu. Od chwili zdarzenia uzasadniającego odwołanie obdarowany ponosi odpowiedzialność na równi z bezpodstawnie wzbogaconym, który powinien się liczyć z obowiązkiem zwrotu. |
Wykonana darowizna
Oznacza taką sytuację, w której przedmiot darowizny (jakikolwiek by nie był) obciążył majątek darczyńcy i został przekazany obdarowanemu.
W takim wypadku, nie jest istotna dla ważności umowy jej forma – umowa wykonana nie wymaga aktu notarialnego dla ważności (poza np. darowizną nieruchomości- która zawsze wymaga aktu. )
Rażąca niewdzięczność
Odwołanie darowizny z powodu niewdzięczności musi być bardzo mocno uzasadnione. Jest to czynność nadzwyczajna.
Przesłanki rażącej niewdzięczności.
- czyn lub zaniechanie będący przejawem rażącej niewdzięczności musi być wymierzony bezpośrednio, lub pośrednio w darczyńcę .
Przykład działania pośredniego - znęcanie się na dzieckiem, lub innym członkiem rodziny darczyńcy – w celu uderzenia w niego (np. kiedy był nieobecny).
- zarówno działanie, jak i zaniechanie musi być rażącym naruszeniem norm społecznych i rodzinnych.
- przykłady:
- przemoc fizyczna (np. pobicie),
- znęcanie się,
- nieudzielenie pomocy, mimo oczywistych możliwości,
- nie wypełnianie obowiązku alimentacyjnego mimo oczywistych możliwości,
- zaniedbanie, w przypadku osoby nieporadnej (np. schorowanej),
- przemoc psychiczna,
- poważne pomówienie – np. złożenie fałszywego zawiadomienia o podejrzeniu popełnienia przestępstwa, publiczne ,lżenie,
- oszustwo (na dużą skalę),
- kradzież.
Przesłanki należy ważyć pod kątem środowiska z jakiego wywodzą się strony umowy.
Zobacz również: Co to jest rażąca niewdzięczność obdarowanego?
Sposób odwołania:
Odwołanie darowizny następuje poprzez złożenie obdarowanemu oświadczenia o odwołaniu darowizny na piśmie.
W piśmie powinno znaleźć się oświadczenie o odwołaniu darowizny, oraz jego uzasadnienie. Można również wpisać żądanie zwrotu przedmiotu.
Oświadczenie o zwrocie darowizny nie ma skutku rzeczowego –oznacza to, że samo oświadczenie nie przywraca pierwotnego stanu własności przedmiotu darowizny.
W praktyce oznacza to, że cofając darowiznę – zobowiązuje się obdarowanego do złożenia oświadczenia o zwrotnym przekazaniu przedmiotu darowizny.
Jeśli obdarowany odmawia – darczyńca uprawniony do wytoczenia powództwa o stwierdzenie obowiązku złożenia przez obdarowanego oświadczenia woli co do przeniesienia własności z powrotem na darczyńcę
Zobacz też: Kiedy obdarowany musi zwrócić darowaną rzecz?
Zasady zwrotu darowizny
Obowiązany do zwrotu darowizny powinien:
- wydać przedmiot darowizny w naturze (czyli w takim stanie w jakim się znajduje)
- jeśli przekazał przedmiot osobie trzeciej, powinien o tym powiadomić darczyńcę – ten może skierować roszczenie do tej osoby.
- zwrócić równowartość rzeczy, jeśli nie może zwrócić jej w naturze – darczyńca może wówczas złożyć pozew o zapłatę.
- jeśli rzecz zbył, powinien oddać darczyńcy wszystko co uzyskał w zamian rzeczy- np. pieniądze ze sprzedaży
Nakłady:
- obdarowany może domagać się zwrotu nakładów- o tyle, o ile zwiększyły one wartość przedmiotu darowizny.
Termin na zwrot darowizny wykonanej:
Darczyńca może domagać się zwrotu darowizny, nie później niż w ciągu 1 roku od dnia, w którym dowiedział się o rażącej niewdzięczności obdarowanego.
Zobacz również serwis: Darowizny