Darowizna obiecana łatwiejsza do odwołania
Każda umowa darowizny (niezależnie od jej przedmiotu) sporządzona w formie innej niż akt notarialny- jest tzw. czynnością kulejącą (wadliwą)- tj. staje się skuteczne dopiero po zaistnieniu określonych okoliczności.
W przypadku darowizn jest to jej wykonanie - czyli najczęściej przekazanie przedmiotu darowizny w posiadanie obdarowanego (np. wydanie samochodu wraz z jego dokumentami i kluczykami, czy dokonanie przelewu pieniędzy na rachunek obdarowanego).
Do momentu wykonania darowizny, darczyńca może uchylić się od jej skutków – w zasadzie bez powodu – obdarowany zaś nie może dochodzić jej wykonania.
Jeśli umowa ma formę aktu notarialnego – odwołanie darowizny niewykonanej może nastąpić wtedy gdy darczyńca wykaże, że wykonanie darowizny spowoduje nadmierny uszczerbek na jego majątku. Obdarowany ma natomiast roszczenie o wydanie rzeczy.
Zobacz: W jaki sposób dokonać darowizny samochodu?
Darowizna wykonana do odwołania wymaga niewdzięczności darczyńcy
Odwołanie darowizny wykonanej – nastręcza pewnych problemów i (abstrahując od kwestii proceduralnych) wymaga mocnej podstawy. Krytycznym aspektem (i w zasadzie jedynym materialno prawnym warunkiem odwołania) jest ustalenie rażącej niewdzięczności obdarowanego.
Rażąca niewdzięczność nie jest nigdzie określona- jej stwierdzenie należy wiec do zupełnego uznania sądu. Wydaje się jednak, że można wykazać kilka aspektów tej okoliczności:
1. Musi dotyczyć bezpośrednio obdarowanego i darczyńcy
Co oznacza, że akt niewdzięczności musi z jednej strony wynikać bezpośrednio z zachowania obdarowanego w stosunku do darczyńcy. Nie można uznać za niewdzięczność zachowanie niezgodne z przekonaniami darczyńcy, a bezpośrednio go nie dotyczące (np. „złe prowadzenie się”),
2. Niewdzięczność musi być obiektywna
Akt niewdzięczności nie może być uzależniony zupełnie od wewnętrznych uczyć darczyńcy – to , że on uznaje jakieś zachowanie za zupełny afront, nie musi być za takie uznane przez sąd. Ten powinien bowiem patrzyć na to, w jaki sposób dane zachowanie zostało by odebrane przez większość społeczeństwa.
Zobacz: Porada prawna
3. Niewdzięczność musi być rażąca
W tym aspekcie chodzi o skalę niewdzięczności. Z pewnością za rażącą niewdzięczność należy uznać każde umyślne przestępstwo i wykroczenie dokonane przez obdarowanego przeciwko darczyńcy (kradzież, oszustwo, przestępstwa przeciwko życiu lub zdrowiu) , ale także np. niewypełnienie obowiązków względem darczyńcy – takich jak obowiązek alimentacyjny, obowiązek opieki, obowiązki wynikające np. z prawa do mieszkania – jeśli darczyńca mógł ich wymagać i potrzebować.
4. Niewdzięczność nie może być wybaczona
Każde przebaczenie obdarowanemu przez darczyńcę, powoduje że dany akt niewdzięczności nie może być podstawą do odwołania darowizny.
5. Niewdzięczność musi być udowodniona
Każde postępowanie sądowe wymaga przedstawienia dowodów na podnoszone okoliczności – jeśli nie możemy przedstawić dokumentów, czy zeznań świadków – nasze roszczenia będą oddalone (chyba, że obdarowany nie będzie im się sprzeciwiał).
Zobacz serwis: Wykonanie i odwołanie darowizny